Epilepsi Nedir? Epilepsi ve NEPO Arasındaki Fark?

Epilepsi, halk dilindeki adıyla ‘sara’ hastalığı, dünyada en sık rastlanan nörolojik hastalıklardan biri olup, ülkemizde en az 700 bin epilepsili kişi mevcuttur. Sıklıkla kısa süreli gelip-geçici bilinç ve hafıza tutulumları, hareket bozuklukları ya da hissi değişiklerle giden epilepsi aslında tek bir hastalık değildir; çok çeşitleri mevcuttur. Epilepsilere özgü nöbetler de çok çeşitlidir. Ancak, nöbetler halinde ortaya çıkan tüm tablolar her zaman epilepsi varlığını göstermezler. Özellikle bebek ve çocuklarda epilepsilerle karışabilen bu tür durumlara çok sık rastlanır.

Epilepsi ve Benzeri Hastalıklarda Karşılaşılabilecek Durumlar

Bu konuyla ilgilenen biz hekimler anne-babaların bazı sorularıyla sıkça karşılaşmaktayız. Bu sorulara birkaç örnek verelim:

Çocuğum bazen bir noktaya bakarak dalıyor, seslenildiğinde yanıt vermiyor. Bu durum ne anlama gelir? Epilepsi midir?

Çocuğum uykuda çok sık sıçrıyor. Bazen kol ya da bacaklarında titremeler, atmalar oluyor. Bazen ağlayarak uyanıyor. Korkuyla bakınıp, tekrar yatıp uyuyor. Bu durum ne anlama gelir? Korktuğu zamanlarda uyandırmalı mıyım? Kızım epilepsi hastası mı?

Çocuğum okulda bayılmış. Bu geçen yıl da olmuştu. Epilepsi mi?

Bebeğim son zamanlarda gözlerini bir tarafa kaydırmaya başladı. Komşumun bebeğinde de böyle bir şey olmuş. Doktoru ‘epilepsi’ demiş. Komşum benim bebeğimde de ‘epilepsi olabilir’ diyor. Ne yapmalıyım?

Bu tür soruların benzerleriyle hemen her gün karşılaşmaktayız. Bu gelip-geçici olaylar bazen doğrudan olayı gören kişi tarafından bildirilmekte, bazen dolaylı bilgi gelmektedir. Ataklar bazen birkaç dakikayı geçmemekte, bazen saatlerce sürmektedir. Bazen çok sık, bazen seyrek görülmekte; bazen bilinç değişiklikleriyle birlikte oluşmakta, bazen bilinç etkilenmemekte, ya da hafif etkilenmektedir.

NEPO Nedir?

Bebekte ve çocukta görülen bu tür gelip-geçici olayların bir kısmı epilepsi doğasında olabilir. Ancak, önemli bir kısmı belli yaşlarda görülen ve sonra kendiliklerinden kaybolan fizyolojik, yani doğal denilebilecek değişikliklerdir. Daha sınırlı bir bölümü ise diğer bazı nörolojik, ya da nörolojik olmayan hastalıkları işaret edebilir. Çeşitli başlıklar altında toplanabilen ve epilepsileri taklit edebilen bu durumlara biz kısaca non-epileptik paroksizmal olaylar (NEPO) diyebiliriz. Ancak, bazı durumlarda, özellikle de, gelişim gerilikleri olan çocuklarda, aynı hastada hem epilepsi, hem NEPO birlikte bulunabilir.

Bu tablolarda doğru tanı çocuğun geleceği açısından son derece önemlidir. Yanlış tanı spektrumunun bir ucunda çocuğun çok uzun yıllar, bazen ömür boyu, sürekli ilaç kullanma ve beraberinde, ruhsal, akademik ve sosyal sorunlarla yüz yüze kalması yer alır. Diğer ucu yaşamsal tehlikesi çok fazla olan kalp hastalıklarına dek uzanabilir.

Biz burada NEPO’nun nedenlerine kısaca değineceğiz.

Bebek ve Çocukta Epilepsilerle Karışabilen Durumlar

Nörolojik olmayan durumlar

Tabloda özet olarak değinilen başlıkların dışında da birçok fizyolojik, ya da fizyolojik olmayan durumlar mevcuttur. Bu durumların bir kısmı ev kayıtları yardımıyla uzmanlar tarafından kolayca tanınabilmekte, diğer bazı durumlar ileri tetkik gerektirmektedir.

Sık yineleyen durumlarda anne-babaların hekimlere başvurduklarında atakların video-görüntülerini sağlamış olmaları çok yararlı olacaktır.

Çocuk Nörolojisi Uzm. Prof. Dr. Ayşın Dervent’in “Epilepside Ayırıcı Tanı Penceresinden: Psikojenik Nonepileptik Nöbetler” yazısını okumanızı da tavsiye ederiz.

ÇocukluDünya Editörünün mesajı: Çoğu uzman epilepsi tedavisi almış ancak detaylı inceleme sonucu epilepsi hastası olmayan insanlarla karşılaştıklarını belirtiyor. Epilepsi hastası olmayan ama epilepsi tanısı konmuş birçok kişinin olduğu ve buna dikkat edilmesi gerektiği söyleniyor. Hastaya zaman kaybettirmemek açısından doğru tanının erkenden konulması oldukça önem arz ediyor. Bebeklikten itibaren epilepsiyle en çok karıştırılan hastalıklardan biri reflü. Bebeğin kendini kasması sonucu görülebilen kusmalar epilepsi olarak görülebiliyor fakat değil.

Yine bebeklik döneminde ortaya çıkan bebeğin kendini kasmasıyla birlikte ortaya çıkan yüzde ve vücutta morarma da epilepsi ile karıştırılabiliyor. Kimi zaman da kalp kaynaklı bayılmaların epilepsi olduğu düşünülebiliyor. Aynı şekilde hipoglisemi atakları sebebiyle ortaya çıkabilen bayılmalar da epilepsi sanılabiliyor. Bazen de uyku problemleri epilepsi ile karıştırılabiliyor. Bu yüzden detaylı tetkik ve doğru tanının çok önemli olduğu belirtiliyor.