Çalışan Hamile Kadınların Yasal Hakları
Kadınların iş hayatının önemli bir parçası olduğu günümüzde çalışan kadınların hamileyken sahip oldukları yasal haklar büyük merak konusu… Çünkü hamile kalan çoğu kadın bu dönemde sahip olduğu hakların neler olduğunu bilmediği için oldukça bilinçsiz bir hamilelik dönemi geçiriyor. Bu durum da kadınların gebeyken sahip oldukları hakları bilmelerini bir gereklilik olarak karşımıza çıkarıyor. Bugünkü yazımızı hamilelik döneminde sahip oldukları hakları bilmeyen tüm çalışan kadınlar için kaleme aldık.
Çalışan hamile kadınların en büyük meraklarından biri; günlük çalışma miktarlarıdır. Dilerseniz öncelikli olarak bu konuya değinerek sizlere hamile kadınların sahip olduğu yasal hakları anlatmaya başlayalım.
Çalışan Hamile Kadınların Çalışma Saatleri
Anayasa aracılığıyla vatandaşların gücünü zorlayacak işlerde çalıştırılamayacağı ve kadınların, gençlerin ya da ruhsal açıdan dayanıksız kişilerin özenle korunacağı belirtilmiştir. Kadınların çalışabileceği işlerin niteliğinin üzerinde yasalarla özenle durulması kadın-erkek eşitliğini sarsacak bir unsur olarak görülmemelidir. Aksine ilkeler kadınların fiziksel yapısının beraberinde getirdiklerini korumaktadır. İş Kanunu’nda yer alan yasalara göre kadınların gebelik dönemleri de onların özenle korunmasını gerektiren dönemlerden biridir.
Yasalara göre hamile kalan kadınlar günde en çok 7,5 saat çalışmalıdır ve ayrıca bu kadınların yasalar aracılığıyla gece vardiyalarında da çalışmaları yasaklanmıştır. Kadınlar hamile olduklarını hastaneden alabilecekleri rapor aracılığıyla bildirdikten sonra işverenlerinin onlara gece mesaisi teklif etmeleri yasaktır. Ayrıca yasalara göre kadınlar hamilelik dönemlerinde kendilerini bedensel ve ruhsal olarak iyi hissetmediklerini hekimden aldıkları raporla birlikte beyan ederek daha kolaylaştırılmış bir işte çalışmayı talep edebilirler. Anne adayı tarafından dile getirilen bu talep; işverenler tarafından kabul görmek zorundadır ve bu istek sonucunda hamile kadının ücretinde bir eksilme olmamalıdır.
Çalışan kadınların hamilelik haklarından çalışma saatleri konusunu İş Kanunu’na göre açıkladıktan sonra sıra merak edilen bir diğer konuya geldi: İzinlere…
Çalışan Hamile Kadınların İzin Hakları
Yeni hamile kalmış bir anne adayı olabilirsiniz. Fakat şimdiden hamilelik döneminizde ne zaman doğum iznine ayrılacağınızı öğrenmeli ve planlarınızı bu doğrultuda yapmalısınız. Yasalara göre; bir anne adayı olarak sizin doğumdan önce ve doğumdan sonra 8’er hafta izniniz var. Yani hamileyseniz toplamda 16 hafta izne sahipsiniz ve yasalar bu izinleri istediğiniz gibi bölerek kullanmanıza da izin veriyor. Fakat izninizi bölüp bölmeyeceğinize karar vermeden önce bu izni 32 haftalık hamileliğinizi doldurduktan sonra kullanmanız gerektiğini bilmelisiniz. Örneğin; siz doğumunuza 3 hafta kalana kadar çalışmak istiyorsunuz ve bu istek doğrultusunda da doğum öncesindeki 5 haftalık izninizi kullanmıyorsunuz. İşte bu 5 haftayı doğum ardından kullanabileceğiniz 8 haftaya katarak toplamda 13 haftalık bir izin yapabilirsiniz. Ayrıca eğer ki çoğul gebeyseniz doğum öncesinde sahip olduğunuz 8 haftalık izin 10 haftaya çıkacaktır.
Hamile kadınların sahip oldukları bir diğer izin hakkı da; bebekleri için kontrole gidecekleri zaman alabilecekleri ücretli izinlerdir. İşverenler bu izinleri anne adayına vermek zorundadır ve ayrıca da verdiği izinleri yıllık izinden bağımsız düşünmek durumundadır.
Doğum Sonrası Çalışma Hakları
Yeni doğum yapmış ve doğumdan sonraki 8 haftalık doğum iznini de kullanmış anneler normal şartlarda işlerinin başına dönerler. Fakat annelerin doğumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılmaları yasaktır. Bu yasanın oluşmasında yeni anne olan kadınlara bebeklerinin çokça gereksinim duydukları gerçeğinden yola çıkılmıştır. Ayrıca doğum sonrasında annelerin sahip olduğu bir diğer hak da; onların kendi istekleri doğrultusunda 6 aya kadar ücretsiz izin alabilmeleridir. Bebeğinden ayrı kalmak istemeyen anneler maddi durumlarını da göz önünde bulundurarak bu izni işverenlerinden talep edebilirler.
Süt İzni Hakkı
Hamilelik döneminin ardından annelere verilen bir diğer izin de; süt iznidir. Bu izne göre anne doğum yaptıktan sonra 1 yıl boyunca çocuğuna süt vermek için günde 1,5 saatlik izin yapar. Günlük sahip olduğu 1,5 saati nasıl kullanacağını ayarlamak annenin görevidir ve annenin aldığı kararları kabul etmek işverenin sorumluluklarındandır.
Yeni anne olmuş kişilerin haftalık süt izinlerini birleştirerek işyerlerinden haftada 1 gün izin alma isteğinde bulunmaları son yıllarda sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Siz bu talepte bulunsanız da haftada bir gün izin alıp alamayacağınız şirketinizin inisiyatifindedir. Ayrıca süt izni yeni annenin haklarından biridir ve bu izin maaşa yansımamalıdır.
Doğum Sonrası Yarım Çalışma Hakkı
Yeni anne olmuş kişiler sahip oldukları 8 haftalık izni kullandıktan sonra kendi istekleri doğrultusunda ilk doğumlarında 60 gün; ikinci doğumlarında 120 gün; daha fazla sayıdaki doğumlarında da 180 gün boyunca yarım gün çalışabilirler. Eğer ki çoğul doğum yaparlarsa her bir maddedeki güne ek 30 gün daha eklenir. Yarım gün çalışan kişilere verilen izinler ücretsiz izin kapsamında değerlendirilir.
Annelerin sahip oldukları bir izin daha var ki; bu izin doğumun hemen ardındaki süreçte geçerli değil. Ama ilkokul çağındaki çocukları olan ebeveynler için bu izni de sizlere açıklayalım.
Kısmi Süreli Çalışma
Doğum sonrası tüm izinlerinizi harcadıktan sonra çocuğunuz ilkokul çağına geldiğinde onun sürece eklemlenmesine yardımcı olmak için izin almak isteyebilirsiniz. Böyle bir durum yaşarsanız; okulların açıldığı tarihten bir sonraki ayın başına kadarki süreçte kısmi süreli çalışma izni alabilirsiniz. Bu izin sadece anneler için geçerli değildir. Babalar da eşleri çalışıyorsa eğer gerekli olduğunda bu izinden yararlanabilir. İzni kullanmanız için dikkat etmeniz gereken nokta; izin alacağınızı işvereninize 1 ay önceden bildirmenizin gerektiğidir.
Hamilelik sonrasında sahip olduğunuz tüm yasal izinleri sizlere aktardık. İzinlerin yanı sıra hamileliğinizi daha keyifli geçirmenizi sağlayacak bilgileri de öğrenmek isterseniz Hamilelik Döneminde Sizi Kurtaracak Bilgiler yazımızı da okumalısınız.