Çocuk Gelişiminde Örüntünün Faydaları Nelerdir?
İnsan beyninin ön kısmında bulunan ‘’frontal bölge’’ denilen bölge sayesinde çevremizde gördüğümüz her şeyi daha basit bileşenlerine ayırarak inceleriz ve bu şekilde bir bütün olarak değerlendirmeye alabiliriz. Bu düşünce yapısına ‘’indirgemeci’’ düşünce tarzı denir. Bu yöntem sayesinde sıra ve dizi takibini kolaylıkla yapabiliriz. Örüntü fark edildiği anda devamında gelecek olan şeyi kolaylıkla tahmin edebiliriz. Aslında örüntü, sadece sayı dizisi ya da şekil dizisi takip etmek değildir. Örüntü hayatımızın hemen hemen her alanında vardır. Artık hayatın rutin işleyişi haline gelmiştir. Örneğin; her sabah uyandıktan sonra kahvaltı yapmak, işe gitmek, gece uykusuna yatmak… Bunlar günlük işler olarak görünse de aslında birbirini takip eden bir döngüdür. Peki örüntü tam olarak nedir?
Örüntünün Tanımı
Örüntü; belli şekillerin, sembollerin, durumların, sayıların, seslerin ardışık olarak ya da düzenli bir kuralla ilerleyerek birbirlerini takip ederek yinelenmesidir.
Örüntü Uygulaması Nasıl Yapılır?
Çocuklara uygulanan örüntü çalışması sonucunda çocuklardan örüntüyü fark etmeleri, tanımlayabilmeleri, devam ettirebilmeleri, örüntüyü meydana getiren parçaları ayırmayı ve sıralayabilmeleri, örüntünün bileşenlerini renk veya boyutlarına göre sınıflandırabilmeleri beklenir. Örüntü aktivitesi çocuklara bu kazanımları sağlamalıdır. Çocuklarınız bu kazanımları deneyimlerken yetişkinlerin sergileyeceği tutum çok önemlidir. Sabır, bu çalışmanın ana faktörüdür. Çocuklardan yeni öğrendikleri bu temayla ilgili hızlı geri dönüşler bekleyemeyiz elbette. Çocuklar örüntü uygulamasının devamını sağlamak için sabırla, eğlenerek ve oynayarak bu uygulamayı yapmalıdır. Aksi halde anlamadığını, başarısız olduğunu düşünebilir ya da bunu bir görev olarak algılayıp sıkılabilir. Bu durumda da aktivitenin devamı sağlanamaz. Önemli olan başka bir etken ise örüntü çalışmasının da diğer bütün çalışmalar gibi somut materyallerden ve en basit seviyeden başlaması gerektiğidir. Örneğin legolar bu durumda iyi bir öğrenme aracı olabilir. Farklı şekil ve renklerde olan legoları örüntünün elementleri olarak kullanabilirsiniz. Kırmızı lego- yeşil lego- kırmızı lego- yeşil lego gibi renklerine göre; üçgen lego- kare lego- üçgen lego- kare lego gibi şekillerine göre; iki lego- bir lego- iki lego- bir lego gibi sayılarına göre farklı örüntüler yaratabilirsiniz. Örüntü uygulamasının düzenli tekrarında çocuğa örüntünün elementlerini sesli bir şekilde sayarak ve örüntünün oluşum aşamalarını izlemesini sağlayarak çocuğun örüntüyü fark etmesi sağlanabilir. Çocuğun gelişimine göre örüntü uygulaması değişkenlik gösterebilir. Örüntüde boşluk bırakıp çocuğun doğru elementi bulması istenebilir, hazır örüntüyü çocuğun devam ettirmesi istenebilir, örüntünün kuralını bozan elementin fark edilip doğrusunun bulunması istenebilir, sıfırdan bir örüntü oluşturması istenebilir, kurulan bir örüntüyü hafızasına alıp siz bozduktan sonra aynı örüntüyü kurması istenebilir vb. birçok aktivite türetilebilir. Daha büyük yaştaki çocuklar için daha kompleks örüntüler oluşturulabilir. Üçlü, dörtlü örüntüler büyük yaş gruplarına daha uygundur.
Örüntünün Faydaları Nelerdir?
Örüntü aktivitesinin çocukların bilişsel ve motor gelişimlerine birçok katkısı vardır. Öncelikle, örüntünün kuralını anlamak için akıl yürütme, mantıksal kavrama ve hafızada tutma gibi becerilerini kullanırlar. Tabii bütün bunları sürdürebilmek için konsantrasyonun da artması gerekir. Bu söz edilen beceriler bilişsel gelişim için oldukça önemlidir. Örüntü aynı zamanda el göz koordinasyonu, görsel dikkat, takip, sıralama, renklerin öğrenilmesi, dikkat, ileri görüşlülük, neden-sonuç ilişkisi saptamak, çıkarım yapabilmek ve birçok becerinin daha gelişmesini sağlar. İleriki yaşlarda gözlemleyebileceğiniz dil gelişimi ve matematik becerisi de örüntü ile yakından ilgilidir. Evet yanlış okumadınız, örüntünün dil gelişimine de olumlu etkisi vardır. Araştırmalara göre örüntü aktivitelerinin çocukların okumaya daha hızlı ve kolay geçişini sağladığı görülmüştür. Örüntüdeki öngörülebilir ilişki ile harfler arasında benzer bir öngörülebilir ilişki olduğu ve bu sayede çocukların okumayı öğrendikleri, harflerin yan yana gelerek kelimeleri, kelimelerin yan yana gelerek cümlelerin oluştuğunu öğrendikleri ortaya çıkmıştır. Matematik becerisinden bahsetmezsek yazımız eksik kalır. Analitik düşünce gelişimi oldukça geliştiren bir uygulamadır. Örüntü sayesinde çocuklar sağlam bir matematik temeli oluştururlar ve okul çağında görecekleri matematik derslerini daha rahat kavrayacak duruma gelebilirler. Örüntünün öngörülebilir ilişkisini fark etmek sayıların arasındaki ilişkiyi fark etmeyi de sağlar. Örüntü kavramını bilen çocuklar matematiğin diline de hakim olabileceklerdir.
Bu yazı Selin Hızal tarafından hazırlanmıştır.
