Özel Gereksinimli Çocuklar İçin Egzersiz Önerileri

Özel Gereksinimli Çocuk Kimdir?

Takvimsel gelişim sürecinde zihinsel, fiziksel, davranışsal alanda yaşıtlarının gerisinde gelişim gösteren, bireysel eğitimlerle desteklenmesi ve bakım verenleri tarafından daha çok ilgiye, sevgiye, çabaya gerek duyan çocuklarımızdır.

Özel Gereksinimli Çocuklarımızın Sınıflandırılması ve Egzersiz Önerileri

Zihinsel Engelliler:

Gelişimsel dönemde ortaya çıkan zeka gelişiminin yaşıtlarının gerisinde olmasıyla uyum ve problem çözme güçlüğü yaşayan bireylerdir.

1. Mental Retardasyon (zeka geriliği)
2. Down Sendromu
3. Otizm
4. Cerabral Palsy

Zihinsel Engelliler için Egzersizler:

Hareketsiz bir yaşam çeşitli sağlık sorunlarında beraberinde getirir. Fiziksel aktiviteleri günlük yaşam becerileri haline dönüştürmeliyiz. Ev işlerine yardımcı olmak, oyun oynamak, yürümek, koşmak, zıplamak, belirli bir yükseklikten inip çıkmak, doğa gezileri, alışveriş yapmak, top oyunları, hamur oyunları, dans etmek, sandalye kapmaca, poşet taşımak, çorap eşleştirme, düğme ilikleme, fermuar çekmek, hayvan dostlarımızın bakım sorumluluğunu vermek

İşitme Engelliler ve Görme Engelliler:

İşitme engelliler, herhangi bir frekansta verilen sesi işitmeyen ya da kısmen duyan bireylerdir.

Görme engelliler, doğumsal ya da sonrasında görme fonksiyonu olmayan ya da kısmen olan bireylerde tıbbi müdahaleyle de görme keskinliği kazandırılamayan, yaşamını desteksiz sürdüremeyen bireylerdir.

İşitme ve Görme Engelliler için Egzersizler:

Denge ve motor hareketlere ağırlık verilir. Zil sesleri, sesli oyuncaklar yardımıyla yönergeler verilip emekleme, oturma, dönme hareketleri çalışılabilir. Duyu gelişimi için yüzeyi pürüzlü, ıslak, kuru malzemelerle dokunarak tahmin etme çalışılabilir. İşitme engelliler için görsel uyaranların olduğu aktiviteler önerilir.

Ortopedik Fiziksel Engelliler:

Bedensel işlevini kullanmada sorun yaşayan kas, iskelet, sinir sisteminde bozukluk olan engel durumudur.

Ortopedik Fiziksel Engelliler için Egzersizler:

Güvenli yapılan tüm aktivitelere katılabilirler. Aerobik hareketler, tekerlekli sandalye kullanımı, ata binme, yüzme, su içi egzersizler, dans, uçurtma uçurma, kuvvet egzersizleri (ağır bir cismi çekme-itme, yerden bir eşyayı kaldırma)

Öğrenme Güçlüğü:

Kişinin zeka gelişiminde bir problem olmamasına rağmen verilen eğitimi verilen düzeyde öğrenememesidir.

1. Disleksi
2. Disgrafi
3. Diskalkuli

Öğrenme Güçlüğü için Egzersizler:

• Yüksek sesle kitap okutturun. Hataları görmede farkındalık kazandırılmış olur.
• Kelime eşleştirme yapıp aynı kelimeleri bulmalı ya da aynı hecedeki sesi bulmalı

Örnek: masa sıra masa.

• Kitap okumaya başlamadan önce kitap kapağı görseliyle ilgili sohbet edin, kitapta anlatılan hikayeyi tahmin etmesini isteyin.
• Zaman hesaplaması kavramı için süre yarışması düzenleyin. Yatağını kaç dakikada toplayabileceğinin tahminini isteyip verdiği sürede toplayıp toplayamadığını hesaplayın.
• Harf ya da sayı öğretirken kinestetik hafızayı kullanın. Tabağın içine un, kum, tuz, şeker gibi ürünler koyarak şekilleri önce siz çizin sonra çocuğunuzun çizmesini isteyin.
• Çalışmaları görsellerle destekleyin.
• Motive edin, özgüveni arttırın, sabırlı olun.

 

Dil konuşma bozuklukları:

Kişinin kendini ifade etme becerilerinde görülen bozukluktur. Kişi konuşulanları anlar ifade etmede zorluk yaşar.

 

Dil konuşma bozuklukları için Egzersizler:

Dil hareketleri, dudak hareketleri, yanak hareketleri, mimikler, çene hareketleri, nefes hareketleri, gırtlak hareketleri çalışılır. Dil egzersizi için dili dışarı içeri çek, dili burnuna çenene yanaklarına değdir, dille dudakları yalama, alt ve üst dişleri gösterme, kalemi dudaklar arasında tut, alt ve üst dudağı ısır, yanakları şişirme, duyguları belirten hareketler yapmak (ağlama, gülme, korkma, şaşırma…), ağzı açıp kapatma, üfleme balon şişirme, ıslık çalma, horlama, pipetle hava çekme, gargara yapma, pipetle sıvı çekme, mum üflemek, dondurma şeker yalatma, öpme sesi çıkartma… Konuşma egzersizi için çıkartılamayan sesler kontrol edilir. Ses ve kelimeler listeden telaffuz ettirilir.

 

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu:

Çocuğun kendini kontrol edemediği, sürekli hareketli olma durumudur. Dikkatini toplamakta ve sabit durmakta zorlanır.

 

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu için Egzersizler:

Puzzle yapmak, aynı şekli çiz, farkı bul çalışmalarının yanında grupça oynanacak Kelime merdiveni oyununda önerilir. Kelime Merdiveni Oyunu: oyunculara sıra numarası verilir. Birinci oyuncu ilk kelimeyi söyler ikinci oyuncu ilk kelimeyi söyleyip bir kelime daha ekler üçüncü oyuncu birinci ikinci kelimeleri söyleyip üçüncü kelimeyi ekler bu sıra grup içinde kelimeler arttırılarak devam eder. Örnek: kalem/kalem-silgi/kalem-silgi-defter/kalem-silgi-defter-bardak/kalem-silgi-defter-bardak-çiçek… Belli bir kategoride olan kartlar masaya koyulur çocuğun dikkatli bakması istenir. Çocuk hazır olunca arkasını döner kartlardan birini saklayıp çocuğun dönüp eksik olan kartı bulması istenir. Hiperaktivite bozukluğu olan çocuklara düzenli spor yapması, kamp ve doğa yürüyüşleri, izcilik (merak duygusu için iyi gelecek bir aktivitedir) oyun terapisi yardımı önerilir.

 

Bu yazı Seyhan ERTOSUN tarafından hazırlanmıştır.