Kimyasal Maddelerin Çocuğun Zihinsel Gelişimi Üzerindeki Etkileri

Beyin gelişimi olumsuz çevresel şartlardan ne kadar etkileniyor ve nöropsikiyatrik sorunların artışı ne boyutta oluyor? Otizm, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Davranış Bozuklukları, Motivasyon Eksikliğinde bu çevresel faktörlerin dolaylı etkilerinden nasıl korunacağız? Tabii ki bunu bir neden sonuç ilişkisi içinde indirgemeci bakış açısı üzerinden cevaplamamız zor. Ruhsal hastalıkların çok faktörlü risk etmenleriyle şekillendiğini biliyoruz. Ancak en bilinen haliyle anne karnından başlayarak bebek gelişiminin sağlıklı olması için çabalayan yetişkinler olarak etrafımızdaki risklerin daha çok farkına varabilir miyiz?

Kimyasal Maddelerin Zararları

Kurşun, civa, tarım ve bahçe bakımında kullanılan pestisitler, kişisel bakım ürünleri, plastik imalat ve kozmetikte kullanılan polibromindifenileter, kömür ve odun yakıtlarının yarattığı hava kirliliği beyin gelişimi üzerine büyük tehdit oluşturmaktadır. 1980 yılından beri tarımda kullanılan pestisitler ülkemizde %45 oranında artmış, Organik tarımın son yıllarda teşvik edilmesi pestisit kullanımını ancak %5 oranında azaltabilmiştir. Yıllarca elektrik ekipmanlarında ve transformatörlerde kullanılmış olan Poliklorinlibifenil (PCB) maddesinin 1970’lerde üretimi yasaklanmış olsa bile çevrede onlarca yıl kalabilmesi ile sonraki kuşağın sağlığını etkilediğini maalesef anlamış bulunmaktayız. Bu madde plastik içinde yumuşatma maddesi, binalarda yalıtım maddesi, boya ve diğer astar malzemelerinde, pestisitlerde ve yapıştırıcılarda kullanılmaktaydı.

Anne Karnındaki Bebeğin Zihinsel Gelişimi

Beyin gelişimi hamilelik döneminde başlar ve özellikle hamileliğin son 3 ayında hızlanarak, çocukluk döneminden yetişkinliğin erken evrelerine kadar süre gelir. Ancak unutmayalım ki en büyük gelişim doğum öncesi dönemdir. Bu dönemde beyin hücreleri göç eder, olgunlaşır ve farklılaşmaya başlar. Bu dönemdeki büyük etkiler (annenin geçirdiği enfeksiyonlar, plasentanın beslenmesini bozan durumlar, maruz kalınan kimyasal maddeler) maalesef kalıcı hasarlara neden olabilir.

En Tehlikeli Kimyasallar Hangileridir?

1) Kurşun (Kurşun’un en önemli tüketim alanı akü imalatıdır. Yeraltı haberleşme kablolarının kurşunla izolasyonu diğer önemli tüketim alanı olarak göze çarpar. Kurşun radyasyonu en az geçiren metal olması nedeniyle bu ışınlardan korunmada, renkli televizyon tüplerinin yapımında da kullanılmaktadır).

2) Civa (Termometre, barometre, vakum tulumbaları, flüoresan lambalarda kullanılır. Ayrıca aynaların sırlanmasında, altın ve gümüş üretiminde, tıpta tedavi maddesi olarak cıvadan faydalanılır. Cıva ayrıca, bazı elektrik devre anahtarlarında kullanılır).

3) Tarımda ilaçlama ve haşere kontrolünde kullanılan organofosfatlı pestisitler,

4) Plastiklerin esnekliğini artıran fitalatlar,

5) Poli bromin difenileterin kullanıldığı gıda ve içecek ambalajları, yapıştırıcılar, oyuncaklar, kırtasiye malzemeleri ve diğer tüketim ürünleri, boyalar, mürekkepler ve fiberler polimerik özellik gösteren malzemelerden bazılarıdır.

6) Polisiklik aromatik hidrokarbonlu (sigara, egzos dumanı ve hava kirliliği) havanın solunması… sebeplerden bazıları olarak sayılabilir.

Tiroid hormonları da beyin hücrelerinin bölünmesi, göçü ve hücrelerin üstünü çevreleyen myelinizasyon ile hücre farklılaşmasında görev alırlar. Ayrıca genlerin düzenlenmesinde de rol alırlar. Fitalatların hormonlar üzerinde etkileri olduğu saptanmıştır. Ayrıca Steroid hormonlarını da etkilediği ve çalışmalarda da; dikkat eksikliği, düşük zeka seviyesi ve davranış problemlerine sebep olabileceği bulunmuştur.

Maalesef tüketim artışının pompalandığı günümüzde, bebeklerini sağlıklı doğurmak ve büyütmek isteyen kişilerin kendi önlemlerini ellerinden geldiğince almaları; en azından hava kirliliğinden uzak durmaları, sebze ve meyveleri limonlu suyla arındırmaları ve mümkün olduğunca doğal ürünler kullanmalarını ve hamilelik dönemindeki anne adaylarının kloraklı temizlik ürünlerinden uzak durmalarını önermekteyiz…