Bebeklerde Uyku Eğitimi

Genelde bu iki kelime bir araya gelince, çoğu kişinin aklına, bebeğin ağlamaya bırakılarak çaresizce uyumayı öğrenmesi gelebiliyor. Dolayısıyla bu iki kelime, pek çok kişi için olumsuz çağrışımlar yapabiliyor.

Bebeklerde uyku eğitimi nedir?

Bebeklere ve küçük çocuklara, sallanmadan, kucakta gezdirilmeden, emzirilmeden, vb destekler olmadan kendi kendilerine nasıl uyuyabileceklerini öğretmek ve bununla beraber gece boyunca daha kesintisiz uykular yapmalarını sağlamaktır. Yani, bir diğer deyişle, mevcuttaki sağlıklı olmayan uyku alışkanlıklarının, sağlıklı uyku alışkanlıkları ile değiştirilmesi demektir.

Bebeklerde uyku eğitimi tabiri, aslında sürecin bütününü yansıtmakta pek de yeterli kalmıyor çünkü bebek uyku düzeni, içinde pek çok önemli parça barındıran bir “sistem”dir.

Peki sistem dedik, önemli parçalar dedik, bebeğinize sağlıklı uyku alışkanlıkları kazandırmak için, uykuyu etkileyebilecek bu önemli parçalar nedir? Hadi bunlara birlikte bir göz atalım.

FİZİKSEL FAKTÖRLER: Beslenme, annenin beslenmesi, sağlık durumu, uyku ihtiyaçları, günlük düzen, aktivite düzeyi

SOSYAL-DUYGUSAL FAKTÖRLER: Çocuğun günlük bakımını kim yapıyor? Kreşe gidiyor mu? Kardeşleri var mı? Ebeveynler olarak değişime hazır mısınız? Çevrenizde çocuk bakımı için destek görebileceğiniz birileri var mı?

GELİŞİMSEL FAKTÖRLER: Bebeğin gelişimi nasıl, doğumda bir komplikasyon yaşandı mı? Erken doğum söz konusu mu? Bebeğin mizacı nasıl? Ayrılık kaygısı yaşıyor mu? Herhangi bir yeni gelişimsel dönemden geçiyor mu?

Çevresel koşullardır: Oda koşulları: Karanlık, aydınlık, ısı, beyaz gürültü, eşyaların pozisyonu, elektronik eşyalar, güvenli uyku

Bebeklere sağlıklı uyku alışkanları kazandırmaya çalışırken, bu bütünü oluşturan parçaların hepsinin değerlendirmesi gerekir. Ancak o zaman, uyku sorununun neden kaynaklandığı anlaşılabilir ve uygun çözüm bulunabilir.

Bebeklerde uyku eğitimi hangi ayda başlar?

Bir çok uyku uzmanı, bebeğin gelişimine göre 4-6. aydan sonra bebeklere uyku eğitimi verilmesini öneriyor. Benim bu konudaki görüşüm, öncelikle yenidoğan döneminde bebeğiniz şayet herhangi bir destekle uyuyorsa bunu lütfen kendinize dert etmeyin. Yaklaşık olarak 4. aylara geldiğinizde bebeğinizi uyutmak için verdiğiniz desteği günden güne aşamalı olarak azaltmaya çalışabilirsiniz. Bunu bir örnek ile açıklayayım. Örneğin, bebeğinizi sallayarak uyutuyorsanız, bunu dalma anına kadar devam ettirmeyerek sallamayı mayıştırma amacıyla kullanabilirsiniz. Dalma anında kucağınızda bile olsa bebeğinizin sallanmadan hareketsiz uykuya dalması önemli bir aşamadır. Daha sonrasında, bebeğiniz bunu başardıkça, her gün daha az mayışık şekilde yatağına koyarak bebeğinizi yatağında uyuması konusunda destekleyebilirsiniz. Bunu yaparken güven veren sesinizle, dokunuşunuzla, varlığınızla, ninninizle, vs. onu destekleyebilirsiniz. Sizin sevginiz, varlığınız ve sakinliğinizle kendini güvende hisseden bir bebek, daha kolay uykuya dalabilecektir. Bebeğiniz destekle yatağında uyumaya alıştıktan sonra, yine verdiğiniz desteği zamanla azaltabilirsiniz.

Uzman Pedagog Esra Erduran Duvarcı’nın “Çocuğunuzla İlişkiniz Ne Zaman Başlar” yazısını da okumanızı tavsiye ederiz.

Bebeklerde uyku eğitimi nasıl olmalı?

Bebeğiniz memede, kucakta, sallanarak, arabada, hamakta, salıncakta, vs gibi farklı desteklerle uyuyor olabilir. Bebeğinizin uyku alışkanlıklarını değiştirirken, eğer mümkünse ben aşamalı ve yumuşak geçişler yapmaktan yanayım. Örneğin, emzirerek uyuttuğunuz bebeğinizi, yatakta uyutmaya başlamadan önce, bir süre emzirmeden kucağınızda uyutabilirsiniz. Bu aşama, bazı ailelere zor gelebilir, bazı ailelere ise güven verebilir. Bazı bebekler temas ve kucak ile daha rahat sakinleşebilirken, bazıları ise sesinizle daha rahat sakinleşebilir.

Uyku sorunlarının çözümünde “her bebeğe, her aileye uyacak” tek bir doğru yol yoktur. Her bebek ve ailenin yapısı birbirinden farklıdır. Önemli olan, hem bebeğinizi hem de kendi yapınızı dikkate alarak değişiklikler yapmaya başlamanızdır. Eğer, atacağınız adımlar size uygun gelmiyorsa, bunları hayata geçirmeniz de pek mümkün olmayacaktır. Öncelikle, sizin değişikliği istiyor olmanız ve bu değişikliği yapmak için karar verdiğiniz adımlara inanmanız, mutlu sonuçları da beraberinde getirecektir.

Bebeğinizin uyku alışkanlıklarını değiştirmeye çalışırken, örneğin sallanarak uyuyan bebeğinizi düz zeminde sallanmadan uyumaya alıştırırken, bebeğiniz henüz konuşamıyorsa, bu durumda zorlandığını size ağlayarak anlatacaktır.

Burada önemli olan, bebeğinizin zorlandığınızı anladığınızı ona anlatarak sevgi ve güven ile uykuya geçmesine yardımcı olmanızdır. Bebeğin, anlaşıldığını hissetmesi çok önemlidir. Örneğin, “bunun senin için zor olduğunu biliyorum canım”, “Ben senin için buradayım, seni seviyorum, sen güvendesin”- veya “Aç olmadığını biliyorum. Şu anda süt yok, ama, ben seninle buradayım” gibi. Dinleme, bebeğe sevildiğini, güvende olduğunu ve hissettikleri her şeyi gerçekten kabul ettiğimizi gösterir. Bebeklerin, sağlıklı olarak büyümeleri ve gelişmeleri için ihtiyaç duydukları uyku alışkanlıklarını kazanırken, sizin sevginiz, ilginiz ve desteğinizi hissederken ağlamaları ile uzun süre, sürekli, çaresizce, korku içerisinde ve yalnız başına ağlamaları birbirinden farklıdır.