Çocuklarla Doğru İletişim Kurmak

Çocuğunuz ile sağlıklı iletişim kurmak için sizden gelen soruları uzmanlarımız cevaplıyor.

Bu hizmetimiz Yıllık Premium üyelerimiz için geçerlidir. Hemen üye olun, çocuğunuz hakkında pedagojik veya psikolojik sorunuzu uzman@cocukludunya.com ‘a yollayın, Uzmanlarımız sorularınızı cevaplasınlar.

Çocuğum Adına Neden Tepki Vermiyor?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma RAZON: Bir çok nedeni olabilir. Özellikle çocukta iletişim sorunları olduğu, zaman, sosyalleşme sorunları olduğu zaman görülür. Adına cevap vermeme durumu doğal olarak anne babalarda büyük panik yaratıyor. Akla ilk gelen otizm oluyor. Bazı hallerde hiperaktif, dikkat bozukluğu olan çocuklarda da adına cevap vermeme durumu görülebiliyor. Duymamazlıktan gelme, oyununu yarıda kesmemek ya da yapmakta olduğu şeyi devam ettirmek için adına tepki vermiyor olabilir. Bu durum ilkokul sonu, ergenliğin başına kadar da görülebilir. Dikkat edilmesi gereken çocuk adına bakmıyor mu yoksa adını söylemek çocuğa ulaşmıyor mu. Eğer çocuğa ulaşmıyorsa uzmandan yardım almakta fayda var.

Çocuklara iyi bir masal anlatıcısı olmak

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma RAZON: Çocuklara monoton bir sesle değil, masalı yaşayarak okuyarak, işaretlerle, ses tonlamalarına dikkat ederek okunduğunda masallar çocukların daha çok ilgisini çeker. Kitaptaki resimler hakkında konuşulabilir, resimler hakkında veya masalda geçen olaylar hakkında soru-cevap yapılabilir.

Farklılıkları Olan Çocuklar Sevgisini Nasıl Gösterir?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma RAZON: Çok sevecen çok duyarlı çok hassas olan çocuklar hep kucağa alınmak isterler. Okşamak isterler annelerini babalarını arkadaşlarını kardeşlerini ve sevginin de sadece bu yolla alınabileceğini düşünürler. Anne mesela çok öpmemişse sevmemişse kucaklamamışsa annenin onu çok sevmediğini düşünür ve onda mutsuzluk yaratabilir. Bazı çocuklar sevgilerini atlayarak zıplayarak ve bazen de yanlış el kol hareketleri ile gösterebilir. Bazı çocuklar sevgilerini kelimelerle ifade ederler. Bazı çocuklar kelimelerini yazarak ifade ederler bu yazılar böyle kısa kısa notlar halinde olabilir annenin yatağına tuvalet masasına buzdolabına yapıştırılan stickerlarla halinde olabilir. Yazılı olarak ifade edebilirler. Yazmaya başladıktan itibaren her yere anne seni çok seviyorum gibi notlar yapıştırıp annenin bunu görmesini sağlayabilirler. Bazı çocuklar resim yoluyla ifade edebilirler. Böyle çalakalem günlerce resim yaparlar. Bak burada seni çok seviyorum, seni çok özledim yazıyor deyip böyle değişik yöntemler de var. Çocuğun duygusunu ifade etme yöntemi ne olursa olsun anne baba yetişkinin bu ifade şeklini dile getirmesi lazım sen beni çok seviyorsun bunu söylüyorsun beni mutlu ediyorsun bende seni çok seviyorum. Beni çok sevdiğini her tarafa post-it’ler yapıştırarak gösteriyorsun bende seni çok seviyorum ama post-it’le göstermiyorum kelimelerle söylüyorum. O duyguyu kabul ettiğini çocukla paylaşmak gerekiyor. Bazı durumlarda duyguyu paylaşmayabilirsiniz ya da onaylamayabilirsiniz bunu da çocuğa söylemek lazım. Bazen çocuk annenin üstüne atlar tırmalarlar ısırırlar aslında orada art niyet yoktur anneyi çok özlemiştir ve durumunu kontrol edemiyordur. orda anne bende seni çok seviyorum ama beni ısırdığın zaman acıyor ve ben böyle yapmanı istemiyorum veya tırmaladığın zaman kanıyor acıyor bunu yapmanı istemiyorum şeklinde kendi duygularını ifade edebilirler. Otizmli çocuklar çoğunlukla iletişim sorunu yaşayan çocuklar olduğu için bir kere sevgilerini gösteremeyebilirler veya herkese gösteremeyebilirler sadece anneye, babaya, bakıcıya gösterebilirler. Çok hareketli çok dürtüsel çocuklar böyle sakin sakin kucakta oturarak, okşayarak, severek sevgi sözcükleriyle gösteremeyebilirler. Heyecan anında kucağa atlayarak zıplayarak gösterebilirler. Çok çekingen içe dönük çocuklar hiçbir şekilde duygularını sözlü olarak ifade edemeyebilirler bunlar yazı ya da resimle ifade edebilirler. Çok dışa dönük taşkın olan çocuklar bunu çok sık tekrar ederek, her tarafa yazıp resimler yapıştırarak gösterebilirler. Bunun içinde mizaç, karakter, kişilik yapıları da gösterme şekillerini etkileyebilir.

Çocuğumu nasıl kontrol edebilirim?

4.5 yaşında oğlum var. Çocuğuma laf anlatmakta güçlük çekiyorum. Şöyle ki anlattığımı anlıyor, lakin sonuçlarını asla düşünmüyor. Yeri geliyor bana sinir harbi yaşatıyor. Dışarıya çıktığımız zaman kontrolü asla elimizde tutamıyoruz. Tehlikeli şeylere yaklaşımı asla kaçınmak değil, daha da üzerine gidiyor aksine. Çok dışa dönük bir çocuk, oturup sohbet bile edebilirsin ama yabancılarla daha iyi iletişim kuruyor. Bizimle iletişimde bir kopukluk var sanki. Belki temel sebebi bizim yaklaşımımız, bilemiyorum. Çocuğumu uzmana götürmeli miyiz? Ya da biz mi gitmeliyiz? Lütfen acil cvp verir misiniz?

Merhabalar,

Eğitin Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: 4.5 yaşlarında olan oğlunuz neden anlattığınızı anladığı halde söz dinlemiyor? Yabancılarla iletişim kurarken neden sizinle iletişim kuramıyor?

Önce şu soruları yanıtlamaya çalışın:

• Biz anne baba olarak, net kurallar koyduk mu, bunları tutarlı bir şekilde uyguluyor muyuz, anne baba paralel davranıyor muyuz, bu kurallara uymadığında çocuğumuz bunun sonuçlarına katlanmak durumunda kalıyor mu?
• Dışarı çıktığınızda, onu kontrol edemediğinizde, tehlikeli şeyler yaptığında derhal eve dönüyor musunuz, ona neden döndüğünüzü kısaca anlatıyor musunuz, sinir harbi yaşamak yerine, o da, siz de sakinleşene kadar ilişkiyi kesiyor musunuz? Yoksa uygulanmayan tehdit ve rüşvetlere başvuruyor musunuz?
• Doğru yolu bulmak, hatanın nereden kaynaklandığını anlamak ve çocuğunuzu özelliklerine uygun şekilde yönlendirmek için, bir uzmana başvurmakta yarar var. Bu uzman bir çocuk psikoloğu, bir pedagog, bir çocuk psikiyatristi olabilir. Önce anne baba olarak sıkıntınızı anlatmak sonra da çocuğunuzu tanımasını istemek yerinde olabilir, tabii uzmanın çalışma koşullarına göre hareket edin.

Kolay gelsin

Çocuklar iyi birşeyler yaptıklarında yada söz dinlediklerinde ödüllendirilmeli mi?

Eğitim Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Merhabalar,

Çocuğunuz legolarla güzel bir inşa yaptı, yaratıcılığını sergiledi ve yaşının üzerinde bir yapı yarattı. Tabii ki bunu fark etmek ve söylemek çok önemli. "Harika, müthiş, sen ne akıllı çocuksun..." gibi abartılı sözcükler kullanmadan: "Çok uğraştın, çok çaba harcadın, ortaya bu güzel inşa çıktı, aferin sana, seni tebrik ederim" gibi cesaretlendirici ifadeler kullanabilirsiniz. Legoları ile oynuyor ve yaratmaya devam ediyorsa, sokakta birlikte olduğunuz bir anda "Sen legolarla güzel modeller yaratıyorsun, kendini güzel oyalıyorsun, vaktini iyi değerlendiriyorsun, gel sana yeni bir lego alalım, yeni şeyler yapmaya devam et" diyerek onu ödüllendirebilirsiniz.

• Yapılmaması gereken "Eğer şimdi beni rahatsız etmez, bu legolarla oyalanırsan, sana yeni bir lego alacağım" demek veya "Eğer söz dinlersen sana yeni bir lego alacağım demek, çünkü bu ifadeler bir pazarlık, bir rüşvet içeriyor.
• "Eğer" ile başlayan cümlelerden kaçınmak gerekir. Anne babanın pazarlık yaptığı ailede çocuk da aynı cümleleri kullanıyor "Bana lego alırsanız dişlerimi fırçalarım" diyor veya "Bana lego almazsanız ben de yemek yemem" diyor.
• Tabii ki çocuğun her yaptığını, her doğru davranışını maddi bir şekilde (hediye alarak veya para vererek) ödüllendirmemek gerekir.
• Güzel bir söz, bir gülümseme, bir okşama da yeri geldiğinde çocuk için ödüldür.
• Planlanmış olan ödevi yapmak, zaten kendisinin sorumluluğunda olan bir görevi yerine getirmek, ödül gerektirmez.
• Planlanmamış bir ödevi erkenden yapmak, özenerek yapmak, doğru yapmak; sorumluluğunu hatırlatılmadan ve aksatmadan yerine getirmek, yüreklendirilmeyi bazen de ödüllendirilmeyi hakkeder.
• Ödül ile rüşvet, karıştırılmaması gereken 2 kavramdır.
• Rüşvetin, pazarlığın ve tersi olan tehdit ve cezanın eğitimde yeri yoktur.
• Olumlu davranışı fark etme, beğenme, abartılı olmayan övgü ile dillendirme, yüreklendiricidir. Yetişkinler de takdir edilmekten hoşlanırlar.
• Övgü, takdir, ödüllendirme abartılmışsa, hakkedilmemişse, çok sık tekrarlanmışsa değeri olmaz.
• Unutmamak lazım ki ölçülü davranmak, tutarlı davranmak, mantıklı davranmak, kararlı davranmak, çocuk yetiştirirken çok önemlidir.