Teknolojinin Özel Hayatımıza Etkisi

Teknolojik gelişmeler son iki asırdır baş döndürücü bir hıza kavuştu. Bu gelişmelerin günlük hayata yansımaları da bir o kadar hızlı oldu. Henüz orta yaşa dahi gelmemiş yetişkinler bile bu hız karşısında “biz çocukken” ifadelerini sıkça kullanır oldular. Diğer taraftan teknolojik gelişmeler hemen her alanda görülmekle birlikte bazı alanlarda bu değişiklik daha belirgin gerçekleşti. Bunlardan ilk akla gelen bilişimdeki yeniliklerdir. Bilgisayar, telefon ve diğer melezlerinin kullanıma geçmesi ve pratikleşmesi günlük hayatımızı değiştirmenin ötesinde hayata olan bakış açımızı da değiştirdi. Matbaanın keşfi nasıl günlük pratiği geri dönülmez şekilde değiştirdi ve okur yazarlığı arttırdı ise diğer taraftan el yazmacılığını da (hattatlığı) ihtiyaçtan salt estetik bir uğraşa dönüştürdü. Kitlelerin bilgi edinmesinde ön planda olan sözlü kültürün öncü rolünü de yazılı kültüre bıraktırdı.

İnternet Evimizdeki Yabancı

İnternetin kullanıma girmesi benzer şekilde alışverişten bilgi edinmeye, devletle olan ilişkilerden ikili ilişkilere birçok değişim/dönüşüme sebep oldu. Üçüncü şahıslarla olan ilişkiler internetle birlikte farklı boyutlar kazandı. Hiç tanımadığımız/uzaktaki insanlarla çok farklı sebeplerle (ticari, sosyal, oyun vb.) ilişki kurmaya başladık. Biz bu ilişkileri kurarken eski repliklerimizi referans aldık. Yani en azından çoğumuz hiç tanımadığımız insanlarla karşılaştığımızda önce onları tanımak için maksimum çaba sarf ettik, özel bilgilerimizi verirken daha çekinceli davrandık.

Çocukların İnternete Yaklaşımı

Çocuklar ve internet ilişkisinde bizim için evin içi, yatak odası gibi en mahrem olan yerlere bile internet üzerinden yabancıları kolayca davet edebilmekte, özel bilgilerini kolayca paylaşmaktalar. İşin cinsellikten para pul işlerine kadar güvenliğe ilişkin kriminal tarafları hepimizi zaten rahatsız etmekte diğer taraftan fark edilmeyen bir başka sorunun göz ardı edildiğini düşünüyorum. Mahremiyet; yani güvenlik veya cinsellik gibi bir sorun yoksa bile hiç tanımadığınız birisi salonda başköşede oturuyor ve en ev halinizle ortadasınız. Teknolojik gelişmelerin ardından bunun ahlakı, adabı ve ritüellerinin gelmesi doğaldır, diğer taraftan şimdi bu bilişimdeki gelişmelerle çocuklarımız üzerinden fena yakalandığımızı düşünüyorum. Eski replikler üzerinden halden anlamayan “yasakçı” anne babalıkla riskleri ve değerleri umursamayan, boş vermiş “ihmalkar” ebeveynlik arasında sıkışmış bir şekilde kaldık sanırım. Çözüme geçmek sorunu çok yönlü ele almaktan geçiyor. Mahremiyet nedir, nerede başlar nerede biter. Yabancı kim, tanıdık kim, her ikisiyle de nasıl ve ne şekilde ilişki kuracağız. Sınırlarımız ister fiziksel ister duygusal nerede başlar nerede biter. İnsanın özeli ne demek, ne işe yarar? Yeni dönem değerler sistemimizde eski referanslarımızı elbette kullanacağız ama şablon şeklinde kullanırsak çok kaza çıkacağına eminim. Ebeveynler olarak biraz daha kafa yormamız gereken bir döneme girdiğimizi hatırlayarak daha çok düşünmenin zamanının çoktan geldiğini düşünüyorum.

Çocuk Ruh Sağlığı Uzm. Yrd. Do. Dr. Neslim Güvendeğer Doksat’ın “ Çocuğa Sınır Koyma – Ebeveyn Mücadelesi ” yazısını da okumanızı tavsiye ederiz.

ÇocukluDünya Editörünün mesajı: Çocukların gelişim dönemlerinde özellikle 0-6 yaş arasında mahremiyet eğitiminin yeri çok önemlidir. Çünkü çocuklarının kişiliğinin temelleri bu dönemde atılır. Mahremiyet eğitiminin erken yaşta verilmesi çocuğun başkalarının ve kendi kişisel değerlerinin farkına varması için oldukça önemlidir. Bu eğitimin gündelik yaşamın içinde verilmesi çocuklarda korku ve endişe gibi duyguların ortaya çıkmaması için önemlidir.

Çocuğun vücudunun özel bölgelerini bilmesi ve bu bölgelerini gizlemesi gerektiğini erken yaşlarda öğrenmesi önemlidir. Bu bölgelerinin diğer bireylerden gizlenmesinin yanı sıra ihtiyaç halinde ebeveynlerin ve yanında ebeveynlerden biri ile birlikte doktorun görmesi gerekebileceği çocuğa öğretilmelidir. Bu eğitim çocuğa verilirken ayıp, günah gibi kelimeler kullanmak yerine mahrem kelimesinin kullanılması daha faydalı olacaktır.