Çocuklarda Travma Sonrası Stres Bozukluğu

Travma sonrası stres bozukluğu yetişkinlerde görülebildiği gibi çocuklarda da görülebilmektedir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir?

Birey, yaşamının tehdit edildiği bir duruma maruz kalması ya da tanıklık etmesi nedeniyle çaresizliğe düşebilir, dehşete kapılabilir ve korkabilir. Bu duygular neticesinde yaşadığı bu korkutucu deneyimi yeniden yaşayabilir, bu anıyı hatırlatacak her şeyden kaçınabilir, yüksek şiddette reaksiyon gösterebilir veya olayı anımsadığında tepkisiz durabilir. Bu davranışlarla birlikte kaygı görülebilir. Bu psikolojik duruma travma sonrası stres bozukluğu denilmektedir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Kimlerde Görülür?

Travma sonrası stres bozukluğu bahsedilen durumları yaşamış kişilerde görülebilir ancak bu durumları yaşayan herkeste travma sonrası stres bozukluğu görülmemektedir. Sıklıkla çok genç yetişkinlerde, sosyoekonomik düzeyi düşük, sosyal açıdan kapalı, boşanmış ve bekar olan kişilerde görülmektedir. Genellikle riskli durumlar içerisinde yaşayan kişilerin travma sonrası stres bozukluğu geliştirdiği görülmektedir. Bu riskler cinayet, doğal afet veya savaş gibi durumlardır.

Çocukların hazır olmadığı, aniden, kendisine veya sevdiği başka birine zarar gelmesi durumunda travma sonrası stres bozukluğu görülmesi daha muhtemeldir.

Çocuklarda Travma Sonrası Stres Bozukluğu Ne Zaman Görülür?

Her aşağıda listelenen durumlarda travma sonrası stres bozukluğu görülmektedir gibi bir durum söz konusu değildir ancak aşağıda listelenmiş durumlarda travma sonrası stres bozukluğunun daha sık görüldüğü bilinmektedir.

• Kötü bir boşanma süreci
• Kaçırılma veya alıkonma
• İşkence
• Duygusal istismar
• Fiziksel istismar
• Cinsel istismar
• Doğal afetler
• Evlat verilme
• Ani ölüm
• Savaş
• Terör saldırıları
• Bomba patlamaları
• Trafik kazası
• İhmal
• Zorbalık
• Medikal operasyonlar
• Ameliyat

Bu bahsedilen durumları yaşama veya yakındaki bir kişinin yaşadığına tanık olma gibi durumlarda görülebilmektedir.

Çocuklarda Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Travma sonrası stres bozukluğunun çocuklarda ortak görüldüğü bazı belirtileri bulunmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir:

• Travmatik olayı tekrardan hatırlatacak görüntüleri görme veya düşünme
• Travmatik olay ile alakalı rüyalar görme
• Yaşamın tehdit edilmesi ya da ciddi bir yaralanma yaşama nedeniyle aşırı korkma, kaygılanma ve dehşete kapılma
• Olayı yaşıyormuş gibi akılda canlandırma (flaşbek)
• Travmatik olaya benzer durumlarda aşırı stres yaşama
• Travmatik olaya benzer durumlarda fizyolojik ve davranışsal tepkiler verme
• Travmatik olaya benzer durumlardan kaçınma
• Travmatik olayı hatırlamada güçlük çekme
• Dikkat kaybı ya da yetersizliği
• Akademik başarıda düşüş
• Geçmiş gelişim döneminin özelliklerini gösterme
• Aşırı uyarılma
• Normalden fazla irkilme hali
• Oyunlarda travmatik olayı canlandırma
• Üzgünlük hissi
• Suçluluk hissi
• Şiddete yatkınlık
• Sosyal aktiviteler yapmama
• Hobilere duyulan ilginin azalması
• Sosyal çevreden uzaklaşma isteği
• Gelecekteki hayata dair kötümser olma
• İştahta değişiklikler
• Uykuda değişiklikler
• Öfke patlamaları

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Yaşayan Çocuğa Aileler Nasıl Yaklaşmalı?

Aileler öncelikli olarak bu durumun suçlusunun çocuk olmadığının farkında olmalılardır. Çocuklarına olabildiğince yardımcı olmak için gayret göstermelilerdir.

• Koşulsuz sevildiği ve koşulsuz kabul edildiği çocuğa gösterilmeli ve söylenmelidir.
• Çocuğun güvenliği sağlanmalıdır.
• Çocuğun nasıl hissettiği ve neler düşündüğü hakkında konuşmalar yapılabilmelidir ancak çocuk buna hazır değilse üstüne gidilmemelidir.
• Çocuğun kendi düşüncelerini ve duygularını anlatabileceği ortam çocuğa sunulmalıdır.
• Çocuğa seçim hakkı verilmelidir. Çocuk, hayatı üzerinde bu şekilde kontrolünün olduğunu hissedebilmektir.
• Durumun suçlusunun çocuk olmadığı anlatılmalıdır.
• Çocuğa suçlayıcı bir dil kullanmaktan kaçınılmalıdır.