Depresyonda Olan Çocuğa Nasıl Davranmalı?

Ruhsal problemlerin temelinde biyo-psiko-sosyal etkenler yer aldığına göre tedavi yaklaşımlarını da çok boyutlu düşünmek gerekir. Bir tedaviyi belirlerken kanıta dayalı tedavi şemalarındaki sıralama göz önüne alınarak, zaman ve mali yükler açısından bireye ve aileye en uygun süreçlerin seçimi yolumuzu belirleyecektir.

Birçok çalışmada, çocuk ve ergenlerde Majör Depresif Bozukluğa başka ruhsal bozuklukların da eşlik ettiği gözlenmiştir. Depresyon ile birlikte en sık görülen sorunlar kaygı bozuklukları, yıkıcı davranış bozuklukları ve ergenlikte alkol madde kötüye kullanımıdır. Okul öncesi ve ilkokul döneminde çocuklarda depresyon ile en sık rastlanan bozukluk, ayrılık anksiyetesi bozukluğudur.

Birçok tıbbi durum depresyona benzer bir tabloyla ortaya çıkabilir. Bu nedenle depresif belirtileri olan çocuk ve ergenlerin iyi bir fizik incelemesinin yapılması ve depresyona yol açabilecek fiziksel nedenlerin dışlanması gerekir.

Çocuklarda depresyonla tedavi yaklaşımlarında;

Çocuğun bilişsel düzeyi, yaşı, rahatsızlığın şiddeti, depresif epizodun tipi, işlevselliği ne kadar etkilediği, birlikte bulunan diğer ruhsal sıkıntılar ve aile içi ilişkilerin durumu göz önüne alınır. Hafif şiddetteki depresif bozuklukta psikoterapi seçilecek ilk tedavi yöntemi olabilir. Çocuğun duygusal ve zihinsel gelişimine göre oyun terapisi, bireysel terapi, grup terapisi, aile terapisi, davranışçı bilişsel terapi gibi tedavi yöntemleri uygulanabilir.

Okul öncesi ve erken çocukluk yaş grubunda tıbbı durumla ilgili başka bir hastalığın varlığında depresyon ve anksiyete belirtileri ile giden uyum bozukluklarının tedavisi göz ardı edilmemelidir. Kronik hastalıklar (kanser, şeker hst, bağışıklık ve otoimmunite ile ilgili hastalıklar gibi) tüm aileyi etkilediği için kardeşlerin ve anne babanın da ruhsal durumlarının desteklenmesi gerekebilir.

Davranışçı bilişsel terapi depresif hastaların kendileri, çevreleri ve gelecekleriyle ilgili çarpık inanç, tutum ve düşüncelerini düzeltmeyi hedefler. Psikodinamik psikoterapi hastanın kendini anlamasını, duygularını tanımasını, benlik saygısını yükseltmeyi, uygun olmayan davranışlarını düzeltmeyi, başkalarıyla daha fazla etkileşime girmesini, çatışmalarla daha iyi baş etmesini sağlamayı amaçlar.

Farmakoterapi nedir nasıl uygulanır?

Farmakoterapi çocuk ve ergenlerin depresif bozukluklarında kullanılmaktadır. Ancak psikoterapi ile birlikte kullanıldığında en iyi sonuçların alındığı tespit edilmiştir. Özellikle depresyon ile eş zamanlı bulunan ruhsal hastalıklar varlığında farmakoterapi ihtiyacı doğabilmektedir. Günümüzde depresyon tedavisinde en çok kullanılan ilaç grubu seçici seratonin geri alım inhibitörleridir (SSRI). Bu grup ile yapılan tedavide yan etkilere az rastlanır. En sık görülen yan etkiler ajitasyon, uyku sorunları, bulantı ve tedavi başlangıcında hafif huzursuzluk ve iştahsızlıktır.

İlaç tedavisi başlandığında 6-12 ay ilaç tedavisine devam etmek gerekir ve belirtilerin ortadan kalkmasından en az 3 ay sonra ilaç yavaş yavaş kesilmeli ve takip bir süre daha devam edilmelidir. Eğer depresif bozukluğa idrar kaçırma hastalığı eşlik ediyorsa Trisiklik antidepresanlar grubunda bulunan İmipramin etken maddeli ilaç seçilebilmektedir. Bu ilaçta ağız kuruluğu, baş dönmesi, bulanık görme, kabızlık gibi yan etkiler olmadığında yararlanım oldukça yüz güldürücü olabilir. Yıkıcı davranım problemleri ciddi düzeyde eşlik ediyorsa kendine veya etrafına zarar vermeyecek aşamaya gelinceye kadar antidepresan tedavi ile ajitasyonu kontrol edebilecek kombine ilaç tedavileri gerekebilir. Antidepresan ilaç tedavileri sırasında ailedeki iki uçlu mizaç bozukluğu olarak da adlandırılan Bipolar bozukluk öyküleri dikkatle sorgulanır ve eğer mevcutsa tedavi yakından takip gerektirir.

ÇocukluDünya Editörünün mesajı: Depresyon yalnızca yetişkinlere özgü bir hastalık değildir. Çocuklarda da görülebilen depresyon, farklı duygu bozukluklarını da beraberinde getirebilir. Bu durumda çocuğa destek olmanın en iyi yolu kendisini suçlamamak, hissettiklerini yalanlamamaktır. Çocuğun içe kapanık ve huzursuz ruh halini şımarıklık olarak etiketlemek, çocuğun sizden uzaklaşmasına sebebiyet verir.

Eğer ki çocuğunuzda depresyondan ve kaygı bozukluklarından şüpheleniyorsanız yapılması gereken şey bir uzmana başvurmak ve uzmanın yönlendirmesi doğrultusunda bir tedaviye başlamaktır. Tedaviler çocuğun yaşına ve bilişsel düzeyine göre değişiklik göstermektedir. Uygun tedavi yöntemi ile belirli bir zaman eşliğinde bu kaygı bozuklukları kontrol altına alınabilmektedir.