HAMİLELİKTE BULANTI KUSMA

Mide bulantısı hamilelik le o kadar özdeşleşmiştir ki hamileliğin şüphesinde bile ilk sorgulanan konulardan biridir. Hatta bazı gebeler bulantısının olmamasının bir sorun olabileceğinden endişe bile eder. Tabi ki bulantının olması gebelik için şart olmayacağı gibi belli bir seviyeye kadar olması da normal kabul edilir.

Hamilelikte mide bulantısı ne zaman başlar? Ne kadar sürer?

Gebeliğin 5-20. hafta lar arasında sıklıkla görülmekle beraber bazen 20. haftadan sonra da devam edebilir. En sık gebelik hormonunun pik yaptığı 8- 10. hafta larda artış gösterir.

Hamilelerde bulantı sadece sabah mı olur?

Bulantının sabah olma zorunluluğu yoktur ancak genellikle sabah bulantıları meşhurdur. İngilizcede “morning sick” yani “sabah hastalığı” olarak da geçen sabah bulantıları bazı gebelerde gün boyunca devam edebilir.

Bulantının sebepleri nedir?

Peki bu bulantıların sebebi nedir? Aslında net bir sebep öne sürmek çok mümkün değil. Hormonal, iltihabi, anatomik veya psikolojik faktörlerin neden olduğuyla ilgili teoriler mevcut. Özellikle psikolojik stres altındaki gebelerde inatçı bulantı kusmaların daha fazla olduğu çalışmalarla da ispatlanmış durumda.

Bunların dışında genç yaş grubu ve kentsel bölgelerde yaşayanlar, öncesinde hareket bozukluğu, migren, reflü gibi hastalığı olanlar, tat duyusu çok gelişmiş kişiler bulantı açısından daha risklidir. Yine ikiz gebeliklerde artan hormonların da etkisiyle bulantı daha fazla görülür. Gebelik öncesinde vitamin takviyeleri yapılmış gebelerde bulantı daha az görülmüştür.

Bulantı varsa kız, yoksa erkek miti doğru mu?

Halk arasında bir inanış vardır; bulantı çoksa cinsiyeti kız derler. Aslında bu inanış yanlış sayılmaz. Yapılan çalışmalarda görülmüş ki kız bebek anneleri anlamlı derecede erkek bebek annelerine göre daha fazla bulantı yaşıyor. Yine gebeliğin ilk gebelik olması ve gebenin kendi annesinin de gebeliğinde böyle bir öykü yaşamış olması bulantı riskini arttırıyor.

Bulantı hamileliğe zarar verir mi?

Bulantı hamile liğin ilk üç ayında %50-90 görülebiliyorken ve bu normal kabul edilirken şiddetli hal alması ve “hiperemezis” dediğimiz hastalık tablosu görülmesi durumunda doktora başvuru yapılmalıdır. Hiperemezis tanısı için doktorunuz sizi dinleyip muayene ettikten sonra bazı kan ve idrar tahlilleri de isteyerek tanı koyacaktır. Durumun seviyesine göre ayaktan tedavi verilebileceği gibi bazı durumlarda hastaneye yatırarak da tedavi gerekebilmektedir. Şiddetli bulantı ve kusma durumunda tedavi alınmaz ise gebe kusma ile bazı vitamin ve minerallerini kaybedeceğinden bebeğin gelişimi olumsuz etkilenir. Yine şiddetli kusmalara bağlı annede yemek borusu yırtıkları ve kanama görülebilir.

Ne zaman doktora başvurulmalı?

Eğer bulantı hayat kalitenizi bozacak seviyeye geldiyse, günde 3 kezden fazla kusma oluyorsa veya gebelik öncesi kilonuzun %5’inden fazlasını kaybettiyseniz en kısa zamanda doktor kontrolünden geçmeniz gerekir.

Hafif seyirli bulantılarda neler yapabiliriz?

Önceliğimiz bulantıyı tetikleyici durumlardan kaçınmak ve diyetimizi buna göre yeniden düzenlemek olmalıdır. Bunun için protein ağırlıklı az ve sık beslenme, tuzlu kraker ve brat diyeti (muz, pirinç, yağsız tost ve elma suyu) önerilir. Soğuk içecekler bulantıda daha iyi tolere edileceğinden sık sık az miktarda soğuk su içmek de faydalıdır. Bulantı kusma yaşayan gebelerde en büyük sıkıntı su içmekten kaçınmalarıdır. Günde 2-3 litre su içmeye gayret edilmelidir. Zencefil bulantıda yine çok faydalandığımız bir besindir. Günde 1-2 fincan zencefil çayı içilebilir.

Bunların dışında akupunktur ve hipnoz gibi başarısı kesinleştirilmemiş alternatif yöntemler mevcuttur. Özellikle bulantı bilekliği veya bilekteki bulantı noktasına masaj zararsız yöntemler olduğundan denenebilir.

Tüm bunlara rağmen geçmeyen bulantı kusmalarda, özellikle eşlik eden başka hastalıklar ve kilo kayıpları da var ise muhakkak doktor kontrolünde ilaç tedavisine başlanmalıdır.

Hiperemezis tablosu geliştiyse neler yapıyoruz?

Öncelikle ağızdan tedaviyle başlıyoruz. Burada ilaç seçimini en zararsız ve güvenli olan gruptan başlayarak devam ediyoruz. Eğer gebe çok susuz kalmışsa damar yolu ile su açığını, vitamin ve mineral dengesizliklerini gideriyoruz. İnatçı bulantı kusmalarda yatarak tedavi hatta ileri vakalarda ağızdan beslenmeyi keserek damar yolu ile beslenme ve tedaviye başlıyoruz.

Özetle; bulantı ve kusma pek çok gebenin yaşadığı geçici ve genellikle bebeğe bir zararı olmayan hafif seyirli bir rahatsızlıktır. Önemli olan gebenin bunun geçici bir durum olduğunu bilmesi, olumlu düşünmesi, yeme ve içmesine dikkat etmesi ve doktorunun verdiği vitaminlerine özen göstermesidir. Gebenin beslenmesi bozulma seviyesine gelip kilo kayıplarının başladığı noktada da mutlaka doktoruna başvurmalıdır.