Çocuğum Okula Hazır mı?

Okula Hazır olmak ya da Hazırbulunuşluk nedir? Çocuğun herhangi bir duygusal karışıklığa uğramadan kolayca ve yeterli olarak öğrenebilmesidir. Bu yalnızca olgunlaşma ile ulaşılabilecek bir nokta değildir.

Çocuğun okula uyum sağlayabilmesi ve başarılı olabilmesi, onun okulun taleplerini yerine getirebilecek ön bilgi ve becerilere sahip olması ile yakından ilgilidir. Çocuk, yeni öğrenme görevlerine temel olabilecek ön öğrenmelerine “okul öncesi dönemde” ki kazanımları yolu ile ulaşır. Burada en önemli görev aileye aitse de okul öncesi kurumların da çok önemli katkıları vardır.

Hazır Bulunuşluğu/Okul Olgunluğunu Etkileyen Faktörler Nelerdir?

● Fiziksel faktörler (Bedensel gelişim, görme, işitme, el-göz koordinasyonu büyüme ritmi, genel sağlık durumu)

● Zihinsel faktörler (Zeka, dil gelişimi)

● Duygusal faktörler (Aile içindeki uyum, Duygularını ifade etme, anneden ayrılık, başarısızlık ve kırıklık duygusu)

● Sosyal Faktörler (Ailedeki yetişkinlerin çocukla geçirdikleri zamanın kalitesi, sosyal çevrenin çocuğa sağladığı olanaklar)

● Zaman içinde bu faktörlerin biri ve birkaçı öne çıksa da çocuğun hazır olup olmadığını anlamak için tüm faktörlerin birlikte değerlendirilmesi gerekir.

İlkokul 1.Sınıfa Başlayacak Olan Çocukların Sahip Olması Gereken Yeterlilikler:

● Evden ve anneden kolaylıkla ayrılabilme,

● Farklı bir yetişkinle gün boyu beraber kalabilme,

● Öğrenme için istekli olma,

● Öğretmenin verdiği talimatı dinleme, anlama ve yerine getirebilme,

● Dikkatini belirli bir süre toplayabilme (ders süresi 35-40 dak.)

● Teneffüslerde kendisini koruma, dengeli hareket edebilme,

● Kendi kendine giyinme (fermuarını çekme, düğmesini ilikleme, ayakkabı bağlama vb.)

● Sırada dik ve belli bir mesafede oturabilme,

● Sırada Tuvalet kontrolü,

● Kendi temizliğini yapabilme,

● Sırasını bekleme,

● Verilen görevi yerine getirmede sebat gösterebilme

● Başladığı işi bitirme,

● Kendine ait sorumluluklarını bilme.

● Diğer çocukların varlığına katlanabilme ve onlarla baş edebilme,

● Kendini ifade edebilme,

● Olumlu arkadaşlık ilişkileri ve iletişim kurabilme,

● El –Göz koordinasyonu ve sesleri ayrımlaştırabilme

● Kalın ve ince kaslarını rahatça kullanılabilme

Anne Babalar İlkokul 1. Sınıfa Başlayacak Çocuklarına Nasıl Yardım Edebilirler?

● Aileler okulun aile katılım programlarını dikkatle takip etmeliler,

● Kendi kendilerine çocuğa okuma-yazma öğretmeye çalışmamalılar,

● Çocuklarını diğer çocuklarla kıyaslamamalılar,

● Çocuğun sorularına doğru ve anlayabileceği cevaplar vermeliler,

● Eğer çocuk anasınıfına devam ediyorsa ilköğretim ve anaokulu karşılaştırmasını olumsuz cümleler kurarak yapmamalıdırlar (Anaokulunda oyuncaklar var ama ilköğretimde yok gibi bir cümle kurmak yerine, anaokulunda oyuncakların vardı, ilköğretimde ise kendi çantan ve içinde kitapların vs. olacak),

● Anne-babaların okul seçimi konusundaki kaygılarını çocuğa yansıtmamaları, çocuğun yanında bu konuları konuşmamaları önemlidir.

● Aksi durum, çocukların ilköğretimden korkmalarına ve zaten zor olan bir süreci daha zorlaştırmalarına neden olabilir.

● Çocukları bir ilkokuldan daha önceden izin alarak geziye götürmek, kendisini nelerin beklediğini ve daha önceden yaptığımız açıklamaları desteklediğini görmesi açısından mutlaka yapılması gerekenler arasındadır.

● Bu gezinin; çocuğa sınıfların ve genel ortamın gösterilmesi, yöneticilerin ziyaret edilmesi, birinci sınıf çocuklarının 25-30 dakika dersine katılması sağlanarak daha etkili olması sağlanabilir.

● İlkokula başlamadan önce görme yetisinin yeterliliğinin tespiti için mutlaka göz muayenesi yaptırılmalıdır.

● Sınıf atlama konusunda ısrar edilmemelidir.

● Anne babaların kendi ideallerinden önce çocuklarının kişiliğine, gelişim ve yeterlilik düzeyine uygun okulu seçmeleri;

● Çocuğun ilk ciddi eğitim yaşamına olumlu başlaması,

● Sahip olduğu kapasiteyi maksimum düzeyde kullanabilmesi açısından son derece önemlidir.

Çocuğu Okula Başlayacak Anne Babalara Öneriler

● Her çocuğun ilkokula uyum süreci diğerinden farklıdır.

● Bizler çocuklarımıza bu yeterlilikler kazandırmış olsak da çocuk okulun ilk günlerinde ağlayıp sınıfa girmek istemeyebilir.

● Bu, her çocuğun gösterebileceği normal bir tepkidir.

● Anne-babanın panik olmasını gerektirecek bir durum söz konusu değildir.

● Önemli olan anne-babanın çocuğa kendi duygusallığını yansıtarak bu durumu daha güç hale getirmemesidir.

● Anne-babanın kararlılığı çok önemlidir. Onu anladığımızı belirtmek, ancak bununla baş edebileceğini de vurgulamak önemlidir.

● Eğer çocuğumuz ilköğretime iyi bir şekilde hazırlandıysa bu dönemi çok kısa sürede atlatacaktır.

Çocuğunuzun Okula Hazır Olduğunun İpuçları Nelerdir?

● Kendi başına 15-20 dak. oynayabilir mi?

● Anneden ayrı kaldığında duygusal kırıklığa uğrar mı?

● Yabancı bir yetişkine kolayca alışabilir mi?

● Kendi kendine tuvalete gidebilir ve temizliğini yardımsız yapabilir mi?

● Kendi yaşıtları ile uyumlu bir birliktelik gerçekleştirebilir mi?

● Herhangi bir konuda gönüllü olur mu? Kendi kendine palto ve ceketini çıkarıp giyebilir mi?

● Ayakkabısını doğru olarak giyip, bağlayabilir mi?

● Yemeğini yardımsız yiyebilir mi?

● Düzgün cümle kurarak kendini ifade edebilir mi?

● Kalemi kolayca tutup sınırlı bir alanda çizebilir mi?

● Temel renkleri tanır mı?

● Başladığı bir işi bitirebilir mi?

● Duygularını kontrol etmeyi başarabilir mi?

● Kurallara uyma konusunda istekli mi?

● Başkaları için kendi isteklerini erteleyebilir mi?

Bu sorulara büyük ölçüde tereddütsüz olarak evet diyebiliyorsanız çocuğunuzun ilkokula hazır olduğunu düşünebilirsiniz.

ÇocukluDünya Editörünün mesajı: Çocukların gerekli becerileri kazanmadan okula başlaması hem çocuk için hem de aile için birçok problem yaratabilir. Bu yüzden de çocuğun okula hazır olup olmadığı belirlenmeden başlaması doğru olmaz. Eğer çocuk tuvalet ihtiyacını tek başına gidebiliyorsa, yemeğini kendi yiyebiliyorsa, kendi başına üstünü giyinebiliyorsa bu olumlu bir beceridir. Çocuk kurallara uyabiliyorsa ve kendini bir derecede kontrol edebiliyorsa, kendi başına sosyalleşebiliyor ve arkadaşlık kurabiliyorsa okula başlamaya hazırdır diyebiliriz.

En önemli konu olan yazı yazabilmeleri için ince motor gelişimlerini tamamlamış olmaları gerekmektedir. Eğer çocuk çeşitli çizgiler çizebiliyorsa, gördüğü şekli kopyalayabiliyorsa, resimleri taşırmadan boyayabiliyorsa veya verilen sıralamayla ipe boncuk dizebiliyorsa bu motor gelişiminin oluştuğundan söz edebiliriz. Buna ek olarak kaba motor gelişimi de önem taşır. Eğer çocuk kendisine atılan bir nesneyi yakalayabiliyorsa, birkaç kere üst üste sıçrayabiliyorsa veya takla atabiliyorsa kaba motor gelişiminin de oluştuğundan bahsedebiliriz.