Özel Öğrenme Güçlüğü

Özel öğrenme güçlüğü bilgi alma ve alınan bilgiyi işlemleme biçimini etkileyen nörolojik kökenli bir rahatsızlıktır. Rahatsızlığa sahip bireylerin zeka düzeyleri normal veya normal üstü düzeydedir. Rahatsızlık disleksi, disgrafi ve diskalkuli olmak üzere üç ana başlık altında değerlendirilir.

Disleksi

Okumada gecikme ve zorluk yaşama şeklinde kendini gösteren disleksi genellikle ilkokul döneminde fark edilir. Disleksisi olan çocuklar kelime okuma yanlışları, bazı sesleri birleştirmekte güçlük, b-d, b-p, m-n, u-n, 6-9 gibi harflerin ve sayıların okurken karıştırılması, kelimeleri hecelere ayırmakta güçlük, okumaya geçildiyse yaşıtlarına göre yavaş okuma hızı, ters okuma (ey/ye, sa/as), okuduğunu anlamakta güçlük ve okurken kalınan yeri takip edememe gibi belirtiler gösterir.

Disgrafi

Yazmada gecikme ve zorluk yaşama şeklinde kendini gösteren disgrafi tıpkı disleksi gibi genellikle ilkokul döneminde fark edilir. Disgrafisi olan çocuklar okunaksız ve çirkin yazı, yaşıtlarına göre yavaş yazma, p, d, b, g, h, y, s, u, 6, 9 gibi harflerin ve sayıların ters yazılması, imla ve noktalama hataları, küçük büyük harf kullanımına dikkat etmeme ve yazarken sözcükler arasında boşluk bırakmama gibi belirtiler gösterirler.

Diskalkuli

Matematik becerilerini (sayısal ilişkileri kavrama, hesaplama, sayısal sembolleri tanıma) geliştirmede güçlük yaşama şeklinde tanımlanan diskalkuli de sıklıkla ilkokul döneminde saptanır. Diskalkulisi olan çocuklar 6-9, 4-7, 2-5, 3-8 rakamlarının karıştırılması, rakamları ters yazma, problem çözerken soruyu anlamakta güçlük çekme, sözlü olarak doğru söylerken yazarken hata yapma, matematik sembollerini (+,- vb.) karıştırma, paraların değerlerini öğrenmede zorluk, işlem yaparken basamak kaydırmayı unutma, çarpım tablosunu öğrenmede güçlük ve soruyu çözerken uygun sırayı izlemekte güçlük şeklinde belirtiler gösterirler.

Tüm bunların yanı sıra ÖÖG’si bulunan çocukta sağ-sol, haftanın günleri, mevsimler, aylar ve saati öğrenmede güçlük görülür. Özel öğrenme güçlüğünün alt boyutlarının hepsi aynı anda görülebilir ya da sadece 2 veya tek alt boyut gözlenebilir.

Özel Öğrenme Güçlüğü Neden Olur?

Özel Öğrenme Güçlüğü genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi ile ortaya çıkan bir bozukluktur. Düşük doğum ağırlığı, anne karnında nikotine ve alkole maruz kalma, hamilelik döneminde geçirilen rahatsızlıklar ve genetik mirasın özel öğrenme güçlüğünün ortaya çıkmasında etkili olduğu düşünülmektedir.

Özel Öğrenme Güçlüğünün Tedavisi Nedir?

Özel öğrenme güçlüğünün tanısı alanında uzman kişiler tarafında aile öyküsü ve akademik gelişimi ile ilgili bilgiler alınıp, çeşitli bataryalar uygulayarak konulur. Tanı konmadan önce zeka geriliği, duyu organlarıyla ilgili herhangi bir yetersizlik ve nörolojik bozuklukların varlığı dışlanmalıdır. Özel öğrenme güçlüğünü tedavi edici herhangi bir ilaç bulunmamaktadır fakat rahatsızlığa eşlik eden dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, depresyon ve/veya kaygı bozukluğu gibi ayrı bir tanı mevcutsa ilaç kullanımı verilebilir. Özel Öğrenme Güçlüğü bulunan çocuklar genellikle çevreleri tarafından tembel görülürler ve yaşadıkları güçlük sebebiyle akademik işler yaparken baş ağrısı, mide bulantısı gibi psikosomatik belirtiler gösterme oranları oldukça yüksektir. Bu sebeple tedavide özel eğitim uzmanı, psikolog ve psikiyatristlerin koopere çalışması oldukça önemlidir. Özel eğitimci tarafından akademik eğitim, psikolog tarafından kaygıların ve yetersizlik duygularının çalışılması ve psikiyatrist tarafından da gerekli görüldüğü takdirde ilaç desteği sağlanır.

Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Çocuğa Okulda ve Evde Yaklaşım Nasıl Olmalıdır?

ÖÖG’si bulunan çocuklar yetersizlik duygusunu çok erken yaşta yaşamak durumunda kalırlar. Bu durum onlarda kendine güven problemleri, kaygı bozuklukları ve depresyon gibi rahatsızlıkların ortaya çıkmasına sebep olabilir. ÖÖG’li çocuğa yaklaşırken sabırlı ve anlayışlı olmak, yapabildikleri üzerinden ilerlerken küçük adımları bile takdir ederek çocuğun motivasyonunu canlı tutmak, evde ebeveynleri, okulda ise öğretmenleri tarafından tembel, başarısız gibi etiketlere maruz kalmalarını engellemek oldukça önemlidir.

Kaynakça:

Cooper, S. A., Henderson, A., Jacobs, M., & Smiley, E. (2016). What Are Learning Disabilities? How Common are Learning Disabilities. Scottish Learning Disabilities Observatory.

Grigorenko, E. L., Compton, D. L., Fuchs, L. S., Wagner, R. K., Willcutt, E. G., & Fletcher, J. M. (2019). Understanding, educating, and supporting children with specific learning disabilities: 50 years of science and practice. American Psychologist.