Çocuklarda İnatçılık
Çocuk ile anne-baba arasında yaşanan inatlaşma genellikle iki yaş döneminde başlar.
Bu dönemin gelişimsel özelliklerine baktığımız zaman dört şeyin çocuğun yaşamında önemli hale geldiğini biliyoruz.● Artan hareket kabiliyeti (yürüme, koşma, basamak çıkma),
● Çocuğun kendini fark etmesi, (“Ben” farkındalığı, hoşlandıkları ve hoşlanmadıklarını ayırt etme)
Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun Uzmanlarla seminerler Uzmanlara danışma● Konuşmanın başlaması (Kendini ifade etme ancak sınırlı kelimeler evet, hayır, istemiyorum)
● Tuvalet eğitimi (Bedensel kontrolü sağlama)
Çocuklarda Bağımsızlaşma
Bu gelişimsel ilerlemeler çocuğun bağımsız bir birey olması için önemlidir ancak diğer taraftan ebeveyn ve çocuk arasında bir ayrışma gerektirir. Anne-babalar ise bir yandan çocuklarının merakını ve öğrenme ihtiyacını desteklemeye çalışırken diğer taraftan onların güvenliğini sağlamak zorunda olduklarından ikilem içerisindedirler. Çocukla olan ilişkiyi zaman zaman bozan disiplin sağlama çabaları sırasında kaygıları artar. Çocuk ise anne-baba tarafından uygulanan kurallar ve yasakların kendi güvenliği için olduğunun ayırdında olmadığından engellendiğini düşünür ve öfkelenir.
Aslında çocuğun yapmak istediği anne-babasını öfkelendirmek değil birçok işini kendi görebildiği için bir an önce heyecan verici dış dünyayı keşfetmektir. Bunun için aceleci ve heyecanlıdır. Ayrıca engellendiği zaman duyduğu öfkeyi sözel yolla ifade etme, yönetme ve kontrol etme kabiliyeti henüz yeterli değildir.
Anne-baba ile inatlaşmakaslında çocuk açısından kendi sınırlarını belirlemek için de bir deneyimdir. Ne kadar yüksek sesle bağırırsam istediğim yapılıyor? Kendimi yere atıp tepindiğim zaman istediğim gofrete sahip oluyor muyum? Ne kadar süre ağlamalıyım? Tüm bu davranışlara aldıkları tepkiler bir sonraki davranışını şekillendirir.
Krize dönüşebilen öfke nöbetleri anne-babaların sakin ve sabırlı davranmalarını engeller. Böylece başlayan inatlaşmalar güç savaşına, tehditlere, cezalara neden olabilir.
İnatçı Çocuğa Nasıl Davranmalı?
İnatçı bir çocuk karşısında anne-babalar genellikle çaresizlik hissediyor ve kontrollerini kaybediyorlar. Ancak bu erken dönemde sağlıklı bir biçimde baş etmeyi öğrenmeli ve çocuk için gerekli sınırları koymalıdırlar. Unutmamalıdır ki kendi sınırlarının farkında olmayan çocuklar kendilerine güvenli yetişkinler olamayacaklardır.
● Sınırlar ve kurallar net olarak belirlendiğinde, her zaman tutarlı ve kararlı olarak uygulandığında, çocuklar o kurallarla yaşamayı öğrenirler.
● Tehdit etmeyin. Ya susarsın ya da... gibi cümleler öfkeyi alevlendirmekten başka bir işe yaramaz.
● İkna edici mantıklı açıklamalar yapmayın. Bu yaştaki çocuklar prizi ellememelerinin nedeninin şehir cereyanı olduğunu anlayacak kapasitede değillerdir ayrıca öfke krizindeyken duymazlar.
● Böyle yapınca onu artık sevmeyeceğinizi söyleyerek onu sevgisiz bırakmakla tehdit etmeyin.
● Güç savaşına girmeyin. Çocuğun her yapmak istediğine hayır demeyin.
● Öfkesini hafife almayın, gülmeyin. Onun için o an yaşanılan duyguların çok yoğun ve önemli olduğunu unutmayın.
● Model olun. Kendi öfkenizle nasıl başa çıktığınızı gözlemleyen çocuk sizin gibi davranacaktır
● Kendisini sözel olarak ifade etmesine izin verin, dinleyin.
● Kurallar konusunda kararlı, dengeli ve tutarlı olun.
● Dikkatini başka bir şeye çekmeye çalışın.
● Yapabildiği şeylere izin verin, sabredin.
● Bazen müdahale etmek yerine görmezden gelmek daha yararlı olabilir.
Unutmayın iyi bir anne baba çocuğunun dünyaya kök salmasını öğrettiği gibi ona kanat takıp uçmasını da öğretmelidir. Ancak bu ikisini birlikte yapmak pek kolay değildir.
* * * * * * * * * * * *
ÇocukluDünya Yıllık Premium üyeleri uzmanlarla organize ettiğimiz seminerlere katılarak sorularını sorabiliyor. Siz de bu seminerlere katılıp sorularınızı sorabilir ve diğer üyelerimizin deneyimlerinden faydalanabilirsiniz. Yaklaşan etkinliklerimizi ve eski seminerlerin video kayıtlarını websitemizdeki Seminerler kısmında görebilirsiniz. Aşağıda daha önce sorulan sorulardan bazılarını ve cevaplarını görebilirsiniz.
Çocuklarda inatlaşmayı önleme
25 aylık ve 5 aylık iki oğlumuz var. 25 aylık olana kural koymakta zorluk yaşıyoruz. Ceza vermiyoruz, ödül koymuyoruz, inatlaşmıyoruz ama sözümüzü dinletme konusunda yetersiz kalıyoruz. Ne yapabiliriz? önerileriniz var mı?
Eğitim Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: 25 aylık bir çocuk 2 yaşında; tam inatlaşmanın yoğun olduğu her şeye hayır dedi bir dönemde artık bir takım becerileri gelişmiştir yaşı kaç olursa olsun Tabii ki bu sözü dinlememenin altında neyi yaptığı önemli. Hani kırmızı kazağını giymek istemiyor da maviyi giyiyorsa bu inatlaşmaya değer bir konu değil ama yağmur yağıyor ve ayakkabısız çıkmak istiyor, Yağmur yağıyor da dışarıya montsuz çıkmak istiyorum diyorsa diyorum ki böyle çıkamayız. Dışarısı soğuk baktım ki montunu giymiyor, battaniyeye Sarar öyle çıkarırım. Eğer parka gideceksek de mont giymemeyi seçiyorsa diyorum ki o zaman parka da gitmemeyi seçiyorsun çünkü hava çok soğuk. Hem onun istediğini yapıp hem de sözümü dinletmem mümkün değil. Bazen bir şeyi tutup fırlatıyor, yapma demenin hiçbir faydası yok çünkü 2 yaş çocuğuna yapma dediğiniz zaman tam tersi yapar. Elini tutuyorum, usulcacık elinden de alıyorum fırlattığını; bu fırlatmak için değil diyorum. Fırlatmak istiyorsan bu topları diyorum. Çok havaya fırlatabilirsin yani onu kanalize edin ama istemediğiniz davranışta yapmasına izin vermeyin. Aile bir gemi ise anne baba kaptandır bunu lütfen unutmayın. Anne baba kaptan görevini yapmazsa gemi batar. İleride çocuk kesinlikle güvensizlik yaşar.
