Kimlik Gelişimi
“Kendini bilmek, bilgeliğin başıdır” – Aristoteles
“Ben kimim?” sorusu, hepimizin (hayatın hangi döneminde olursak olalım) kendimize sorduğu bir soru. Kim olduğumuzu, hayatımıza yeni roller eklendikçe tekrar tekrar sorgularız. “Ben kimim?” sorusu, örneğin evlenip eş olduğumuzda, çocuklarımız evden ayrılınca, emekli olunca, yani yaş fark etmeksizin, karşımıza çıkabilir.
Çocukların gelişimine baktığımızda ergenlik yıllarını kimliğimizi, dünyadaki yerimizi, etrafımıza karşı sorumluluklarımızı ve rollerimizi sorgulamaya başladığımız yıllar olarak görebiliriz. Ergenlik yaşlarında çocuğunuzun “kayıp” hissettiğini, etrafından çok kolay etkilendiğini, sürekli farklı şeyler denemek istediğini, daldan dala atladığını gözlemleyebilirsiniz. Bu süreç kimlik gelişiminin normal süreci olmasına rağmen hem ergenler hem de anne-babalar için oldukça zorlu geçebilir. Gelin beraber hem kimlik gelişim sürecinin evrelerini inceleyelim hem de bu süreci nasıl daha sağlıklı yaşayabileceğimizi öğrenelim.
Kimlik Gelişimi Nedir?
Kimlik gelişimi diye adlandırdığımız dönem, çocukların 12 ve 19 yaşlarında yaşadıkları dönemdir. Ergenlik yıllarına denk gelen bu dönemde hayatları boyunca devam edecek kimlik gelişiminin temelleri atılmaya başlar. Bu süreçte gençler özellikle de sosyal ve profesyonel bağlamda, “ben kimim?” sorusuna yanıt bulmaya çalışırlar. Kimlik gelişimi sürecinin sağlıksız ve başarısız geçmesi halinde çocuk, “kimlik karmaşası” yaşar. Kimlik karmaşası yaşayan çocuk kendini tanıyamaz, gelecek için plansız ve amaçsız kalır. Toplumdaki rolünü bilemez, inandıklarını sorgulama becerisi kazanamaz, profesyonel anlamda boşlukta kalır. Sürekli kafası karışıktır; ilgilendiklerinin ve hobilerinin sürekliliği yoktur, istikrar yoktur ve en önemlisi, bir çaba da yoktur. Yeni şeyler denemeye açık olmayan çocukları bu kategoriye koyabiliriz. Gençler, kimlik gelişimini tamamlayana kadar hayatın bir sonraki evresine de geçemezler. Örneğin, sağlıklı ve uzun süreli ilişkiler kuramazlar; sonuçta önce kendisini tanımayan başkasını nasıl tanıyabilir ki?
Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun Uzmanlarla seminerler Uzmanlara danışmaKimlik Karmaşası Nedir?
Farklı bir kimlik karmaşası durumu da çocukların yeteri kadar araştırma yapmadan (veya yapamadan) bir kimliğe bağlanması sonucu yaşanır. Bu çocuklar anne-baba, toplum, medya gibi dışarıdan dayatılan kimliği sorgulamadan kabul eder. Örneğin sıkça yaşanan bir durum, anne-babaların çocukları için seçtikleri kariyerin çocuklar tarafından sorgulanamadan kabul edilmesi durumudur. Kendi seçimleriyle ve araştırmalarıyla, kendi kimliğine uygun bir kariyer seçmedikleri için bu durum, ileride işinden zevk almama, motive olmama, hatta stres ve depresyona yol açabilir.
Başarılı Kimlik Gelişimi
Kimlik gelişimini başarıyla tamamlayan çocuk ise bambaşka görünür. Öncelikle şunu bilmek gerekir ki kimlik gelişimini başarmanın ön koşulu ergenlerin “daldan dala atlama” durumudur. Anne-babalar çocuklarında bunu fark ettiklerinde panik olurlar, fakat bu kimlik gelişiminin normal sürecidir. Bu süreçte çocuk bağlanacak bir kimlik bulamamıştır, fakat araştırma halindedir. Yeni şeyler dener ve neyi sevip sevmediğini keşfeder. Bu noktada anne-babalara verebileceğim iki tavsiye var. Öncelikle, panik olmayın! Bu durum, kimlik gelişiminin bir parçasıdır. Burada anne-babaların görevi, gençlere kendilerini tanıyabilecekleri, farklı hedefleri ve değerleri deneyebilecekleri fırsatlar ve özgürlükler tanımaktır. Fırsat ve özgürlük tanınmamış çocuk, kendini hiç keşfedemeden yaşayıp giden yetişkine dönüşür.
Bu süreci sağlıklı bir şekilde yaşayan çocuk, “kimlik kazanımını” başarmıştır. Bunu başaran çocuk, hayattaki hedeflerini ve değerlerini tartmıştır ve keşfetmiştir. Neden zevk aldığını ve ne yapmayı sevdiğini bilir, bunlarla uyumlu bir şekilde kurduğu hedefleri vardır. Kendi yarattığı inançları, fikirleri vardır. Kısacası güçlü bir karakteri, kimliği oluşmuştur.
Hayatımızda keşfedilecek çok kimlik var. Kültürel kimlik, profesyonel kimlik, cinsel kimlik bunlardan sadece birkaçı. Ergenlik yaşları bu keşfin temellerinin atıldığı yaşlardır. Ebeveynlere düşen görev, gençlerin kendilerini keşfetmelerini destekleyen fırsatları ve ortamları sağlayabilmeleridir.
