İçerikler
Çocukların Cinsel Kimliği Nedir Nasıl Gelişir?
Cinsel kimlik gelişimi, çocuğun kendi bedenini ve bedeninin farklı bölgelerindeki duyumları keşfetmesi, kendi cinsiyetinin fiziki ve sosyal olarak farkına varması, başkalarının cinsiyetlerini ayırt edebilmesi, anne/baba ile özdeşim yapması, cinsiyet normlarına göre hareket etmesi gibi olguların bütününe denir.
Bu olgular tek bir günde ortaya çıkmaz, cinsel kimlik gelişimi bebek doğduğunda başlar ve genç bir yetişkin olana dek sürer. Anne ve babaların bu süreç konusunda bilgi sahibi olması çocuğun sağlıklı bir cinsel kimlik kazanabilmesi için oldukça önemlidir.
Cinsel Kimlik Nasıl Gelişir ve Kaç Yaşında Oturur?
Psikanalizin babası olarak bilinen Sigmund Freud’un Psikoseksüel Gelişim Evreleri teorisine göre; Çocuk, yaşamının çeşitli evrelerinde birbirinden farklı cinsel gelişmeler gösterir. Bir evreyi tamamlayan çocuk, diğer evreye geçer.
· Freud, ilk evreyi “Oral Dönem” olarak adlandırmıştır, bu evre, bebek 1-1.5 yaşına gelene dek sürer. Oral Dönemde bebek dünyayı ağzı ile algılayıp tanımaya çalışır, ağız bölgesiyle annesinden süt emer, anne memesi yerine geçen emziği emer, biberondan süt içer ve doyar. Bebek bunları yaptığında ağız bölgesinde oluşan duyumdan hoşlanır yani bebeğin bedeninde ilk ortaya çıkan erojen bölge ağzıdır.
Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun Uzmanlarla seminerler Uzmanlara danışma· 2. Evre ise Anal Dönemdir; Bu dönem genellikle 18. ayda başlar ve 3 yaşın sonuna dek sürer. Bu evrede çocuk tuvalet eğitimi almaya başlar, tuvaletini tutma ve bırakmaya yarayan kasların kontrolüne hakim olmaya başlamasından ve bu tutma ve boşaltım eyleminden keyif alır. 2 yaşına gelene dek kız/erkek farkını biyolojik olarak bilmeyen çocuk, tuvalet eğitimi ve banyo sırasında kendi bedenini keşfetmeye ve dokunmaya başlar. Tuvalet eğitimi ve banyo zamanı, çocuğunuza cinsel organını isimlendirmek ve basitçe anlatabilmeniz için iyi bir fırsattır.
· Üçüncü yaşın sonlarına doğru ise Falik Dönem başlar ve beş yaşın sonuna dek sürer. Bu evrede, cinselliğe karşı bir merak başlar ve haz duyulan bölge cinsel organlardır. Çocuk kendi bedenini tanımak ister ve cinsel organına dokunabilir, bu olduğu zaman çocuğa kızmak veya onu utandırmak çocuğun bedeninden ve cinsellikten utanmasına yol açabilir. Çocuk aynı zamanda başkalarının bedenini de tanımaya çalışır, bu sebeple çocuklar bu yaşlarda kendi aralarında doktorculuk/evcilik gibi bedene dokunulan oyunlar oynayabilir. Daha çok erkek çocuklarda mastürbasyon eğilimi görülebilir.
· Freud’a göre, bu dönemde, hem erkek hem kız çocukların ilgi konusu penistir. Kız çocuklar daha önce bir penise sahip olduğunu ama hadım edildiğini düşünerek, cinsel dürtülerini ve sevgi beklentilerini bilinçdışı olarak bu organa sahip olan babaya yöneltir. Erkek çocuklar ise anneye hayranlık duyar ve hatta ilerde evlenebileceklerinin hayalini kurabilir ve bunun olması için babanın aradan çıkması gerektiğini düşünür. Babaya yönelttiği bu düşmanca duygular dolayısıyla ceza olarak baba tarafından hadım edilebileceğinden korkar. Bu nedenle, çocuğun 3-6 yaş arasında sünnet edilmesi çocuğu sıkıntıya sokabilir, 3 yaş öncesi sünnet için daha uygundur. Her iki cinsten çocuk için, anne-baba ve kendisi arasındaki bu karmaşa hemcins ebeveyn ile özdeşleşme sonucu sona erer. Bu süreçte baba erkek çocuk ile anne de kız çocuk ile iyi ilişki kurmalıdır. Eğer baba erkek çocuğa uzak olursa, çocuk babayı modelleyemez ve özdeşim yapamaz, bu cinsel kimlik gelişimi için zararlıdır
· Eğer baba çocukla vakit geçirir ve onunla iyi bir ilişki kurarsa çocuğun bu dönemde duyduğu korku azalır ve çocuk baba gibi davranmaya başlayarak erkek olmayı öğrenir, anne ile birlikte olma hayallerini bırakır. Aynı şekilde, kız çocuk ve anne aralarında iyi bir ilişki kurarsa, kız çocuk anneyle cinsel özdeşim yapacak ve ona benzeyecektir, böylelikle de babadan beklentileri son bulacaktır. Eğer kız çocuğun annesi, erkek çocuğun babası çocuğun yanında bulunmuyorsa, bu çocukların modelleyebilecekleri bir hemcinsinin evde bulunması cinsel kimlik gelişimleri için iyi olur. Eğer çocuk hemcinsi ile özdeşim yapamazsa karşı cins ile özdeşim yapabilir, bu da cinsel kimlik gelişimi açısından sağlıklı olmaz. 3 yaşından itibaren çocuk kendi cinsi ile oynamayı tercih eder.
· 4. Evre Latent Dönemdir. Bu dönem genellikle 6-13 yaş arasındadır. Bu süreçte çocuğun cinsel dürtüleri durgunluğa geçer ve çocuk onun yerine okul eğitimine ve arkadaşlar edinmeye odaklanır.
· 5. Evre Genital Dönemdir. Bu evre ergenliğin başlangıcı sayılabilecek 11-13 yaşlarından genç yetişkinlik dönemine dek sürer. Bu dönemde, fizyolojik ve hormonal değişiklikler ile cinsel dürtüler tekrar uyanır. Ergen anne ve babasından bağımsızlaşmaya başlayarak karşı cins ile romantik ilişkiler kurmayı öğrenir.
Pediatrik Endokrinoji Uzm. Nihal Memioğlu’nun “Ergenliğe Geçiş Döneminde Dikkat Edilmesi Gerekenler” yazısını da okumanızı tavsiye ederiz.
Çocuğun Cinsel Kimlik Gelişiminde Anne Baba Tutumları Nasıl Olmalı?
Bahsetmiş olduğum Falik Dönemde, çocukların cinsellik konularına merakı arttığından anne ve babalarına kız-erkek farkı, çocukların nerden geldiği gibi sorular sorabilirler. Bu konular ile ilgili merak ettikleri şeyleri yaşlarına uygun olarak açıklamak çok büyük önem arz etmektedir. Eğer bu sorular geçiştirilir, susarak yanıt verilir veya kızılırsa çocuk bu konuların yasak, kötü ve utanılacak bir şey olduğunu öğrenir, bu öğrenilmiş bilgiler ilerde çeşitli cinsel sorunlara neden olabilmektedir. Çocuk bu soruları sorduğunda aileden iyi bir tepki alamazsa, onlar yerine arkadaşlarından bilgi almaya çalışabilir, bunun da sonu pek iyi olmaz. Örneğin, yeni bir kardeşin doğumu, çocuğa bebeklerin nerden geldiğini anlayabileceği şekilde söylemek için uygundur. Cinsiyet farkını ise, tuvalet eğitimi veya banyo sırasında öğretebilirsiniz. Çocuk cinsel organına dokunduğu zaman kızmayın, bedenini keşfetmeye çalışması oldukça normaldir.
Özellikle, 3 yaşta başlayıp 5 yaşın sonuna dek süren Falik Dönemde çocuğunuza aşkım, sevgilim gibi sözcükler kullanmayın, bu çocuğun rol karmaşası yaşamasına neden olur. Örneğin, annenin eşine söylediği gibi oğluna da aşkım, sevgilim demesi çocuğun babayı görmezden gelip anne ile birlikte olma hayalini sürdürmesine neden olabilir, bu durumda çocuğun baba ile özdeşleşmesi zor olur. Hangi yaşta olursa olsun, çocukları dudaktan öpmek de yanlıştır. Siz bunu yaptığınızda çocuk bunu normal bir şey olarak görür ve bir yabancının da bunu yapması olağanlaşır. Çocuğunuza cinsel organlarının özel bölgeler olduğunu öğrettiğiniz gibi, dudakların da özel bir bölge olduğunu ve kişinin kendisinden onay alınmadıkça dokunulmaması gereken yerler olduğunu söyleyin.
Aynı zamanda, çocuğun hangi oyuncakla veya hangi cinsiyete sahip çocukla oynayacağına karışılmamalıdır: “Bununla oynama, sen erkeksin.” gibi cümleler çocuk için zararlıdır. Kız çocuklara öfkelerini örtmeleri, erkek çocuklara üzüntülerini gizlemeleri öğretilmemelidir, her iki cinsteki çocuk her türlü duygusunu gösterme konusunda serbest olmalıdır. Psikoseksüel gelişim evrelerine hakim olmanız, çocuğu dinlemeniz ve sorularını yaşına uygun şekilde yanıtlamanız, onunla iyi bir ilişki kurmanız çocuğun sağlıklı cinsel kimlik gelişimi için yapabileceğiniz en önemli şeylerdir.
