Çocuklar İçin Kitap Seçimi

Çocuklar neden az okuyor? Daha çok okumaları için neler yapılabilir? Çocuklara kitabı nasıl sevdiririz ya da kitaptan neden nefret ettiririz? Çocuklar için nasıl kitaplar seçilmeli?

Çocuk için kitap başlangıçta sadece ‘oynanacak bir şey’dir. Kitabı eller, evirip çevirir, yalama, ısırma, yırtma girişimlerinde bulunur. İzin verilirse memnuniyetle yırtar da. Böyle bakıldığında çocuğun eline çıngırak vermeye başladığımızda kitap da verebileceğimiz söylenebilir.

Nitekim okul öncesi dönemdeki çocuklar için hazırlanan sesli, hareketli, çeşitli sürprizleri olan, bol resimli, neredeyse yazısız, çok farklı boyutlarda, kalın kapaklı, kalın sayfalı her türlü darbeye dayanıklı karton, bez ya da plastik (banyo kitapları) kitaplar da bunun örnekleridir.

Başlangıçta çocuk kitaptan sıkılabilir, hoşlanmayabilir. Bir iki kez okumayı deneyip hoşlanmadı ya da bir şey anlamadı diyerek vazgeçersek sabırsız davranmış oluruz. Kitap çocuk için yeni bir şeydir, birçok yeni şeyle tanışırken olduğu gibi, tekrara ve alışmaya gereksinim duyar.

Üye olun çocuk gelişiminde size rehberlik edelim!

Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı

Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun

Uzmanlarla seminerler

Uzmanlara danışma

Üye Ol

Ancak bütün bunlar, çocuğun yaşına ve özelliklerine uygun olan doğru kitap ve doğru yaklaşımla yapılmalıdır.

Çocuğa Kitap Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?

Yaşlarına göre kitap seçimi yaparken dikkat edilmesi gerekenler?

Başlangıç için hiç yazısı olmayan, çocuğun etrafında görmeye alışık olduğu varlıkların resimlerinden (renkli, anlaşılır, net çizimler ya da fotoğraflar) oluşmuş kitaplar uygundur. Kitabın boyutları da çocuğun elleriyle kolayca kavrayabileceği, rahatça evirip çevirebileceği hatta atıp tutabileceği ölçülerde olmalıdır. Yine başlangıç için kolayına zedelenmeyecek, kalın kapaklı ve kalın sayfalı olanlar seçilmelidir.

Çocuk büyüdükçe ve daha önemlisi kitapla oynama yerine, kitaba bakma alışkanlığı geliştikçe yavaş yavaş farklı seçeneklere geçilebilir. Her sayfada birkaç sözcük bulunanlardan, her sayfada birkaç cümleye, birkaç resimden daha karmaşık resimlere gibi.

Ayrıca basınca ses çıkaran, hareketli parçaları olup itilip çekilebilen vb., okumaktan çok oynamak üzere hazırlanmış kitaplar da çocuklar için çok keyifle oynanan ve sevilen gereçlerdir.

Çocuk Psikolojisi İçin Doğru Yaklaşım Nedir?

Bir yaş civarındaki bir çocuk için okumak, “Bakalım burada ne varmış?”tır. Başlangıçta okumak, parmakla resimleri gösterip tanıtmaktır. Bir sonraki aşamada çocuktan adı söylenen şeyi göstermesi istenebilir. Giderek kelimeler minik cümlelere, minik cümleler birkaç cümlelik basit öykülere dönüşür, oradan da daha uzun öyküler (birkaç küçük paragraf) okumaya geçilebilir. Tabii her çocuğa göre değişecektir ama yıllara yayılan uzun bir zamandan söz ettiğimi de ayrıca belirtmek isterim.

Küçük çocuklarda metni olduğu gibi okumak yerine çocuğun ilgisi yönünde değiştirmek ya da sadece resimleri anlatmak daha uygundur. Ancak bunu yaparken basit, gündelik kelimeler ve kısa cümleler kullanılmalıdır. Böylece çocuk olup biteni rahatça izleyebilecek ve belleğine kaydedebilecektir.

Kitap etkinlikleri için özellikle başlangıçta birkaç dakika gibi kısa süreler hedeflenmeli, çocuk sıkıldığında ya da herhangi bir nedenle bırakmak istediğinde asla ısrar edilmemelidir.

Sayfadan sayfaya ve fikirden fikre hızlı geçilerek, akıcı, dinamik, farklı tonlamalarla, canlandırmalarla zenginleştirilmiş bir okumayla çocuğun ilgisinin sürmesi sağlanmalıdır.

Çocuklar aynı şeyi tekrar tekrar dinlemekten keyif alırlar. Aynı zamanda bu onların öğrenme yoludur. Tekrarlarla öğrenirler. Tekrarlayarak olayları daha iyi kavrayıp sayfa üzerindeki resimler ve sözcükler hakkında daha çok şey fark etmeye başlarlar. Böylelikle kendilerine güvenleri gelişir. Çok aşırıya kaçmadıkça tekrar etmekten kaçınmayalım.

Kitap okumayı, anne baba ile yaşanan hoş duygularla ilişkilendiren, bir sohbet aracı gibi algılayan çocuklar geleceğin iyi okurları olmaya adaydır.

İyi Bir Okur Nasıl Yetiştirilir?

Çocuk pek çok alışkanlığını ana babasıyla özdeşleşme yoluyla öğrenir. Onlar gibi olmak ister. Yapılan araştırmalar çocuğun okumaya ilgi duymasında ailede gördüğü modellerin büyük etkisinin olduğunu göstermektedir. Yani bir atasözümüze benzeterek “Okur okura baka baka yetişir” de diyebiliriz.

● Okuyan kişilerin bulunduğu,

● Bol kitap, gazete, dergi bulunan,

● Ailece okuma zamanları olan,

● Birlikte araştırılan, soruların birlikte yanıtlandığı, düşünmenin desteklendiği,

● Sık sık ansiklopedi, sözlük, atlas gibi kaynaklara başvurulan (şimdilerde bunların yerini Google aldı ama ben eski sever biri olarak eskileri anmadan geçemedim),

● Bol bol sohbet edilen,

● Kitapla ilgili konuşmalar ve kitap alışverişleri (satın alma/ödünç alma) yapılan,

● Televizyon, bilgisayar vb. belli düzen içinde, az ve nitelikli kullanıldığı ortamlarda yetişen çocukların iyi okur olma olasılığı yüksektir.