Çocuklarda Ay Ay Duygusal Gelişim Özellikleri

 

Çocuğun kendi duygularını anlayabilmesi, doğru yorumlayabilmesi ve kontrol edebilmesi, duygularını doğru ve uygun şekillerde dışa vurabilmeyi öğrenmesi, başkalarının duygularını anlayabilmesi ve uygun karşılıkları verebilmesi duygusal gelişimin temelidir. Çocuğun sağlıklı ilişkiler kurabilmesi, kendini tanıyabilmesi ve sağlıklı bir birey olabilmesi için duygusal gelişim kritiktir.

Her çocuğun doğduğundan itibaren mizacı ve çevresini yorumlama biçimi farklıdır, dolayısıyla uyaranlara verdiği tepkiler ve hissettiği duygularda farklı olacaktır. Önemli olan çocuğun hem kendi duygularını hem de başkalarının duygularını tanıması ve uygun şekilde tepkiler verebilmesidir.

Duygusal gelişim çocuğun mizacının yanında toplumsal değerler ve aile bireylerinde gördüğü örnek davranışlar ve sosyal etkileşimlerine bağlıdır. Çocuk duyguları öğrenmek, kontrol etmek ve yorumlamak için yardıma ihtiyaç duyar. Her gelişim alanında olduğu gibi duygusal gelişim de etraftan alınan uyaranlar, anne-babanın yönlendirmesi ve çevreyle etkileşime bağlıdır.

Duygusal gelişimi doğru şekilde destekleyebilmek için duygusal gelişimin basamaklarını bilmek önemlidir. Aşağıdaki tablo yardımıyla çocuğun ay ay duygusal gelişim sürecini takip edebilirsiniz.

 

Yeni Doğan Bebeğin Duygusal Gelişimi

- Bebek kendini ağlayarak ifade eder. Bu ağlama duygu ifade eden bir ağlama değildir.

1 Aylık Bebek Duygusal Gelişimi

- Yakındaki yükses ses ve gürültüden irkilir.

- Annenin tedirginliğini, gerginliğini anlar, ağlaması artar.

- Annenin görme alanına girmesi, yakınında konuşması, ona yaklaşıp dokunması, göz teması kurarak ninni-şarkı söylemesinden mutlu olur.

- Ağlama farklılaşmaya başlar.

2 Aylık Bebek Duygusal Gelişimi

- Annenin sesini, dokunuşunu ve kokusunu ayırt etmeye başlar. Annenin yanında olması, onunla ilgilenmesi mutluluk verir sakinleştirir.

- Anne dışında babanın veya bakıcının ilgisiyle de sakinleşip, mutlu olabilir.

- Anne babanın bebek bakımı ile ilgili kendine güvenmesi, ona da güven verir.

- Ağladığında kucaklanır, okşanırsa ve tanıdık bir ses işitirse sakinleşir, ağlama durur.

3 Aylık Bebek Duygusal Gelişimi

- Ağlayan bebekle ilgilenmek, konuşmak, okşamak, ninni söylemek, ağlamayı durdurabilir. Ağladığında ilgilenmek, sakinleştirilmek güven duygusunun gelişmesini sağlar, kendi kendine sakinleşmeyi öğrenir.

- Anne-babanın sesini duyduğunda, onları gördüğünde kendisini kucağına alacağını anladığında heyecanlanır.

4 Aylık Bebek Duygusal Gelişimi

- Ağlama azalır fakat, isteklerini ve ihtiyaçlarını ağlayarak anlatmaya devam eder.

- Sevdiği birinin yanına gelmesi, bebeği keyiflendirebilir.

- Bir hastalık söz konusu değilse, annenin ilgisiyle sakinleşir.

- Yalnız kalmaktan hoşlanmaz. Yalnız olduğunda huzursuzlaşır.

5 Aylık Bebek Duygusal Gelişimi

- Anneyi/ babayı gördüğünde farklı duygular yaşayabilir ve bu duygular bebeğin yüz ifadelerinden anlaşılabilir. Bu duyguları ona söylemek konuşmaya başladığında kendi duygularını rahatlıkla söylemesine yardımcı olur.

6 Ay Bebek Duygusal Gelişimi

- Bebek bu ayda bir önceki aylara göre daha çok ilgi bekleyebilir. İlgiyi istediği kişiden aldığında mutlu olur ve yüz ifadesiyle bunu karşı tarafa fark ettirir.

- Duygularını yüz ifadeleri ve çıkardığı seslerle belli eder.

- Onunla oynamamış olan kişi yanından ayrıldığında veya aynı odada olduğu halde onunla ilgilenmediğinde bebek hoşnut olmadığını belirten sesler çıkarabilir.

- Gülmek, göz teması kurmak, ona dokunarak sevildiğini göstermek bebeği duygusal açıdan doyurur.

- Engellenmekten hoşlanmaz, ağlar

 

 

7 Aylık Duygusal Gelişimi

- Önceki aylarda olduğu gibi bu ayda da bebek hoşnutsuzluğunu, huzursuzluğunu ağlayarak, bağırarak ifade edebildiği gibi memnuniyetini de gülümseyerek, neşeli sesler çıkararak belli edebilir.

- Verdiği tepkiler anne baba tarafından anlaşıldığında güvende hisseder, mutlu olur, sevildiğini hisseder.

- Ani ve yüksek seslerden önceki aylarda olduğu gibi irkilebilir ve korkabilir.

- Kendiliğinden yapabildiği tüm işler onu mutlu eder.

- Engellendiğinde, istediğini istediği gibi yapamadığında kızar.

- Bir şey başardığında alkış bekler.

8 Aylık Bebek Duygusal Gelişimi

- Mutluluğu ve mutsuzluğu yüzünden belli olur.

- Kendi duygularını yüz ifadeleriyle anlatır.

- Karşısındaki yetişkinin yüz ifadesinin anlamını hatta yüz ifadesindeki değişikliği hemen anlayabilir.

9 Aylık Bebek Duygusal Gelişimi

- Karşısındakinin duygularını anlamaya başlar.

 

10 Aylık Bebek Duygusal Gelişimi

- Kendisine kızıldığında, bir şey yapması engellendiğinde, yapmak istediği bir şeyi başaramadığında öfkelenebilir, üzülebilir ve ağlayabilir.

- Yüksek ve ani sesten hala korkar.

- Duyguları daha anlaşılır. olur.

11 Aylık Bebek Duygusal Gelişimi

- Sevinci, üzüntüsü, öfkesi, şaşkınlığı yüz ifadelerinden anlaşılabilir.

- Sevdiği insan yanından veya evden çıkınca arkasından ağlayabilir.

- Yanlış bir şey yaptığında, kendisine kızıldığında şirinlik yapmaya başlayabilir.

- Şirinlik yapmayı hem kendisini sevdirmek, hem de kendini affettirmek için kullanabilir.

1 Yaş Çocuğunun Duygusal Gelişimi

- Duyguları tanımaya ve öğrenmeye hazırdır. Her fırsatta onun duyguları, isimlendirmek, duyguyu açıklamak önemlidir.

13-15 Aylık Bebek Duygusal Gelişimi

- Hareket edip ses çıkaran oyuncaklardan korkabilir.

- Sevdiği insanların duygularından etkilenmeye başlar.

- Annenin duygu ifade eden mimiklerinden, ses tonundan çok etkilenir.

- Mutlu olmadığı, üzgün, kızgın olduğu duruşundan, yüz ifadelerinden, çıkardığı seslerden anlaşılır.

16-18 Aylık Bebek Duygusal Gelişimi

- Bebeğin duyguları belirginleşir.

- İstediği olmadığı engellendiğinde öfkelenebilir, öfkelendiğinde ağlayabilir.

- Okşanmaya, sevilmeye, kucaklanmaya ihtiyacı vardır.

- Ani şeylerden, şimşek, gök gürültüsü gibi seslerden korkabilir.

19-21 Aylık Bebek Duygusal Gelişimi

- Karanlıktan korkabilir.

- Korktuğunu sözel olarak belirtebilir veya ağlayabilir.

- Anne-babanın sevgisi, ilgisi, ihtiyaçlarını karşılaması bebeğe huzur ve güven verir.

2 Yaş Çocuğunun Duygusal Gelişimi

- Karanlıktan, okunan kitaplardaki karakterlerden, hayvanlardan korkabilir.

- İstediklerini elde edemediğinde, istemediği yaptırıldığında, engellendiğinde öfkelenir. Öfkeyle birlikte ısrar, inatlaşma hatta hırçınlaşma görülebilir.

25-30 Aylık Çocuğun Duygusal Gelişimi

- Bu dönemde korktuğunu ifade etmeye başlayabilir.

- Üzüldüğünde, kızdığında duygularını belli edebilir.

- Öfkesini belli etmek için vurabilir, elindekini fırlatabilir.

- Kendi duyguları dışında anne-babanın duygularını anlar.

- Tanıdık ortamlarda anne babadan bir süre ayrı kalabilir.

3 Yaş Çocuğunun Duygusal Gelişimi

- Yeni bir ortama girdiğinde utangaç davranabilir.

- Sevilen çocuk, başkalarına da sevgi göstermek ister.

- Öfke, mutluluk, üzüntü, korku duygularını rahatlıkla algılar.

37-48 Aylık Çocuğun Duygusal Gelişimi

- Duygularını ifade etmeyi öğrenir.

- Farklı ortamlarda hala çekinendir.

- Öfkesini beden diliyle ifade eder. Kızgınlığını sözel olarak doğru şekillerde ifade etmeyi öğrenebilir.

4 Yaş Çocuğunun Duygusal Gelişimi

- Yakın iletişimde olduğu kişilerin duygusal ihtiyaçlarını anlar ve daha işbirlikçidir.

- Empati kurmayı öğrenmeye başlayabilir.

- Kıskançlık duyabilir. Anne-babayı paylaşmak istemez.

- İyi ve kötü kavramlarını keşfetmeye çalışır.

- Anne babayı memnun etmek için katı bir şekilde kurallara uyar, uyumlu davranmaya çabalar.

- Duyguları değişken ve inişli-çıkışlıdır.

 

49-54 Aylık Çocuğun Duygusal Gelişimi

- Kendi duygularını başkalarının duygularıyla ilişkilendirmeye başlar.

- Benmerkezcidir.

- Kazanma ve kaybetme duygularını derin yaşar.

- Kaybettiği zaman yaşadığı hayal kırıklığı ile baş etmeden zorlanır.

- Çoğu temel duyguyu doğru değerlendirir.

5 Yaş Çocuğunun Duygusal Gelişimi

- Gün içinde yaşadıklarını anlattığında duygusal olarak rahatlar.

- Yenildiğinde huysuzlanır, oyunu bırakmak ister.

- Empati kurmayı öğrenmeye devam eder.

61-65 Aylık Çocuğun Duygusal Gelişimi

- Doğru-yanlış gibi kavramları öğrenir, yanlış davranınca suçluluk hissedebilir.

- Özgüvenini yükseltmek için başarılı olduğu ve sevdiği hobilere yönlendirmek gerekir.

 

66-72 Aylık Çocuğun Duygusal Gelişimi

- Doğru-yanlış gibi kavramları öğrenir, yanlış davranınca suçluluk hissedebilir.

- İlgi merkezi olma isteği, başarılı olma, onay-beğeni alma ihtiyacı yoğundur.

- Gün içinde en sık yaşadığı duygular öfke, kıskançlık, mutluluk ve sevgi gibi duygulardır.

- Özel günlerde kendi hazırladığı hediyeleri sevdiklerine vermesi, yaptığına değer vermek, emeğinin beğenilip takdir görmesi çocuğu mutlu eder.

- İyilik ve kötülük kavramları, yetişkinin beğendiği ve beğenmediği davranışları doğrultusunda değişir.

- Büyükler tarafından beğenilmesine önem verir.

- Hata yapmak onu endişelendirir.

* * * * * * * * * * * *

Uzmanlarımız ÇocukluDünya Yıllık Premium üyelerinden gelen soruları cevaplıyor. Hemen üye olun, sizin sorularınızı da cevaplayalım. Sadece eposta atmanız yeterli. Üye avantajlarını burada görebilirsiniz.

Uyarılan çocuk krize girip ağlayınca ne yapmalı?

30 aylık bebeğim ebeveyni dışında birisi ufacık bir uyarıda bulunsa krize girerek ağlıyor fazlaca üzüldüğünün alındığının farkındayım bu konuda tutum ne olmalı? Üzülse de bu duyguyu fazla yoğun yaşamamasını ve kendisini savunmasını istiyorum. Bu nedenle araya girmek de istemiyorum biz evde ebeveynleri olarak her şeye evet diyen insanlar da değiliz.

Bu çocuğun hayatında kendisine hayır diyecek eleştirecek istediğini yapmayacak kim olabilir ancak anneanne babaanne aile büyükleri olabilir. Burada akla gelen soru bu çocuk acaba sadece anne babayla kapalı bir çevrede yaşayan bir çocuk mu, acaba başkalarıyla iletişimi çok mu kısıtlı, acaba bu çocuk anneanne babaanne aile büyükleriyle birebir vakit geçirmiyor mu? Bütün bunları dikkate almak lazım. Anneyle baba uyarabilir ama bir aile büyüğü de ona dikkat et düşersin diyebilir veya niye bunun yere atın diyebilir yani bu kadar hassas olmaması lazım. Acaba çok kaba çok serin bir ortamda mı büyüyor bunu belki düşünmek lazım. Evet çok uzak da ebeveynlerle berabermiş sadece çünkü aile büyükleri çok uzaktaymış. O zaman bu çocuğuna demek ki sosyal bir çevre oluşturmak lazım. Bu sosyal çevrede kimler olabilir? Konu komşu olur, yakın çevrede oturan küçük çocuklar ve onların aileleri olur, oyun grubu, kreş veya gününü, günün belli saatlerini geçirdiği yerlerde tanıdığı kişilerle bir araya getirilebilir. Bu çocuğun bir şekilde yarın öbür gün gideceği anaokuluna, ilkokula hazırlamak, topluma hazırlamak iyi olur. Çünkü yalnız annenin babanın olduğu bir ortamda eleştiriyi yapacak, uyarıyı yapacak bir tek anne baba oluyor. Oysa diyelim ki bir parka götürdünüz 40 yılda bir, çocuk kaydıraktan inmiyor, salıncaktan inmiyor ve çocuklara yer vermiyorsa o zaman oradaki anne babadan bir tanesi müdahale edebilir ve haklı müdahale edebilir yani orada çocuğa evet sen sıranı vermediğin salıncaktan inmediğin için filancanın babası seni uyarıyor, haklı, inmen lazım deyip indirmek lazım, ağlayabilir o durumda. O hassas bir denge yani buna adapte olması önemli.