DİJİTAL ÇAĞDA ÇOCUKLARIN EKRAN KULLANIMI
Cep telefonu ve tablet küçük çocuklarda çevremizde sıkça görmeye başladığımız bir ikili olmaya başladı. Bebek arabasının içinde cep telefonu ile alışveriş merkezinde dolaşan aileler, evde yemek zamanında cep telefonu kullanımı, anne ev işleri ile ilgili iken eline tablet vermek…. Bu örnekler oldukça fazlalaşmaya başladı. Ekran çok ama çok iyi bir bakıcı, aslında oyalayıcı demek daha doğru.
Bakın aileler ekranı en çok ne amaçlı kullanıyor. Sakinleştirici, oyuncak, müzik aleti, kendi kendine geçirdiği süreyi emniyetli bir şekilde oturduğu yerde kalarak geçirmesini sağlayan bakıcı, dili öğrenmesini sağlayan eğitimci. Unuttuğum varsa siz tamamlayınız.
Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun Uzmanlarla seminerler Uzmanlara danışmaSakinleştirici olarak cep telefonu ya da tablet:
‘’Cep telefonu verince susuyor, sakinleşiyor. Biz susturamıyoruz.’’
‘’Arabada uzun süre bir yerden bir yere gidiyoruz onunla sakin sakin gidiyor yoksa ağlıyor’’, ‘’ ‘’Kızınca ancak telefon verirsek susuyor’’, ‘’Telefonu sadece sakinleşmesi gerektiğinde dışarda veriyorum evde vermiyorum’’.
Çok doğru. Ancak ne pahasına !
Ekrandaki renkler, sesler, sık değişen görüntü çocuğu birdenbire başka bir dünyanın içine çekmekte. Bu dünyanın vermiş olduğu uyaranlar özellikle küçük yaş çocukları için (3 yaş altı) aşırı uyaran diyebileceğimiz şekilde. Hızla değişen görüntü ve sesler çocuğu aslında kilitliyor.
Sakinleşmeyi regüle olmayı öğrenmek yerine başka bir uyaran ile uyarılmaya devam ediyor. Elinden cep telefonunu aldığınızda tekrar ağlamaya başlaması da bunu gösteriyor.
Self regülasyon 0-3 ay döneminde anne ve babaların, bakım verenlerin beslenme ile birlikte en önemli görevi. Bebeğe sesimizi kullanarak yumuşak bir tonda seslenmek, ninni söylemek, kucağımızda tutmak, sıcaklığımızı iletmek sakinleşmesine yardım etmek birinci görevimiz. Anne o ağladığında yumuşak bir ses tonu ve anne dili ile kendi duygusunu ve afektini bebeğe göre değiştirerek yaklaşıyor. Bebek büyüdükçe bakım verenlerin desteği ile sakinleşmeyi öğrenmeye başlıyor. Altı aylık bebek uyandığında artık hemen ağlamıyor da yatakta bulduğu memesini ağzına koyup beklemeye başlıyor.
Sakinleşmeyi öğrenmesi; tıpkı emeklemeyi, yürümeyi, bloklar ile kule yapmayı, kalem tutmayı öğrenmesi gibi gelişimsel bir süreç . Bu süreçte siz onu doğru şekilde desteklerseniz self regülasyonu yani kendi kendini sakinleştirmeyi ve sakin kalabilmeyi kazanacaktır.
Bu işi cep telefonunuza verdiğinizde bakın neler oluyor:
Self regülasyon gelişimine izin vermiyor ve desteklemiyorsunuz.
Anne - baba ya da bakım verenle kurulması gereken duygusal bağ; sadece pozitif duygularla güçlenmez, negatif duyguları nasıl yönettiğiniz ve ona kendisini daha iyi hissetmesi ve sakinleşmesi için yaptıklarınız da duygusal bağ için önemli ve gereklidir. Cep telefonu bu görevi sizden devir alan taraf olmamalıdır. İsteklerine sınır koyduğunuzda ağlaması normal olabilir (yaşını düşünelim) sizin ebeveynliğiniz tam da burada başlar. Sınırınızı korurken onun duygularını anladığınızı dile getirmeniz ve tartışmadan, ikna etmeden onu sakinleştirmek için sakince beklemeniz ona zaman tanımanız ve en önemlisi bir an önce susturmaya çalışmadan sizin sakin kalabilmeniz onun giderek daha kolay sakinleşmeye başlamasını sağlayan çok önemli bir davranış biçimidir. Duygularını dile getirmelisiniz. ‘’Sen kızdın, üzüldün anlıyorum dışarı çıkmak istiyorsun ama bugün parka gitmiyoruz.’’ Böyle bir durumda; “Ben bağırıyorum, ağlıyorum ama annem çok sakin ve bana kızmıyor beni anlamaya çalışıyor ve sakinleşmem için bana zaman veriyor. Bu sırada konuşup beni ikna etmeye de çalışmıyor, Peki o zaman ben bu işi bu kadar da büyütmeyim” tablosunu çizmelisiniz. Çocuğunuz giderek daha kolay sakinleşmeye başlayacak koyduğunuz sınır, yada uğradığı hayal kırıklığı ile sizinle birlikte baş etmeyi kazanacaktır. Aranızdaki bağ güçlenerek onun kızgın olduğunda bile anlaşıldığını bilmesi çocuğunuzu size yaklaştıracaktır.
Dr. Greenspan’ın da dediği gibi anlaşılma duygusu eşsizdir. Cep telefonunun ya da tabletin çocuğunuzun duygularını anlaması ve bu duyguları karşılaması mümkün değildir. Ya da en azından benim bildiğim kadarı ile henüz öyle bir cep telefonu üretilmedi….
Self regülasyon için orada olmalı ve sabır göstermelisiniz. Sizin çocuğunuzdan önce regüle olmanız ve regüle kalmanız ilk adımdır bunu unutmayalım.
Cep telefonu kullanımın diğer yönlerini diğer yazımda paylaşacağım, buluşmak dileği ile.
Sevgiyle…
