Çocuklarda: Kaygı, heyecan, endişe, korku-I

Başlıkta yer verdiğim duygu listesine pek çok başka sözcük de eklenebilir: Tedirginlik, huzursuzluk, panik, tasa, kuşku, gerginlik, sıkıntı, can sıkıntısı, stres yaşamak, rahatsızlık, vesvese, kuruntu, takıntı bunlardan sadece birkaçıdır. Birbirlerinden içerik, süre ve eşlik eden düşünceler bakımından farklı olsa da tüm bu sözcükler temel bir duyguyu, kaygıyı, işaret etmektedir.

Kaydı Nedir? Korku Nedir?

Genel olarak psikologlar kaygı ve korkuyu birbirinden ayrı kavramlar olarak tanımlarlar. Somut bir tehlike sinyali karşısında hissedilene korku, gelecekte olması düşünülen bir duruma karşı (sinyal olmasa da) hissedilen belirsiz korkuya da kaygı adı verilmesi genel olarak kabul edilen tanımlardır. Bu haliyle bile korku ve kaygının iç içe olduğu izlenmektedir.

Çocuklarda korku

Çocuklarda korku ile ilgili sorunlara sık rastlanmaktadır. Özellikle küçük çocuklarda stres yaratan durumların “korku” olarak tanımlanacağı açıktır. Bunun en belirgin örneklerine yalnız yatma alıştırmasına başlayan çocukların tepkilerinde rastlanır. “Yalnız yatmaktan korkma” olarak adlandırılan durum aslında çocuğun belirsiz bir duruma, yalnız kalmaya, kendi düşünceleriyle baş başa kalmaya verdiği kaygı tepkileridir. Bu durumun ele alınmasında, başta değindiğim korku-kaygı ayrımının getirilmesi, sorunun çözümünde de anahtar nitelikte olacaktır. Çocuğun endişelendiğinin fark edilmesi, anlaşılması ama gerçek bir tehlike sinyali olmadığının güvencesinin verilmesi gibi yaklaşımlar genellikle yeterli olmaktadır.

Kimi aileler çocuğun korkusundan korkarak, bu geçiş dönemlerinde güçlük çekmekte ve stresi azaltacak yaklaşımlar yerine, onu besleyecek tutumlar içine girebilmektedirler. Yalnız yatma endişesini kendi başına teskin etmeyi öğrenemeyen çocuklar için bu durum başka tür endişelerin de yönetilmesinde güçlüklere de zemin hazırlayabilir.

Üye olun çocuk gelişiminde size rehberlik edelim!

Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı

Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun

Uzmanlarla seminerler

Uzmanlara danışma

Üye Ol

Okula başlayan çocuklarda zorluklar

Okula başlama çağında da benzer zorluklar görülebilir. Genellikle okula başlama konusunda zorluk yaşayan ve korkan bir çocuğun ebeveynlerinde, sıklıkla annede, kaygı problemleri yaşandığı bilinmektedir. Bu durumda çocuğun korku tepkisine yönelik olarak ebeveynin desteklenmesi ve onun rahatlatılması birincil önemdedir.

Yine küçük çocuklarda basit fobi olarak nitelendirilen korkular oldukça yaygındır. Bunlar arasında köpek-örümcek-yılan korkusu gibi çeşitli hayvanlara karşı olan korkular olduğu kadar palyaço-kukla-oyuncak bebek korkusu gibi korkular da bulunmaktadır. Genellikle “alıştırma” yaklaşımlarına iyi yanıt veren durumlardır.

Çocuklarda sosyal fobi

Çocukluk çağının sosyal fobisi olarak nitelendirilebilecek bir diğer sorun da “seçici konuşmazlık-selektif mutizm” tablosudur. Çocuğun güvendiği ve iyi tanıdığı birkaç kişi dışındaki kişilerle konuşmaması olarak tanımlanan durum hafif formlarda çekingenlik boyutunda olabileceği gibi, ağır formlarda da yaşanabilmektedir.

Bu tabloların bir çocuğu ne denli etkilediğine bakarak, sorunun bir “bozukluk” yaratıp yaratmayacağı uzman tarafından değerlendirildikten sonra nasıl ele alınacağına karar verilmelidir.