0-2 Yaş Döneminde Duyu Bütünleme Problemlerine Dair İşaretler

Bazı davranışlar normalmiş gibi görünse de çocuğun gösterdiği, üstesinden gelemediği davranışsal problemlerin sürekliliği olduğunda bizlere duyusal alanlarda sıkıntılar olduğunu göstermektedir.

Duyu Bütünleme Bozukluğuna Dair İşaretler

● Altı bezliyken ya da bez değişikliği gerektiğinde rahatsız olursa,

● Belli kıyafetleri tercih eder, sıkı veya farklı tekstürden, kumaşlardan rahatsız olursa (15 aydan büyükler için),

● Saçının ve yüzünün yıkanmasından, banyo yapmaktan rahatsız olursa.

Üye olun çocuk gelişiminde size rehberlik edelim!

Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı

Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun

Uzmanlarla seminerler

Uzmanlara danışma

Üye Ol

● Kıyafetleri çıkarıldığında rahatsız olursa,

● Sarılmaya veya kucakta olmaya karşı direnç gösterirse,

● Düştüğünde, darbe aldığında ya da iğne yapılırken acıyı fark etmezse,

● Hamur, köpük, yapıştırıcı, parmak boyası gibi maddelere dokunmaktan kaçınır, rahatsız olursa,

● Sürekli hareket, koşma ve sallanma halinde ve bir aktivite boyunca oturamazsa,

● Hiç emeklememiş ya da çok kısa süre emeklemişse (1 yaşından büyük çocuklar için),

● Havada hoplatılmaktan, salıncaklardan, atlıkarıncaya binmekten ya da arabada gitmekten rahatsız olursa veya sallanmak ve harekete karşı aşırı ilgisi varsa,

● Sakar, sürekli düşer, dengesi zayıf ve sıkça bir şeylere çarparsa (1 yaşından büyükler için),

● Farklı dokulu yüzeylere basmaktan korkar ya da tedirgin olursa (çim, halı, kum veya ahşap yüzeyler gibi),

● Sıkça duyulabilen bazı seslerden aşırı rahatsız olursa (müzik, şarkı sesi, elektrik süpürgesi, sifon sesi ve yüksek sesler),

● Sözel yönergelere tepki vermezse (1 yaş üstü ve işitme sorunu olmayan çocuklar için),

● Ortalama bir insanın normalde fark etmediği seslerden rahatsız olursa (buzdolabı, kombi gibi),

● Market, restoran gibi çok kalabalık ve yoğun yerlerde ya aşırı heyecanlı ve hareketli olur ya da uykuya dalarsa,

● Görüş alanı içinde birden fazla oyuncak veya yiyeceğe dikkatini yöneltemezse,

● Taklit etme becerisi gerektiren oyunları oynamakta zorlanırsa (10 aylıktan büyükler için),

● Dikkatini odaklamakta zorluk çeker, oyun oynamaktan ziyade amaçsızca dolanırsa (15 aylıktan büyükler için),

● Kolayca oyuncakları ve diğer şeyleri kırarsa (15 aylıktan büyükler için),

● Kişilerle oynamaktansa oyuncaklar veya diğer nesneler ile oynamayı tercih ederse,

● Kendisine ve başkalarına zarar verirse (ısırmak, kafasını yere vurmak, çimdiklemek vb.),

● Aile bireyleri çocuğun duygu ve düşüncelerini anlamakta zorluk yaşarsa,

● Genel olarak huysuz ve mızmızsa,

● Emziğini emerek, oyuncaklara bakarak ya da kendine bakım veren kişiyi dinleyerek sakinleşemezse (10 aylıktan büyükler için),

● Bir aktiviteden diğerine ya da uykudan uyanıklığa huysuzlanmadan geçmezse,

● Kolaylıkla dikkati dağılıyorsa, bir aktiviteye gereğinden fazla odaklanırsa, (televizyon, trenler, tekerlekler vb.)

● Uykuya dalmak ya da uyandırılmak için yoğun bir yardıma ihtiyaç duyarsa (sallama, saçları okşama, uzun yürüyüşler),

● Emme, çiğneme, yutma ve ek gıdaya geçişte zorluk yaşarsa,

Yukarıda yer alan maddeler günlük hayatımızda sıkça karşılaştığımız durumlardır. Tipik olarak duyu bütünleme bozukluğu olan bir çocuk yukarıda yazan belirtilerden birkaçını gösterebilir. Çocuğunuz duyusal olarak ihtiyaçları nedeniyle sinyal veriyor olabilir

Duyu bütünleme bozukluğu nedir?

Duyu bütünleme bozukluğu, çevremizden ve vücudumuzdan gelen bilgilerin bir araya getirilmesinde ve bir bütün oluşturulmasında zorluk yaşanmasıdır. Örneğin; çocuğunuzun dokunmaya karşı düşük bir eşiği varsa bazen dokunulmaktan rahatsız olma, bazen farklı ve yeni dokulardan kaçınma, kucakta durmakta huzursuzluk gibi duygusal tepkilerle karşımıza çıkabilir. Sinir sistemimizde vücut farkındalığı, ağrı, basınç ve sıcaklık duyularının birlikte işlemlenmesi söz konusudur. İşlemlenmede yaşanan bir problemle çocuğunuz basit bir dokunuşu farklı bir şekilde acı, ağrı gibi algılayabilir.

Yine bir örnek vermek gerekirse; hareket, hız ve denge sistemimiz olarak adlandırılan vestibüler sistemimizdeki bir problemle, çocuğunuz hareket ettirilmekten kaçınan, aşırı temkinli bir çocuk olarak karşımıza çıkabilir.

Eğer bir çocuk temel duyusal sistemlerden gelen bilgiyi organize etmede zorluk yaşıyorsa, ileride genellikle zayıf denge reaksiyonları, mekan ile etkileşime geçememe, zayıf motor planlama becerileri, dokunsal uyarana karşı savunma, zayıf vücut algısı/şeması, davranış kontrolünde zorlanma, duygulanımda dalgalanmalar, kısa dikkat süresi ve akademik konulardaki zorluklarla karşılaşma olasılığı yüksektir.

Duyu bütünleme problemi için ne yapabilirsiniz?

Duyu bütünleme probleminin söz konusu olduğu durumlarda bu kendiliğinden sağlanamaz. Çocuğunuzda gözlemlediğiniz bu tür problemler için Duyu Bütünleme Terapistine başvurabilir, çocuğunuzun durumuyla ilgili olarak değerlendirme isteyebilirsiniz. Değerlendirme sonucunda duyusal tablosunda sıkıntılar belirlendiyse duyu bütünleme terapisi ve gereken ev düzenlemeleriyle çocuğunuzun bu tür problemlerine çözümler bulabilirsiniz.

* * * * * * * * * * * *

ÇocukluDünya Yıllık Premium üyesi olarak uzman seminerleri katılıp, sorularınızı uzmanlarımıza yönlendirebilirsiniz. Aşağıdaki soru-cevaplar uzman seminerlerimizden alınmıştır. Siz de üye olup, uzman seminerlerine katılabilir ve eski video kayıtlarını da görebilirsiniz. Seminerlerimizi burada görebilirsiniz.

Duyusal hassasiyeti olan çocuklara nasıl yaklaşılmalı?

Çocuğumda duyusal hassasiyet var. Örneğin kumla oynarken kumun dokusundan rahatsız oluyor çime veya pelüş ayıya basmak istemiyor ve bazı yiyeceklerde ve dokudu seçiciliği oluyor farklı şekillerde köfteleri yemiyor bunun nasıl önüne geçebilirim?

Eğitim Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon:

· Çocuğunuzda duyusal hassasiyetler olabilir. Bazı çocuklar seslere kokulara dokulara veya görüntülere karşı hassas olabilirler bu çocukları iyi gözlemlemek gerekir. Duygusal uyarıları azaltmak ve çocuğunuzun rahat edeceği ortamlar oluşturmak önemlidir. Örneğin kumla oynarken tüm duyusal hassasiyeti olan çocuğunuz için kumun üzerine örtü sermek veya kumun yanına oturmasına izin vermek çözüm olabilir. Deniz kenarındaki kuma hastası ise kinetik kuma birliğindeki mercimeğe pirince hassasiyeti gözlemlenebilir.

· Ağız yoluyla ilgili hassasiyetlere ve çocuğunuzun farklı yiyecek veya dokuları tepkileri olabilir onun isteklerine uygun farklı yiyecekleri denemesine olanak tanımak ve tercihlerine saygı göstermek önemlidir.

· Bazı çocuklar patates yerler ama patates püresinin tepkilidirler bazıları sebze yer ama sebze çorbası içmezler. Farklı şekiller ve dokularla çocuğunuzun daha rahat hissedebileceği özellikleri fark etmek önemlidir. Örneğin köfte ince uzun olduğunda yemeyebilirler. Bazı çocuklar kadifeye, bazıları şeftali kabuğuna dokunamaz. Bazı çocuklar peynir kokusuna tahammül edemez bazı çocuklar uçak sesine hassas olurlar.

· Çocuğunuzun ihtiyaçlarını anlamak ve onun için uygun ortamlar yaratmak önemlidir bazı hallerde duygusal hassasiyetler çocuğun ve ona bakanların hayatını zorlaştırabilir. Bu durumlarda bir duyu bütünleme (ergoterapi/occupational therapy) uzmanının görüşünü almak çok yararlı olur. Uzmanın terapi uygulaması çocuktaki duyu hassasiyetini hafifletebilir, hatta yok edebilir.