Epilepsi, halk dilindeki adıyla ‘sara’ hastalığı, dünyada en sık rastlanan nörolojik hastalıklardan biri olup, ülkemizde en az 700 bin epilepsili kişi mevcuttur. Sıklıkla kısa süreli gelip-geçici bilinç ve hafıza tutulumları, hareket bozuklukları ya da hissi değişiklerle giden epilepsi aslında tek bir hastalık değildir; çok çeşitleri mevcuttur. Epilepsilere özgü nöbetler de çok çeşitlidir. Ancak, nöbetler halinde ortaya çıkan tüm tablolar her zaman epilepsi varlığını göstermezler. Özellikle bebek ve çocuklarda epilepsilerle karışabilen bu tür durumlara çok sık rastlanır.
Bu konuyla ilgilenen biz hekimler anne-babaların bazı sorularıyla sıkça karşılaşmaktayız. Bu sorulara birkaç örnek verelim:
Bu tür soruların benzerleriyle hemen her gün karşılaşmaktayız. Bu gelip-geçici olaylar bazen doğrudan olayı gören kişi tarafından bildirilmekte, bazen dolaylı bilgi gelmektedir. Ataklar bazen birkaç dakikayı geçmemekte, bazen saatlerce sürmektedir. Bazen çok sık, bazen seyrek görülmekte; bazen bilinç değişiklikleriyle birlikte oluşmakta, bazen bilinç etkilenmemekte, ya da hafif etkilenmektedir.
Bebekte ve çocukta görülen bu tür gelip-geçici olayların bir kısmı epilepsi doğasında olabilir. Ancak, önemli bir kısmı belli yaşlarda görülen ve sonra kendiliklerinden kaybolan fizyolojik, yani doğal denilebilecek değişikliklerdir. Daha sınırlı bir bölümü ise diğer bazı nörolojik, ya da nörolojik olmayan hastalıkları işaret edebilir. Çeşitli başlıklar altında toplanabilen ve epilepsileri taklit edebilen bu durumlara biz kısaca non-epileptik paroksizmal olaylar (NEPO) diyebiliriz. Ancak, bazı durumlarda, özellikle de, gelişim gerilikleri olan çocuklarda, aynı hastada hem epilepsi, hem NEPO birlikte bulunabilir.
Bu tablolarda doğru tanı çocuğun geleceği açısından son derece önemlidir. Yanlış tanı spektrumunun bir ucunda çocuğun çok uzun yıllar, bazen ömür boyu, sürekli ilaç kullanma ve beraberinde, ruhsal, akademik ve sosyal sorunlarla yüz yüze kalması yer alır. Diğer ucu yaşamsal tehlikesi çok fazla olan kalp hastalıklarına dek uzanabilir.
Biz burada NEPO’nun nedenlerine kısaca değineceğiz.
Nörolojik olmayan durumlar
Normal, fizyolojik yanıtlar |
Uykuda kas seğirmeleri (miyokloniler) diğer durumlar... |
Artmış fizyolojik yanıtlar |
İrkilme Nörojenik senkop diğer durumlar… |
Davranışsal Değişiklikler |
Ürperme atakları Soluk tutma nöbetleri Gün düşleri diğer durumlar… |
Psikiyatrik bozukluklar |
Psikojenik nöbetler Panik Ataklar diğer durumlar |
Uyku-uyanıklık bozuklukları |
Konfüzyonel Uyanmalar Uykuda konuşma, ritmik hareketler, kâbuslar |
Kalp ve dolaşım sistemi hastalıkları |
Geçici iskemik ataklar Kalp hastalıkları (senkoplar, uzamış Q-T sendromu) |
Diğer durumlar |
Sindirim sistemi ile ilgili (örn. Sandifer send.) İnfantil mastürbasyon İlaç yan etkisi olarak kasılmalar |
Nörolojik Bozukluklar |
Migren ve ilişkili durumlar Beyinde geçici iskemik ataklar (damar hastalıkları / dolaşım yetmezlikleri) Hareket bozuklukları (başta tikler, stereotipiler, kore, distoni) Hiperekpleksi (aşırı irkilme ile giden genetik bir hastalık) |
Tabloda özet olarak değinilen başlıkların dışında da birçok fizyolojik, ya da fizyolojik olmayan durumlar mevcuttur. Bu durumların bir kısmı ev kayıtları yardımıyla uzmanlar tarafından kolayca tanınabilmekte, diğer bazı durumlar ileri tetkik gerektirmektedir.
Sık yineleyen durumlarda anne-babaların hekimlere başvurduklarında atakların video-görüntülerini sağlamış olmaları çok yararlı olacaktır.
Çocuk Nörolojisi Uzm. Prof. Dr. Ayşın Dervent’in “Epilepside Ayırıcı Tanı Penceresinden: Psikojenik Nonepileptik Nöbetler” yazısını okumanızı da tavsiye ederiz.
ÇocukluDünya Editörünün mesajı: Çoğu uzman epilepsi tedavisi almış ancak detaylı inceleme sonucu epilepsi hastası olmayan insanlarla karşılaştıklarını belirtiyor. Epilepsi hastası olmayan ama epilepsi tanısı konmuş birçok kişinin olduğu ve buna dikkat edilmesi gerektiği söyleniyor. Hastaya zaman kaybettirmemek açısından doğru tanının erkenden konulması oldukça önem arz ediyor. Bebeklikten itibaren epilepsiyle en çok karıştırılan hastalıklardan biri reflü. Bebeğin kendini kasması sonucu görülebilen kusmalar epilepsi olarak görülebiliyor fakat değil.
Yine bebeklik döneminde ortaya çıkan bebeğin kendini kasmasıyla birlikte ortaya çıkan yüzde ve vücutta morarma da epilepsi ile karıştırılabiliyor. Kimi zaman da kalp kaynaklı bayılmaların epilepsi olduğu düşünülebiliyor. Aynı şekilde hipoglisemi atakları sebebiyle ortaya çıkabilen bayılmalar da epilepsi sanılabiliyor. Bazen de uyku problemleri epilepsi ile karıştırılabiliyor. Bu yüzden detaylı tetkik ve doğru tanının çok önemli olduğu belirtiliyor.
Başarılı bir şekilde güncellendi
Başarılı bir şekilde silindi
İşleminiz gerçekleştirilirken hata oluştu.