Pavor Nocturnus (Gece Terörü)

‘Gece terörü, uyku terörü, uyku korkusu’ adıyla da bilinen ‘pavor nocturnus’ çocukluk döneminin oldukça sık karşılaşılan sorunlarından biridir. 4 -12yaş arasında gözlenen, en sık da 5-7 yaşları arasında gözlenen uyku korkularının 12 yaş öncesi sıklığı, farklı çalışmalarda %1–14 olarak bildirilir.

Pavor Nocturnus (Gece Terörü) Nedir?

Uyku korkuları sıklıkla uykuya dalma sonrası gecenin ilk yarısında (çoğunluk ilk 3 saat içinde) çocuk derin uyku ile uyanma arasındaki bir geçiş dönemindeyken oluşur. Bu nedenle, bu durum bir çeşit ‘uyanma bozukluğu’ olarak da kabul edilir.

Tipik bir atak çocuğun aniden uyanması, yatakta oturması veya ayağa fırlaması, şiddetli korku ifadesi ve panik durumuna girmesi, bağırması ya da çığlık atması, bazen korkuyla koşması, kaçması şeklinde oluşur. Anlaşılmaz konuşmalar ve yanıtlar olabilir. Şaşkındır. Uyandırılması zordur, kavranmak istendiğinde panik reaksiyonu artabilir. Ayrıca atak sırasında çocukta otonom sinir sistemi belirtileri olan çarpıntı, sık soluk alma, terleme, yüzde kızarma, göz bebeklerinde büyüme, sinirlilik, titremeler, kaslarda genel gerginlik durumunun görülmesi de mümkündür. Bu ataklar sıklıkla birkaç dakikayı pek geçmemekle birlikte, ender de olsa, bir saate varabilen durumlar bildirilmiştir. Atak sonlandığında çocuk yatağına girer, uykusuna kaldığı yerden devam eder. Uyku korkusu ataklarının gündüz uykularında görülmeleri enderdir. Sabah uyandığında çocuk gece olanları anımsamaz.

Pavor Nocturnus (Gece Terörü) Ne Değildir?

Uyku korkusunun karıştırılabileceği bir tablo korkulu (kâbuslu) rüyalar olabilir. Ancak, bu ikinci durum daha çok gecenin geç saatlerini seçer. Panik reaksiyonu, endişe belirtisi daha azdır. Çocuk tam uyanır ve rüyayı anımsar. Uyku sarhoşluğu da denen konfüzyonel (şaşkınlık içinde) uyanma olayın anımsanmaması nedeniyle uyku korkusu ile daha çok karışabilir. Tipik bir atak sırasında çocuk uyanır, yatağında oturur, duruma ilişkin farkındalığı azalmıştır, ağlar, sızıldanır, mırıldanır vb. şaşkın ve mutsuzdur. Avutulması zordur. Konfüzyonel uyanmada uyku korkusu durumundaki gibi endişe durumu, ürkme ve bağırmalar, hırçınlık belirtileri, yüzde kızarma, terleme gibi durumlar olağan değildir. Süre sıklıkla 10 dakikanın altındadır. Çocuğu uykudan uyandırabilen bir diğer durum gastro-özofajiyal reflu hastalığıdır. Uykudan ani uyanma, huzursuzluk, ağlama, gaz sancısı belirtileri, yay biçiminde arkaya doğru gerilme, boyunda kasılma gibi belirtilerle şekillenen bu durumun uyanıkken de görülmesi ayırıcı tanıda önemli bir bulgudur. Uyku korkusu atakları uykuda gelen epilepsi nöbetleri ile de karışabilir. Özellikle uykuda gelen nöbetlerle şekillenen genetik bir epilepsi (kısaca, ADNFLE) birçok yönüyle uyku korkularına benzetilebilir. Her iki durumda da hasta konfüzyondadır, beden hareketleri anlamsız ve amaçsızdır, ses çıkarmalar, boş bakmalar ve yanıtsızlık ortak özellikler olabilir. Bu epilepsi türünde tekme atma, gövdeyi öne itme ve yay şeklindeki kasılmalar tanıda değerlidir. Hasta yataktan kalkıp koşabilir. Nöbetler sıklıkla saniyelerle sınırlıdır. Gece içinde birkaç kez yineleyebilirler, olay anımsanmaz. Uyku korkuları ile karışması olağan başka epilepsi türleri de olmakla birlikte, bu türlerde nöbetlerin uyanıklıkta da gelmeleri ve birbirlerine benzer nitelikleri epilepsi tanısını güçlendiren özelliklerdendir. Ev video-kayıtları ile karar verilemeyen durumlarda video-EEG monitorizasyonu tanıda önemli destek sağlar.

Üye olun çocuk gelişiminde size rehberlik edelim!

Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı

Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun

Uzmanlarla seminerler

Uzmanlara danışma

Üye Ol

Pavor Nocturnus’a (Gece Terörüne) Nasıl Çözüm Bulunur?

Özel tıbbi tedaviye sıklıkla gerek görülmeyen uyku korkularında çocuğu uyandırmaya kalkmaksızın sakinleştirmek, uykuya devamını sağlamak için hafifçe destek vermek yeterli olabilir. Özel durumlarda psikolojik danışmanlık istenebilir.