İçerikler
Çocuklarda Özgüven
Özgüven hakkında sizden gelen soruları uzmanlarımız cevaplıyor.
Bu hizmetimiz Yıllık Premium üyelerimiz için geçerlidir. Hemen üye olun, çocuğunuz hakkında pedagojik veya psikolojik sorunuzu uzman@cocukludunya.com ‘a yollayın, Uzmanlarımız isimsiz olarak 2 iş günü içinde cevaplasınlar ve sitemizden yayınlasınlar.
Çocukların özgüvenini zedeleyecek davranışlar nelerdir?
Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon:
Aşağıdaki davranışlar çocukların özgüvenini zedeler:
Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun Uzmanlarla seminerler Uzmanlara danışma- Çocuğa güvenmemek
- Yaşına uygun bir işin üstesinden gelemeyeceğine inanmak
- Onu beceriksizlikle suçlamak
- Ona görev ve sorumluluk vermemek
- "aptal, geri zekalı, şapşal, sarsak" gibi sıfatlarla etiketlemek.
- Beceriksiz, güçsüz muamelesi yapmak aşırı koruyucu davranmak
- Yapabileceği görevleri yapmasını engellemek
- Sürekli onun adına iş yapmak, onun yerine karar vermek
- Özgürlük tanımamak, onu sürekli denetlemek ve aşırı kısıtlamak, ona baskı yapmak ve söz hakkı tanımamak
- Kendi seçimini, kendi tercihini yapmasına fırsat vermemek
- Duygu ve düşüncelerine saygı duymamak
- Aile içinde, arkadaş grubunda, aile büyüklerinin yanında çocuğu aşağılamak, hor görmek "sen ne bilirsin ki?” demek
- Hatalarını hoşgörü ile karşılayıp, doğruyu bulmasında rehberlik etmek yerine hatalarını herkesin yanında dile getirmek. "Bu hataları yapandan adam olmaz" diyerek onu azarlamak, ona bağırmak, onu rencide etmek
- Başarılarını ve başarılı olduğu alanları görmezden gelmek, kendini kanıtlamasına olanak tanımamak.
Burada sıralananların tersini yapmak, çocuğun özgüvenini geliştirir.
3 yaşındaki kızımın sosyal ortamlara girdiğinde özgüvenini geliştirmek için ne yapabilirim?
Yeni bir mekana ve yeni insanlara çok uzun sürede alışıyor (aylar sürebiliyor). Mizaç olarak çok temkinli ve aşırı duygusal. Bu dönem özellikle duygusal olarak mutsuz olduğunda aşırı tepkiler de verebiliyor. Bu sene pandemi süreci sebebiyle anaokuluna veremedik. Haftada iki gün bir öğretmen eve gelip 4 çocuğa oyun oynatıyor şimdilik. Orda da dikkatimi çeken çok sessiz temkinli kalması ve uzun sure herkesi gözlemlemesi. Nasıl özgüvenini kuvvetlendirebiliriz?
Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Bu durumda özgüven eksikliği kadar çekingenlikten, çekimserlikten, hatta hata yapma kaygısından söz edilebilir. Bir öğretmen ve birkaç çocukla grup kurmanız çok iyi olmuş. Bu gruptaki çocuklarla tek tek görüştürün. Haftada iki 4 çocuk bir araya geliyor, siz grubun buluşmadığı günlerde her gün gruptan bir çocukla görüştürün, ayrıca öğretmene alışana kadar öğretmenle de teke tek görüştürün. Onlarla bir araya geldikçe rahatlayacaktır. Onlarla buluşmadan önce onlar hakkında konuşun.
Cep telefonunuzla grubun resmini çekin sonra resimdeki öğretmenin ve çocukların özellikleri hakkında konuşun. Gruptan önce de grup hakkında konuşun. Başka bir gün resimdeki öğretmen hakkında konuşun. Arkadaşları ile ne oynamak istediğini sorun ona göre malzeme toplayın, oynamak üzere hazırlayın.
- Öğretmen gelmeden ve gittikten sonra çocukları kısa süre bir arada tutun, oynatın.
- Çocuğunuzu sık sık parka götürün, sağlıklı olduğunu bildiğiniz çocuklarla teke tek olmak üzere bir araya getirin.
- Boş zamanlarında evde su ile oynatın, küçük bir leğene çok az su koyun, göz yakmayan şampuan verin, bebeğini veya çoraplarını yıkası.
- Oyun hamuru, kum, kil, çamur, parmak boya ile oynatın, bu malzemeler rahatlatır.
- Çocuk şarkıları ve tekerlemeler söyleyin, ezberleyince beraber babasına söyleyin.
- Tiyatro yapın, sahne kurun, aile büyüklerine oyununuzu sergileyin.
- Kitap okuyun, taklitler yapın, bunları da sahnede imiş gibi sergileyin.
- Hikaye okuyun, yarıda bırakın, sonunu o getirsin.
- Üzerinde değişik duygular olan resimler hakkında konuşun; bu çocuk sence niye mutlu, bu çocuk neden ağlıyor? Haydi mutlu / üzgün / şaşkın taklidi yapalım deyin.
- Evde ona minik sorumluluklar verin. Örneğin: kirli çamaşırını kirli sepetine atsın, sofraya peçete koysun.
- Kurabiye yapın, şekilleri o yapsın, fırına koyun, arkadaşlarına ikram etsin.
- Fırından aldığınız pişmemiş bir ekmek hamurundan küçük daireler yapın, hazırladığınız malzemeleri üzerine koysun, pizza yapın, ikram edin.
- Yapabildiği işleri onun adına yapmayın, her adımda ona müdahale etmeyin, mükemmeliyetçi davranmayın.
- Hata yapmasına fırsat verin. Siz de hata yapın bunları konuşun, zorda kalınca çözüm üretmesine fırsat verin, aşırı koruyucu davranmayın.
Bu önerilerin yararlı olduğunu göreceksiniz.
Kolay gelsin
Sevgiler
Norma Hoca
ÇocukluDünya Editöründen Not: Norma Hoca’nın bahsettiği bu ve birçok aktviteyi ÇocukluDünya’da bulabilirsiniz. Aynı zamanda aktivite kitaplarımızda farklı duygu fotoğraflarını bulabilirsiniz.
Çocuğuma nasıl kendi kendine becermesini öğretebilirim?
Merhaba, kızım 36 aylık. Giyinmek, yemek yemek gibi kendi başına yapabileceği işlerde bile benim desteğimi istiyor. Bu konuda nasıl bir yaklaşım sergilemeliyim?
Uzman Psikolog Deniz BAYEL: Çocukların ben de yapabilirim duygusu kazanması için onlara anne babalar olarak fırsat vermemiz gerekiyor. Bazen yapamaz diye düşünüyoruz, bazen de çocuğumuzun yerine birtakım işleri yapmak kolayımıza geliyor. Oysa ki, sabırla kendi başına bir şeyler yapmasına izin vermek, gerektiği durumlarda destek vermek, yeni beceriler edinmesine ve yapabilirim duygusunun gelişimine katkı sağlayabiliyor.
Bu sebeple, çocuğunuzun kendi başına yapabileceği işleri ona bırakmaya özen gösterin. Dökülür, kırılır, beceremez gibi kaygılarınızı sözlerinizle veya davranışlarınızla çocuğunuza yansıtmamaya dikkat edin. Çocuğunuz bir şeyi başarmaya çalışırken, sonuca değil, çocuğunuzun gösterdiği çabaya odaklanın. Çocuğunuzun, dün yapamadıkları ile bugün yapabildiklerini somut örneklerle paylaşarak onun da fark etmesini sağlayın. “Geçen gün yapamıyordun, ama bak şimdi…” “Bazen bir şeyleri yapmak zaman alabilir...” gibi ifadeler kullanarak çocuğunuza güvendiğinizi ve çabasını takdir ettiğinizi gösterin.
Yurt dışına taşınmak öz güveni zedeler mi?
Merhaba, oğlumuz 28 aylık. Ailecek yurtdışına taşınma kararı aldık, okula orada başlayacak. Sosyal ilişkileri güçlü, konuşkan bir çocuk. Dilini bilmediği bir ortama girmesi, öz güvenini olumsuz yönde etkiler mi?
Uzman Psikolog Deniz BAYEL: Ev, ülke, sosyal çevre değişiklikleri çocuklar için önemli değişikliklerdir. Bu sebeple, taşınmadan önce, hazırlık yapmanız, çocuğunuzun adaptasyonu kolaylaştıracaktır. Bunun önemli bir adımı olarak, gideceği okulla önceden bağlantıya geçip, yabancı öğrenciler için yürüttükleri oryantasyon ve dil öğrenme süreci hakkında bilgi almanız ve sonrasında da okulla düzenli iletişime devam ederek çocuğunuzun gelişimini, yaşıtlarıyla ilişkilerini takip etmeniz ve zorlandığı konularda okulla iş birliği yapmanız faydalı olacaktır.
Buna ek olarak, çocuğunuzla düzenli olarak zaman geçirmeye, beraber oyunlar oynamaya, sohbet etmeye özen gösterin. Bu anlarda, duygularını ve varsa kaygılarını sizinle paylaşması için fırsat yaratın. Her koşulda yanında olduğunuzu çocuğunuza hissettirmeniz yani ona güven vermeniz, öz güvenini olumlu yönde etkileyecektir.
Arkadaşları kendisine bağıran çocuğa nasıl yaklaşılmalı?
Arkadaşları kendisine bağırdığında yada kızdıklarında yere kapanıp ağlıyor. “Arkadaşını uyarmalısın, sana bağırmamasını söyleyebilirsin” diyorum tamam diyor ama sonuç hep aynı. Bu konuda nasıl destek verebiliriz?
Eğitim Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Arkadaşları kendisine bağırdığında veya kızdığında, öneri vermenin faydası yok. Onunla şöyle bir konuşma yapabilirsiniz: "Bugün arkadaşının sana bağırdığını öğrendim, çok üzülmüşündür, seni anlıyorum. Hiçbir arkadaşın sana bağıramaz, bağırmak yerine hoşlanmadığını anlatmalı. Sen de bağırmasından hoşlanmadığını ona anlatmalısın. Bağırmasından hoşlanmadığını ona nasıl anlatabilirsin?" deyin çözüm üretmesini bekleyin. Çözüm üretemezse kendi çocukluğunuzdan örnekler verin. Anne baba nasıl davranmasını, ne söylemesini istiyorsanız, ona dikte etmek yerine oyun sırasında canlandırma yapın, sizi taklit etme olasılığı olacağından, nasihatten daha yararlı olacaktır.
6 yaşındaki oğlunuzun özgüvenini geliştirmek için ÇocukluDünya’daki özgüven konulu yazılara ve canlı yayınlara bakabilirsiniz.
