Pozitif Ebeveynlik

Çocuğun gelişimini doğrudan etkileyen faktörlerden en önemlisi ebeveynlik tutum ve yöntemleridir, bu nedenle çocuk sahibi olan kişilerin en çok düşündüğü konulardan biri doğru ebeveynlik tarzının nasıl olması gerektiğidir. Günümüzde birçok farklı kaynakta farklı ebeveynlik yöntemlerinin avantajları ve dezavantajları vurgulanmakta ve ebeveynlerin benimsemesi gereken ebeveynlik tarzları anlatılmaktadır. Bu yaklaşımlardan biri de pozitif ebeveynlik olarak adlandırılan yaklaşımdır.

Pozitif Ebeveynlik Nedir?

Pozitif ebeveynlik, ebeveyn ve çocuk arasında sevgi ve saygının temel olduğu sıcak ve destekleyici bir aile ortamını temel almaktadır. Her çocuğun benzersiz olduğu kabul edilmekte ve ebeveyn yaklaşımının çocuğun mizacına ve ihtiyaçlarına göre düzenlenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Pozitif ebeveynlik yönteminde temel hedef çocuğun özdenetim becerisini kazanmasını sağlamaktır.

Pozitif ebeveynlik yaklaşımında ebeveynlerin çocukları ile ilişkilerinde dikkat etmeleri gereken 5 temel faktör bulunmaktadır;

Üye olun çocuk gelişiminde size rehberlik edelim!

Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı

Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun

Uzmanlarla seminerler

Uzmanlara danışma

Üye Ol

• Şefkat ve ilgi göstermek; ebeveynler çocuğun ihtiyaçlarını şefkat ve ilgiyle karşıladıkları, ebeveyn ve çocuk arasındaki güvenli bağlanmayı destekleyecek bir ortam yaratmalıdır.
• Rehber olmak; ebeveynler çocuğun gelişim düzeyine uygun sınırlar ve disiplin ile çocuğun ihtiyacı olan becerileri kazanmasını ve doğru davranışları öğrenmesini sağlamalıdır.
• Besleyici bir ortam yaratmak; ebeveynler çocuğun fiziksel, bilişsel, sosyal ve duygusal alandaki sağlıklı gelişimi için yiyecek, barınma, sağlık ve hijyen gibi ihtiyaçlarını karşılamalıdır.
• Öğretmek; ebeveynler çocuğun yaşına uygun doğru materyal ve oyunlar ile bilişsel gelişimini desteklemeli, akranları ve diğer insanlarla iletişimini sağlayarak sosyal becerilerini geliştirmelidir.
• İletişim kurmak; ebeveynler çocuğu aktif olarak dinleyerek, onunla konuşarak ve sohbet ederek iletişim kurmalıdır.

Ebeveynlerin İzlemesi Gereken Yol Nedir?

Pozitif ebeveynlik yöntemini benimseyen ebeveynlerin çocuk yetiştirirken dikkat etmeleri gereken önemli noktalar aşağıdaki gibidir;

• Çocuğun merakını besleyecek ve keşfetmesini teşvik edecek bir ortam yaratmak.
• Çocuğun kendi kararını vermesine teşvik etmek.
• Çocuğun ihtiyaçlarını dinlemek ve bu ihtiyaçları karşılamak.
• İletişim kurmak.
• Net ve anlaşılır kurallar ve sınırlar belirlemek.
• Doğru rol model olmak.
• Davranışlarının sonuçlarını yaşatmak.
• Çocuk gelişimi ile ilgili bilgi sahibi olmak.
• Tutarlı olmak.
• Etkili bir disiplin sağlamak.

Pozitif Ebeveynlikte Disiplin Nasıl Sağlanmalıdır?

Sevgi, saygı ve güvene dayalı bir disiplin anlayışı pozitif ebeveynlikte temel alınması gereken disiplin yaklaşımıdır. Unutulmamalıdır ki çocuğun gelişiminin sağlıklı bir şekilde desteklenmesi, çocuğun doğru davranışları kazanması ve kendini güvende hissetmesi için sınırlar ve disipline ihtiyacı vardır. Ebeveynlerin disiplin kurarken çocuğun yaşını ve gelişim düzeyini dikkate alması gerekmektedir. Konulan sınır ve kuralların çocuğun uygulayabileceği şekilde belirlenmesi gerekmektedir, bunun yanında sınır ve kuralların çok katı olmaması, gereken durumlarda esneyebilmesi de önemlidir. Pozitif ebeveynlikte önemli olan çocuğun benlik değerine zarar vermemektir. Bu doğrultuda uygulanan disiplin yöntemlerinde hiçbir şekilde fiziksel ya da duygusal şiddete baş vurulmamalıdır. Ebeveynlerin birincil hedefi çocuğun özdenetim becerilerini geliştirmek ve sorumluluk bilinci kazanmasını sağlamak olmalıdır.

Pozitif Dil Nedir?

Pozitif ebeveynlikte önemli etkenlerden biri de sağlıklı ve etkili iletişim kurmaktır. Çocuğu aktif bir şekilde dinlemek ve yapıcı bir dil kullanarak doğruyu göstermek oldukça önemlidir. Pozitif dil özellikle çocuğun istenmeyen bir davranış sergilediği, sınır konulması ve çocuğa rehberlik edilmesi gereken durumlarda oldukça yardımcıdır. Böyle durumlarda “Yapma!”, “Dur” gibi ifadeler kullanmak yerine yapması istenen davranış söylenerek sınır konulması çocuğun doğru davranışı öğrenmesine yardımcı olmaktadır. Negatif dil kullanılarak uyarlan çocuğun cesareti kırılır ve özgüveni hasar görür. Diğer yandan da alternatif davranışı o an düşünemediği için ne yapacağını bilemez ve bu, mevcut davranışı sürdürmesine sebep olabilir.

Çocuğa “Onu sakın yere atma!” demek yerine “Elindekini senin için tutabilirim.” ya da “Elindekini yere yavaşça koyabilirsin.” gibi bir yönlendirme yapmak daha uygun olacaktır.

Koşmaması gereken bir yerde koşan çocuğu “Hadi burada yavaşça yürüyelim, ilerideki yol daha uygun orada koşabilirsin.” gibi bir yaklaşım çocuğun iş birliği yapmasını kolaylaştıracaktır.

Pozitif iletişim de önemli olan;

• Sakin kalmak,
• Çocuğu anlamak ve anlaşıldığını hissettirmek,
• Kısa açıklama yapmak,
• İnatlaşmamak,
• Göz teması kurmaktır.

Pozitif Ebeveynliğin Çocuğa Kazandırdıkları Nelerdir?

• Çocuğun özgüvenini geliştirir.
• Çocuğun kendi kendine doğru karar verme becerisini geliştirir.
• Çocuğun problem çözme becerilerini geliştirir.
• Çocuğun yaratıcılığını ve hayal gücünü besler.
• Çocuğun sosyal ilişkilerini güçlendirir.
• Çocuğun özdenetim kazanmasını sağlar.
• Çocuğun doğru davranışları öğrenmesini sağlar.
• Çocuğun sorumluluk duygusu kazanmasını sağlar

Kaynaklar;

Sanders, M.R. (2008). Triple P - Positive Parenting Program as a Public Health Approach to Strengthening Parenting. Journal of Family Psychology 22(3), 506-517. https://doi.org/10.1037/0893-3200.22.3.506

Seay, A., Freysteinson, W. M., & McFarlane, J. (2014). Positive Parenting. Nursing Forum, 49(3), 200–208. https://doi.org/10.1111/NUF.12093

Yavuzer, H. (1998), Çocuk Eğitimi El Kitabı, Remzi Kitabevi, 1998.