Çocuk eğitimi

Tuvalet eğitimi hakkında sizden gelen soruları uzmanlarımız cevaplıyor.

Bu hizmetimiz Yıllık Premium üyelerimiz için geçerlidir. Hemen üye olun, çocuğunuz hakkında pedagojik veya psikolojik sorunuzu uzman@cocukludunya.com ‘a yollayın, Uzmanlarımız sorularınızı cevaplasınlar.

Kreşe verme yaşı

Çocuklarımızı en iyi ne zaman kreşe vermeliyiz? Hangi yaş onlar için daha sağlıklı ve faydalı olur?

Üye olun çocuk gelişiminde size rehberlik edelim!

Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı

Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun

Uzmanlarla seminerler

Uzmanlara danışma

Üye Ol

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Anne ve baba çalışmak zorunda ise çocuğu erkenden kreşe vermek gerekli olabilir ancak annenin çalışması zorunlu değilse veya çocuğun evde bir aile büyüğü tarafından bakılması mümkünse 2-3 yaşında kadar evde bakılması ancak günün belli saatlerinde bir oyun grubuna gitmesi yararlı olur. Hangi yaşta kreşe gidecekse gitsin çocuğun anneden ayrı kalma süresi yavaş yavaş arttırılmalıdır.

4 yaşındaki oğlum okula başlayacak. Parkta çocuk görünce yanıma gelmesin diyor

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Okula başlayacak olan oğlunuzu, okul açılmadan çocuklara yakınlaştırmak yararlı olur. Parka boşken gidin, çocuklar geldikçe onları izleyin. Yaşıt komşu çocuklarla veya akraba çocukları ile teketek oynatın. Alıştıkça çocuk sayısını arttırın. Başta çocukların oyununa siz de katılın. Çocuklara alıştıkça siz geri çekilin. Evde onunla oynarken oyuncak paylaşmayı, sıra beklemeyi, kurallara uymayı ve kaybetmeyi öğretin.

Özel ilkokul seçimi yaparken nelere dikkat etmeliyim?

İlkokul için olmazsa olmazlar var mıdır? İlkokul bakarken en çok ne önemsenmelidir?

Devlette ilkokul bakılırsa okul saati bitikten sonra ek olarak evde özel hoca tutmak doğru mudur? Okul öncesi belirlerken okudu ilkokulunda mı okumalıdır? Eğer belirlenen ilkokul uzaksa nasıl bir yol izlemelidir?

Eğitim Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: İlkokul seçerken öncelikle şunlar araştırmalıdır:

• Çocuğunu tanımak (okul olgunluğu, öğrenme kapasitesi, dikkat yeteneği, masa başında oturma becerisi, özgüven durumu....)
• Okulu tanımak (ne kadar akademik ve başarı odaklı olduğu, okulun sosyal, sportif, sanatsal aktivitelerinin olup olmadığı, ödev çokluğu....)
• Okulun eğitim ilkeleri
• Çocuğun özellikleri ile okulun özelliklerinin uyumu
• Özel okula gidecekse, 1. sınıf öncesi ana sınıfını (hazırlık sınıfını), 1. sınıfı okuyacağı okulda okuması (okul eve uzak ise de okula alışmak önemli)
• Devlet okuluna gidecekse sınıf öğretmeninin iyi seçilmesi önemli.
• Öğretmen her zaman çok çok önemli.

Çocuk ders programını izleyemiyorsa, sınıf düzeyine yetişemiyorsa, okul sonrası özel dersle desteklenebilir veya anne baba destekleyebilir.

Günümüzde bizimki gibi eğitim danışmanlığı yapan birçok kurum, çocuğu akademik ve duygusal olarak değerlendirmekte ve çocuk-okul uyumunu araştırmaktadır.

İlkokul seçimi ile buradaki yazıları da okuyabilirsiniz.

4 yaşında okula gitmek istemeyen çocuğum için ne yapabilirim?

Oğlum eylül ayında 4 yaşına basacak. Yeni yarım gün yazokuluna başladı. Eylül ayında da anaokluna devam edecek. Henüz başlayalı bir hafta oldu ama oğlum hiç gitmek istemiyor. Okulda mutsuz ve ağlamaklı oturuyor ve surekli bizi soruyormuş. Bu süreç normal mi, onu okula zorlamamız bize olan güvenini ve inancını azaltır mı? Ebeveyn olarak nasıl davranmalıyız? Bize yol gösterirseniz çok sevinirim.

Psikolog Fatma Hazal Sarı’nın cevabı: Okula başlama sürecinde okula gitmek istememek, çekingenlik ve ebeveynlerini yanında isteme gibi durumlar oldukça normaldir. Çocuğunuz yeni ortamını ve etrafındaki yeni kişileri tanıma ve alışma sürecinde. Çocuğunuzun alışmak için zamana ihtiyacı olduğunu unutmayın ve okula ara vermeyin. Öncelikle siz sakin olun. Sabırlı ve tutarlı bir şekilde okula götürmeye devam edin. Ancak bu alışma sürecinde çocuğunuza destek olmanız da oldukça önemli. Okula siz bırakın, eğer kaygısı çok yüksek ise öğretmenler ile konuşarak bir kaç gün sınıf kapısının dışında, okul bahçesinde çocuğunuzu beklemeniz çocuğunuzun öğretmenine ve yeni ortamına alışma sürecinde güvende hissetmesine yardımcı olur. Çocuğunuzun öğretmeni ile siz de olumlu bir ilişki kurun ve ona öğretmenine güvenebileceğini gösterin.

Evde okulda geçirdiği keyifli vakitlerden, yaptığı aktivitelerden ve öğretmeninden bahsedin, güzel anları hatırlamasını sağlayın. Birlikte öğretmencilik gibi okul ortamını canlandırabileceğiniz, çocuğunuzun öğrenci, öğretmen ve arkadaş rollerini alabileceği oyunlar oynayarak çocuğunuzun duygularını ifade etmesine ve rahatlamasına yardımcı olabilirsiniz.

Çocuklarınızın karnesine ödül veya ceza verilmeli midir?

Psikolog Sena AYHAN: Çocuklara herhangi bir sebeple ödül veya ceza vermek durumu içselleştirmesini engellemektedir. Çocuğunuzun karnesinden memnun değilseniz bunu uygun bir şekilde dile getirebilirsiniz. Örneğin, senin kapasitenin bundan daha fazlası olduğunun farkındayım, sanırım yeteri kadar çabalamadın diyebilirsiniz. Karnesinden memnunsanız ise bu dönem çok gayret gösterdin ve karşılığını aldın şeklinde bir cümle kurabilirsiniz. Böylelikle çocuğun gayreti üzerine odaklanabilirsiniz ve davranışın pekişmesini veya değişmesini sağlayabilirsiniz.

Cinsiyet ayrımcılığının çocuk üzerindeki etkisi nedir?

Psikolog Fatma Hazal SARI: Çocukların cinsiyet farkındalığı 3 yaşında başlar. Bu dönemde çocuk kadın ve erkek arasındaki farklılıkları anlamaya ve merak etmeye, ebeveynlerini ve diğer rol modellerini gözlemleyerek örnek almaya başlar. Bunun yanında toplumsal roller ve ailenin tutumları da çocuğun cinsiyet rollerini öğrenmesini sağlar. Ancak toplumsal cinsiyet rolleri ve cinsiyet ayrımcılığı çocuğun duygularını ve isteklerini ifade etmesini zorlaştırır, toplumsal cinsiyet kalıpları dışında ilgi alanları olan çocuklar bunları dile getirmekte zorlanır ve baskı hisseder. Kadın erkek rolleri ve karşı cins ile ilgili edindiği yanlış ve önyargılı bilgiler sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir. Dikkat edilmesi gereken çocuğun duygu ve isteklerini rahat bir şekilde ifade edebildiği alanı sağlamak, ilgi alanlarını keşfetmesine yardımcı olmak ve çocuğu "kız çocuğu bu kadar çok koşmaz" , "oğlan çocuğu bebeklerle oynamaz" gibi yaklaşımlarla sınırlandırmamaktır.

Ödül-ceza uygulamasında stiker kullanmak

Merhaba,
36 aylık kızım 2 aydır aralıklı olarak jimnastiğe gidiyor. İyi kötü bir düzen oturttuk. ancak kurstaki öğretmen buraya gelmezsen stiker alamazsın, bak arkadaşlarının hepsi bu hareketi yapıyor, bu hareketi yapanlar stiker alçak vb. seyler söylüyor. Biz evde hiç ödül ceza uygulamadık. Bu yaklaşım bana çok rahatsız edici geliyor. Siz ne düşünüyorsunuz? Haftada 2 gün 1 er saat gidiyor. Duru evde de şuraya hızlı gelmezsen stiker alamazsın falan diyor bize. Biz de ben eğlenmek ve öğrenmek için yapıyorum. Stiker da verirsen ver yani gibi şakaya vuruyoruz.

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon:

Merhabalar,

Önemli olan kızının devam etmesi, keyif alması, yapamadığı hareketleri denemesi ve zamanla yapabilir olması.

Doğru olan: Hocanın "gelmezsen stiker alamazsın" cümlesini söylemeden derse katılanlara istiyorsa stiker vermesi, yapamadığı bir hareketi yapabilir olanın çabasını takdir etmesidir.

Siz evde aynı söylemlere devam edin, arada aktivite yaparken stiker verin, stikerlarla faaliyetler yapın, stikerin sadece ödül olarak verilmediğini öğrenmesini sağlayın.

Kolay gelsin

Çocuklara renkleri nasıl öğretmeliyiz?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Çocuklara renkleri öğretirken doğadan (gökyüzünün, denizin, güneşin, çimenlerin rengini söyleyerek) başlamak, sonra çevresindeki nesnelerin rengini söylemek (kırmızı kazağın, mavi montun), sonra oyuncaklarını renklerine göre gruplandırmak (mavi arabaları sepete koyalım, yeşil topları kutuya koyalım) iyi olur. Her seferinde tek renk öğretmek, somut nesnelerin rengini söyletmek yerinde olur.

Çocuklara sayıları nasıl öğretmeliyiz?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Çocuklara sayıları öğretirken de somut nesneleri sayarak başlamak döğru olur, ör. "Bana bir top" ver, "Sepete 2 top at" gibi. Daha sonra "Bana bir kırmızı boncuk ver" demek, her nesnenin adını, rengini ve sayısını duyurmak, kavram bilgisini geliştirir.

Çocuklara el yıkama alışkanlığı nasıl kazandırılır?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Çocuğa el yıkamayı öğretmenin yolu öncelikle ona örnek olmaktır. Sokaktan eve girer girmez elini yıkayan, sofraya oturmadan ve sofradan kalktıktan sonra elini yıkayan bir büyüğünü gören çocuk, zamanla onu taklit edecektir. Canlandırma oyunlarında bebeğini yıkamak, beklibeğinin elini yüzünü yıkamak, el yıkayan birini taklit etmek bu alışkanlığı pekiştirecektir. Çocuğa, onu el yıkamaya teşvik eden küçük sabunlar, küçük havlular kğpüklü sabunlar sunmak da yararlıdır.

Çocuklar ne kadar televizyon izlemeli?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Çocuklar ne kadar T.V. izlemeli sorusundan önce çocuklar hangi yaştan itibaren, hangi koşullarda T.V. izlemeli diye sorulabilir. Çocuklar 2,5-3 yaşından itibaren bir oturuşta 15-20 dakika T.V. izleyebilirler, tabii bu yaş çocuklarına uygun bir program olması şartıyla. Çocuk T.V. izlerken yanında bir yetişkinin olması, seyredilenler hakkında konuşulması tercih edilmeli, yemek saatinde ve uykuya giderken T.V. açmamaya ve çocuğun seyredeceği programın seçimine dikkat edilmeli. Büyük T.V. ekranının, küçük telefon ve iPad ekranından iyi olduğu unutulmamalı.

Çocuklar ne zaman evde yalnız kalabilir?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Çocukları evde yalnız bırakma: ailenin oturduğu semte, mahalleye, yerleşim durumuna (apartman, site, müstakil ev oluşa), ailenin yaşam koşullarına, komşuluk ilişkilerine göre değerlendirilmelidir. Çocuğun karakter özellikleri ve evde yalnız kalmaya hazır olup olmadığı öncelikle dikkate alınmalıdır (Çocuğun rahat veya ürkek oluşu, evde yalnız kalmaya istekli olup olmadığı kendini oyalayabilen bir çocuk olup olmadığı, tehlike yaratacak bir iş yapmayacağından emin olmak, zil çaldığında kapıyı açmaması, ocakla oynamaması gibi verilen talimatlara uyacağına güvenmek önemlidir). Bu durumda çocuğun yaşına, olgunluk düzeyine, kişisel özelliklerine ve çevre koşullarına göre hareket etmek gerekir.

Çocuğa saat nasıl öğretilir?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Çocuğa saati öğretebilmek için sayıları bilmesini ve tanımasını beklemek gerekir, oysa saati öğrenmenin temelini oluşturan zaman kavramını öğretmek çok erkenden başlayabilir.

Sabah çocuk uyandığında "Günaydın, sabah oldu, uyandın, şimdi güzel bir gün başlıyor, yıkanıp, giyinip, kahvaltı edeceğiz ve oynayacağız" demek, akşam uyku saati geldiğinde de "Güzel bir gün geçirdik, gezdik, eğlendik, oynadık, akşam yemeğimizi yedik, şimdi yıkanıp, pijamamızı giyip, uyuyacağız" demek, çocuğu yatağına yatırırken "Uyku saati, iyi uykular" demek çocuğu zaman kavramı hakkında bilgilendirir. Çocuğu sabah yataktan alırken, günaydın dedikten sonra pencereye gitmek, "Bak güneş doğdu, dışarısı aydınlık oldu", akşam yatağa koymadan da "Bak dışarısı karanlık oldu, güneş battı, herkes uyumaya gitti" demek çocuğa gündüz-gece, aydınlık-karanlık kavramlarını kazandırır. Çocuğa "Kahvaltı zamanı, öğlen yemeği saati, ikindi zamanı, akşam yemeği saati, park zamanı, okul vakti, banyo zamanı, uyku vakti" gibi ifadeler kullanmak, çocuğa her faaliyetin bir zamanı olduğunu öğretir. Çocuk büyüdükçe, "Sen yedide kalkıyorsun, sekiz buçukta uyuyorsun, dokuzdan yarıma okula gidiyorsun, cumartesi sabahları cimnastiğe gidiyorsun... gibi konuşmalar, çocukta zaman kavramının gelişmesine yol açar, saati okumayı öğrenmeyi kolaylaştırır.

Saati öğretirken, önce tam saatleri (şimdi saat 9), sonra buçuklu saatleri (şimdi saat üç buçuk), sonra çeyrekleri (şimdi saat onu çeyrek geçiyor, şimdi beşe çeyrek var)öğretmek en kolay yoldur.

İlk alıştırmaları anne-çocuk, baba-çocuk birlikte oluşturacakları kartondan bir saat üzerinde yapmak çocuklara çok eğlenceli gelir. Çocuk ana bilgileri kazandıktan sonra büyük bir duvar saatine geçilebilir, oradan da dijital olmayan bir kol saatine geçilebilir.

Anaokul yaşı kaçtır?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma RAZON: İlkokula gidecek olan her çocuğun, 1. sınıfa başlamadan önceki yıl ana sınıfına (ilkokul hazırlık sınıfına) gitmesinde yarar vardır. İlkokul öncesi yıl okula gitmek, çocuğa okul olgunluğu kazandırır; sınıf, öğretmen, ders, ödev, talimat alma, sıraya uyma, odaklanma, öğretmeni dinleme, akranlarla uyumlu olma kavramlarını benimsetir.

5 yaşından önce, evinden ve annesinden kopmaya hazır olan her çocuk, ailesinin olanakları doğrultusunda, anaokuluna gidebilir.

2 yaş çocuğu da müzik/cimnastik/aktivite sınıfına veya oyun grubuna gidebilir. Bu grup başta anne çocuğun katıldığı bir grup olabileceği gibi, çocuğun duygusal ve sosyal gelişim düzeyine göre annesiz bir grup olabilir.

Çocuğu anaokuluna başlatırken, çocuk okula güven duyana kadar bir aile büyüğünün onu okulda veya okul kapısında beklediğinden emin olması, evinden uzak kaldığı sürenin kısa olması, çocuk okula alıştıkça sürenin uzatılması çok önemlidir.

Anne ve babanın çalıştığı, çocuğun bakımını üstlenecek birinin bulunmaması durumda çocuk küçük yaşta kreşe de gidebilir.

Çocuklar için ev ödevlerini eğlenceli hale getirmek nasıl olur?

Psikolog Sena AYHAN: Ev ödevlerini eğlenceli bir hale getirmek istiyorsanız hayal gücünüzü kullanarak oyunlardan faydalanabilirsiniz. Hatta bu oyunların içerisine spor veya egzersizler de katabilirsiniz. Çocuğunuzun ne tarz oyunlardan hoşlandığını en iyi siz bilirsiniz. Onun hoşlandığı oyunların şekillerini ödev yapmaya entegre edebilirsiniz. Örneğin, kuklalardan veya sevdiği pelüş oyuncaklardan faydalanabilirsiniz. Oyuncağının da ödevleri varmış gibi davranıp buna benzer bir kurgu oluşturabilirsiniz. Çocuğunuzun ödevlerden sıkıldığını gördüğünüzde ise sanırım oyuncak ayı biraz ödevleri yapmaktan yoruldu. Onun dinlenmeye ihtiyacı var. Senin de öyle mi gibi diye sorarak kendi beden sinyallerini anlamasına da yardımcı olabilirsiniz. Küçük aralar vererek bu aralarda oyunlar oynayabilir veya rahatlatıcı egzersizler yapabilirsiniz.

Yardım istemeyen çocuğuma nasıl yardım edebilirim?

Hocam merhaba, kızım 8 yaşında. Ben de öğretmenim. Yapamadığı sorular hariç benim ona dersle ilgili bir şey anlatmamı hiç istemiyor. “Sen bilmediğimi mi sanıyorsun?” Diyor halbuki bilmiyor. Nasıl yaklaşmalıyım?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma RAZON : Merhabalar

Kızınız ya bilmediğinin farkında değil, ya sizin öğretmenizi istemiyor ya da öğrenmeye vakit ayırmak istemiyor ya da sizinle beraber olduğu zamanı dersle geçirmek istemiyor.

Onunla ikili keyifli zaman geçiriyor musunuz, anne-kız saatiniz var mı?

Çocuklar bazen annelerinin kendilerine öğretmenlik yapmalarını istemezler, anneleri başkalarının öğretmenidir, bazen de kendilerini bilgili ve güçlü göstermek isterler, anneleri ile bir rekabet, yarış içindedirler sanki.

Acaba sizden başkası, kızınıza bilmediğini öğretmeyi deneyebilir mi ?

Anne kız güzel bir birliktelik yaşadıktan sonra, "sana derslerinde nasıl yardımcı olabilirim? Yardımcı olmamı ister misin? Hangi konularda yardım istediğini bana önceden söyle, araştırayım, ben de bilmeyebilirim" gibi ifadeler deneyebilirsiniz.

Kolay gelsin

Metropolitan Okul Olgunluğu Testi Nedir?

Uzman Klinik Psikolog Sena AYHAN: Metropolitan Okul Olgunluğu Testi çocuğun okula hazır olup olmadığının değerlendirilmesi için yapılan bir testtir. Çocuğun öğrenmeye ve kurallara hazırlığını ölçen yöntemlerden bir tanesidir. Çocuğun birçok becerisini ölçen bu test genellikle ilkokul 1. sınıfa başlamadan önce anaokulu döneminde çocuklara uygulanmaktadır. Bu da genellikle 5-6 yaş dönemindeki çocuklara uygulandığını göstermektedir. Ölçtüğü becerilerden bazıları şunlardır: kelime, neden sonuç ilişkisi kurma, görsel dikkat, işitsel dikkat, sözcük dağarcığı, ince motor becerisi, el göz koordinasyonu, sayı bilgisi ve yönerge takibidir.

Çocuğunuz ev ödevi yaparken zorlanıyorsa ne yapabilirsiniz?

Uzman Klinik Psikolog Sena AYHAN: Çocukların bazıları ödevleri yapma konusunda zorlanırken bazıları da bunları eğlenceli bulabiliyor. Eğer çocuğunuz ev ödevi yaparken zorlanıyorsa birkaç yöntem deneyebilirsiniz. Okuldan gelir gelmez ödevin başına oturmasını beklememelisiniz. Çocuğunuzun ihtiyaçlarını gözlemleyerek hangi saatte daha enerjik olduğunu fark ediyorsanız o saatlerde ödev yapmanın iyi olup olmayacağını ona sorup sonrasında o saatlerde ödev yapmasını sağlayabilirsiniz.

Ebeveynlerin ödev konusunda yapabileceği bir diğer konu da çocuğun ödevlerinin mükemmel olmamasını beklemektir. Çocuğunuz ödevlerini mükemmel bir şekilde yapamayabilir. Bu durum normal karşılanmalıdır.

Ödev yaptığı zaman çocuğun çabası övülmeli ve gayretine odaklanmalıdır. Çocuk yüreklendirilmeli ve tebrik edilmelidir ancak ödevi yapmadığı zaman ceza verilmemelidir. Ödül ve ceza sistemi çocuğun ödev yapma bilincine erişmesine engel olabilmektedir. Bu sebeple ödül ve ceza yöntemi kullanılmamalıdır.

Çocuğunuzun yaşına uygun olarak ders çalışma süresi belirlenmelidir. Örneğin, 6 yaşındaki bir çocuğun 1,5-2 saat boyunca ders başında oturması beklenmemelidir. Yaş büyüdükçe dikkat süresi artacağı için çocuğunuzun yaşının ilerlemesi ile ödev sürelerini birlikte arttırabilirsiniz.