İçerikler
Çocuklara Zorla Yemek Yedirilmeli Mi?
Yaşadığımız toplumda; yemek yeme önemli bir yere sahiptir. Anne – baba, kendi ebeveynlerinden öğrendiği yeme davranışlarını, kendi çocuklarına da farkında olmadan uygular. Yemek yeme davranışı kültürden de oldukça etkilenir. Ülkemizde evimize gelen misafirlerin ne kadar çok yemek yerlerse o kadar mutlu olacakları ve memnun kalacakları ile ilgili yaygın bir düşünce hâkimdir. Bu sebeple ev sahibi sürekli olarak ′′ Şundan da alın lütfen, biraz daha ister misiniz? ′′ gibi ısrarlı bir şekilde yeme davranışını artıran söylemlerde bulunur. Aynı süreç çekirdek aile içerisinde de tekrar eden niteliktedir. Ebeveynlerin çocuklarına, ′′o tabak bitecek′′, “yemekler kalırsa arkandan ağlar” gibi zorla yemek yedirme sözlerini sıkça duymuşuzdur.
Kimi zaman aileler, çocuklarını cezalandırma yöntemi olarak da kullanmaktadır. Çocuğu disipline etmek için ′′sevmediği yemeklerle′′ cezalandırma yoluna gidildiklerine de rastlanır. Tabi bu durum çocuğun aile ile çatışma yaşamasına neden olur. Aynı zamanda çocuğun yemekle ilgili sağlıksız bir ilişki kurmasına da zemin hazırlar. Bu ve benzeri ailelerde yetişen çocukların ilerleyen yıllarda yeme bozukluğu yaşaması şaşırtıcı olmaz. Yemek yemeye tepkili ya da aşırı yemek yemeye düşkün nesillerin yetişmesini kolaylaştırır.
Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun Uzmanlarla seminerler Uzmanlara danışma
Zorla Yemek Yedirdiğinizi Nasıl Anlarsınız?
Aşağıdaki maddelerden birkaçı hemen hemen her zaman varsa zorla yemek yedirme davranışı gösteriyorsunuz demektir.
- Çocuğunuzun diğer akranlarına kıyasla daha az yemek yediğini düşünüyorsanız
- Çocuğa sürekli olarak yemek yemesini söylüyorsanız
- Çocuğunuza tabağını bitirmesi konusunda ısrar ediyor ve kendinizi porsiyon kontrolü yaparken buluyorsanız
- Çocuğunuzun yemek yemiyor diye küsüyor veya kendinizden mahrum bırakıyorsanız
- Yemek yemediğinde çocuğunuzun korktuğu veya sevdiği şeylerle tehdit ediyorsanız
- Baskı yapmadan kendiliğinden yemek yeme davranışı göstermiyorsa
- Yeter ki yemek yesin diye sürekli bir strateji geliştirme niyetinde olduğunuzu gözlemliyorsanız
Çocuğunuza Zorla Yemek Yedirdiğinizde Neler Olur?
Dönemsel olarak ya da bazı sebeplerle bebek / çocuk iştahsız olabilir. Bebek diş çıkarma dönemindeyse iştahsız olabilir. Kardeş kıskançlığı varsa iştahsız olabilir. Çocuk acıkmamış ya da o dönem iştahsızlık yaşıyor olabilir. Bu durumda yalnızca yemek yeme davranışına odaklanmak ve baskı yapmak stres yaşayan çocuğun daha da stres yaşamasına sebep olur.
Bebek, annenin kokusunu ve sesini güven olarak algılar. Anne, zorla yemek yedirdiğinde bebeğin bir tehdit olarak algılamasına neden olduğu için bu güven ilişkisi zedelenir. Bu durum bebeğin, ebeveyninden veya bakım vereninden uzaklaşmasına ve kaygılı olmasına neden olur. Bir diğer yandan araştırmalar; 1 yaşına yaklaşan çocukların %40 oranında ilerleyen dönemlerde iştahsızlık veya yeme bozukluğu yaşayabileceğine işaret etmektedir. Bu dönemde ebeveynin zorla yemek yedirmesi yeme bozukluğunun gelişmesine katkı sağlaması oldukça muhtemeldir.
Çocuğun zorla yemek yeme davranışıyla karşı karşıya kalması sonucunda; ilerleyen dönemlerde ağızda tutma, öğürme, kusma gibi reddedici davranışlarda sıkça gözlenir. Çocuğun yemekle kurduğu sağlıksız ilişki bu davranışlarla daha da zorlayıcı hale gelir.
- İlerleyen dönemlerde çocuğun bağlanma stillerinden kaygılı bağlanmasına neden olabilir.
- Çocuğun özgüven eksikliği geliştirmesine neden olabilir.
- Bazı yiyeceklere yönelik tiksinti duygusu gelişebilir ve yaşam boyu bu yiyeceklerden uzak kalmayı tercih edebilir.
- Çocuğa zorla yemek yedirmek yeme bozukluğuna zemin hazırlar. Duygusal sorunlar yaşadığında rahatlamak için yemek yemesine, miktar kontrolü yapamamasına, tokken de yemek yiyebilmesine, öz denetim güçlüğü yaşamasına dolayısıyla kendi hayatı üzerinde karar verememesine ve hep bir karar veren mekanizmaya ihtiyaç duyması gibi pek çok sorun yaşamasına neden olur. Bu öğrenilmiş davranış biçimi çocuğun hayatının hemen hemen her alanında benzer paternin sürdürülmesi ile karşımıza çıkar. Krizi yönetemeyen yetişkin birey olabilir, sorun karşısında yemek bir kaçma stratejisi olacağı için çözüm ya da baş etme kaynakları yetersizleşebilir.
Anne – Baba Olarak Sorunsuz Beslenme İçin Ne Yapmalıyız?
Çocukların veya bebeklerin sorunsuz bir şekilde beslenebilmeleri için aşağıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz.
- Çocuğa yemesi gerekenden fazla yiyecekler vermeyin.
- Çocuğun aç kalması için fırsatlar verin. Böylelikle çocukta kendi isteğiyle yemek yeme davranışı gelişir. Bu da sorunun azalmasını sağlar.
- Çocuğun yaşına göre, boyu ve kilosu dengeliyse fazla besin almasına gerek olmadığına kanaat getirin.
- Çocuğun aileyle birlikte yemek masasında yemek yemesine imkân tanıyın. Ona ebeveyn olarak yediğimiz ürünlerle rol model olmaya çalışın.
- Çocuğunuza ne kadar yemek yemek istediğini sorun. Bunun kararını ebeveyn değil, çocuk vermelidir. Daha küçük çocuklar için daha ufak porsiyonlar olarak düzenleyin.
- Yemek yeme konusunda çocuğu zorlamayın. Ebeveyn olarak sakinliğinizi korumaya çalışın.
- Çocukla çatışmaya girmemeye çalışın.
- Yemek saatlerini çekici hale getirin. Porsiyonları küçük olarak belirlemek, hangi yemeklerden yiyeceği ile ilgili seçimler sunmak, tabak sunumlarını eğlenceli hale getirmek çocukların ilgisini çekecektir.
- Yemek esnasında teknolojik aletlerin kapalı olmasına özen göstermeye çalışın. Ekran karşısında yemek yiyen çocuk açlık – tokluk sinyallerini engellemesinden dolayı yeme davranışlarında bozulmalara neden olur. Hatta çocukta obezite problemlerine kadar gider.
- Çocuk karnının doyduğunu söylüyorsa yemek yemesini üstelemeyin. Az yediğinde ve kısa sürede acıktığında ya da doymak için abur cubura yöneldiğinde; abur cubur ya da atıştırmalıkla açlığını gidermeyin. Bir sonraki ana öğünü beklemesini destekleyin.
- Yemeklerde tüm besin gruplarından faydalanmaya çalışın. Farklı tariflerle çocuğunuza sevmediği besini sevdirme ihtimaliniz oldukça yüksek olacaktır.
- Çocuğa egzersiz yapma alışkanlığı kazanma konusunda rol model olun. Bu durum yeme bozukluğunun oluşmamasına katkı sağlar. Zıplamalı, hareketini artırıcı etkinlikler psikolojik olarak da iyi hissetmesini sağlar.
- Kapalı ambalaj veya fastfood ürünlerinin haftada 1 gün tüketilmesinde sakınca yoktur. Unutmayın ne kadar yasaklarsanız o kadar ilgi çekici olacaktır. Sınırlandırmak her zaman daha doğru bir adım olabilir.
- Ebeveyn olarak bu durumlarla başa çıkamadığınızda bir Çocuk Psikoloğundan destek almayı ihmal etmemelisiniz.
