Çocuklarda İnatlaşma ve Öfke Nöbetleri

 

Çocuklarda İnatlaşma ve Öfke Nöbetleri hakkında sizden gelen soruları uzmanlarımız cevaplıyor.

 

Bu hizmetimiz Yıllık Premium üyelerimiz için geçerlidir. Hemen üye olun, çocuğunuz hakkında pedagojik veya psikolojik sorunuzu uzman@cocukludunya.com ‘a yollayın, Uzmanlarımız isimsiz olarak 2 iş günü içinde cevaplasınlar ve sitemizden yayınlasınlar.

 

2 yaşındaki kızım herşeye hayır diyor

Kızım 2 yaşına girmek üzere, her şeye hayır demeye başladı ve bizi çok zorluyor. Her söylediğimle inatlaşıyor. İki yaş sendromu iki yaşından önce başlar mı ve neler yapmalıyım?

Psikolog Fatma Hazal Sarı’nın cevabı: İki yaş döneminde en önemli değişim çocuğun bağımsız olmaya ve ebeveyninden ayrışmaya başlamasıdır. Bu döneme kadar bir çok konuda anne-babaya bağımlı olan çocuk yürümeye başlaması, tek tük kelime ve el hareketleriyle kendini anlatabilmeye başlaması ve kendini fark etmesi ile birlikte bir birey olduğunun ve bağımsız davranabileceğini keşfetmeye başlar. Bu dönemdeki inatlaşma ve her şeye hayır deme sınırlarını deneme yöntemidir.

Bu dönem genellikle sendrom olarak anılsa da çocuğun gelişiminin sağlıklı bir parçasıdır ve 1,5 yaş ile 3 yaş arasını kapsar.

Bu dönemde krizler yaşanması oldukça doğaldır. Krizlerin ve inatlaşmaların seyri anne-baba tutumu ve çocuğun mizacına ve bu ikisinin uyumuna bağlıdır.

- İnatlaşma ve krizlerin yönetilmesinde birinci adım çocuğun doğru tanınmasıdır.

- Kurallar ve sınırlar kesin bir şekilde belirlenmelidir.

- Ebeveynin sakin, tutarlı ve kararlı olması gerekir.

- Bir kere “Hayır” olan bir şey çocuk ne kadar inatlaşırşa inatlaşsın “Evet” cevabına dönmemelidir. Kararlılık ve tutarlılık önemlidir.

- Net ve basit cümlelerle engellemenin nedeni anlatılmalıdır.

- Çocuğun öfkesi ve hayal kırıklığı anlaşılmalı ve yansıtılmalıdır.

- Çocuğa doğru sınırlarla keşfetmesine fırsat veren özgür bir alan sağlanmalıdır.

Unutmayın, inatlaşma iki taraf arasındadır, siz sınırları net bir şekilde çizip pazarlığa fırsat vermediğiniz zaman çocuğunuz da bir süre sonra ısrarcı olmasının bir kazanç getirmediğini anlayacaktır.

4 yaşındaki oğlum istediği bir şey yapılmadığında hemen ağlamaya başlıyor.

Bazen bu ağlamalar kriz şeklinde oluyor böyle durumlarda ne yapmalıyım?

Psikolog Fatma Hazal Sarı’nın cevabı: Ağlama krizlerine korku, hayal kırıklığı ve öfke gibi bir çok duygu sebep olabilmektedir. Bazen istediği kıyafeti giyemediği için ağlayan çocuk aslında gün içinde yaşadığı bir çok yoğun duygunun patlamasını evde güvende hissettiği bir ortamda yaşıyor olabilir. Ağlama krizleri çocuğun istediğini elde edebilmek için kullandığı bir araç da olabilir. Ebeveynin yapması gereken ilk şey ağlamanın sebebini öğrenmektir. Çocuğa sorulan kısa ve net bir soru ile açıklama yapmasını istemek doğru bir adımdır. İkinci önemli nokta ise ebeveynin sakin kalabilmesidir. Tepkilerin sakin ve yumuşak olması zaten yoğun duygular yaşayan çocuğun sakinleşmesine yardımcı olacaktır. Çocukların kendi kendilerini sakinleştirebilme becerisi henüz yeterince gelişmemiştir bu nedenle bu konuda ebeveynlerinin yardımına ihtiyaç duyarlar. Ağlama krizi geçiren bir çocuğun aşırı öfkeli, stresli ve bağıran bir anne-baba karşısında sakinleşmesi çok daha zor olacak ve uzun sürecektir. İstediği şeyi neden yapamayacağını anlatmak için sakinleşmesini beklemek gerekir, ağlama krizi sırasında sizin ona bir şeyler anlatmanız da çocuğun bunları dinlemesi ve anlaması da zordur. “Sen ağlarken birbirimizi anlamamız oldukça zor. Sakinleşmeni bekliyorum” gibi bir açıklama yapmak yeterlidir. Sakinleşmek için birlikte yöntemler geliştirmek ise yardımcı olacaktır. Sayı saymak, nefes alıp vermek veya şarkı söylemek olabilir. En önemli kural ise ağlama krizi sonucu elde etmek istediği şeyi çocuğa verememektir.

5 yaşındaki çocuğum öfkelendiğinde kendini kaybediyor

Bize ve kendine vurmaya başlıyor, etraftaki eşyalara zarar veriyor fırlatıyor. Onu sakinleştirmek için ne yapmalıyım? Nasıl başa çıkabilirim?

Psikolog Fatma Hazal Sarı’nın cevabı: Öfke de üzüntü, mutluluk ve heyecan gibi bir duygudur. Çocuğun öfkelenmesi diğer duyguları yaşaması kadar normal ve olağandır. Vurma, eşyalara zarar verme ve bir şeyler fırlatma çocuğun öfkesini gösterme şeklidir. Önemli olan her duygu gibi öfkeyi de nasıl ifade edeceğini öğrenmesidir. Öfke anında yapılması gerekenler şu şekilde sıralanabilir;

- Sakince beklemek.

- Çocuk küçükse onu tutmak, sarılarak kendine, size ve etrafa zarar vermesini engellemek.

- Bir şey anlatmaya çalışmamak, sakinleşince, kısa ve net bir şekilde yaptığının yanlış olduğunu anlatmak.

- Daha sonra öfkesini anlatmanın konuşmak gibi farklı yöntemlerini öğretmek.

Öfkenin doğru ifade edilmesi ve yönetilebilmesi için bu duygunun iyi tanınması gerekir. Çocukla öfkelendiğinde vücudunda neler olduğunu konuşmak, öfkelenmesine sebep olan şeyleri belirlemek ve sakinleşmek için sayı saymak, nefes alıp vermek veya yastığa vurmak gibi yöntemleri konuşmak yardımcı olabilir.

kardeşler sürekli kavga ediyor

Aralarında 18 ay yaş farkı olan iki kızım sürekli kavga ediyorlar ve oyuncaklarını paylaşamıyorlar. Özellikle 4 yaşındaki küçük kızım çok hırçın, ablasına vuruyor bu öfkeli kavgaları nasıl yönetmeliyim?

Psikolog Fatma Hazal Sarı’nın cevabı: Kardeşler arasında kavgalar ve çekişmeler oldukça doğaldır. Şiddete varmayan sataşma, bağırma ve inatlaşma şeklindeki kardeş kavgalarına ebeveynlerin müdahale etmemesi kardeşlerin sorunu kendi aralarında çözmelerine fırsat tanınması en doğrusudur. Ebeveynlerin kardeş kavgalarında taraf tutmaması ise altın kuraldır. Bunun yanında şiddete dönüşen kavgalara müdahale etmek önemlidir. Ebeveynin kardeşlerin tartışmasını gözlemlemesi olayın şiddete dönüşeceğini anladığında davranış ortaya çıkmadan müdahale etmeye çalışması mümkünse yapılmalıdır. Kavgayı duyan ebeveyn çok fazla müdahil olmadan “Anlaşmazlık yaşadığınızı ve ikinizin de çok sinirli olduğunu duyuyorum. Bu konuyu sakinleştikten sonra çözmeye ne dersiniz? ikiniz de ayrı odalarda bekleyin.” gibi bir öneriyle kardeşleri ayırması uygun olacaktır. Eğer vurma davranışı gerçekleştiyse kesin bir şekilde bu davranışın kabul edilemeyeceğini belirtmek ve iki kardeşi farklı odalarda sakinleşmeye göndermek gerekir. Her iki taraf da sakinleştikten sonra ikisi ile de ayrı ayrı konuşmak, taraf tutmamak ve iki tarafı da suçlamadan dinlemek ve kızgınlıklarını anladığınızı ama şiddet göstermeyi kesinlikle kabul edilmeyeceğini belirtmek kardeşlerin sakince soruna çözüm bulmalarına yardımcı olmak gerekir.

Paylaşılamayan oyuncak için günün belirli saatlerinde kullanılmak üzere bir düzen oluşturmak, sırayla oynamak gibi çözümler bulunabilir. Kavga buna rağmen bitmiyorsa paylaşılamayan oyuncağın bir süre kaldırılması gerekebilir.

3 yaşındaki çocuğumun diğer çocuklara vurmasını nasıl engelleyebilirim?

Psikolog Fatma Hazal Sarı’nın cevabı: Öfke, mutsuzluk, kıskançlık ve hayal kırıklığı gibi duygular çocukların yönetmekte ve doğru ifade etmekte zorlandıkları duygulardır. Vurma davranışı bu duyguların sonucunda ortaya çıkabilir. Çocuğun duygusunda bir sıkıntı yoktur ve duygu kabul edilmelidir. Ancak vurma davranışı doğru bir davranış değildir ve kabul edilemez. Çocuğun duygusunu anladığınızı belirtmek ancak başkasına zarar vermesine izin vermeyeceğinizi, bunun yanlış olduğunu anlatmak önemlidir. Çocuğa duygusunu ifade etmenin kabul edilebilir yolları öğretilmelidir. Çocuğunuz arkadaşına vurduğu anda müdahale etmek, onu tutmak ve ortamdan uzaklaştırmak gerekir. “Oynamak istediğin oyuncağı Ali aldı ve üzüldün, haklısın ancak arkadaşına vuramazsın. onun oyunu bitene kadar sen araba ile oynayabilirsin” gibi bir yönlendirme yapmak uygun olacaktır. Oyuna dönmeden önce sakinleşmesini beklemek ve duygusunu kelimelerle ifade etmesine yardımcı olmak gerekir. Çocuk vurma davranışına devam ederse “Arkadaşlarına zarar vermeye devam ettiğin için bugünlük oyunumuzu bitiriyor ve eve dönüyoruz” gibi kısa bir açıklama yaparak oyun alanından ayrılmak ve davranışın sonucunu yaşatmak gerekir.

Evde de vurma davranışını kabul etmemek, duyguları ifade etmesine yardım etmek gerekir. Resimlerle duyguları çalışmak, küçük oyunlarla duyguları ifade etme yöntemlerini öğretmek ve çözüm üretme becerilerini geliştirmek önemlidir. Kendini kelimelerle ifade edebilen ve istemediği durumlarla karşılaştığında çözüm üretebilen çocuk şiddete başvurmaya daha az meyilli olacaktır.

ÇocukluDünya’da bulunan tüm bilgilendirmeler genel tavsiye niteliğindedir. Çocuğunuzla ilgili özel durumlar, bireysel sorun ve çözümler için çocuk doktorunuza ve/veya konunun uzmanına başvurmanızı öneririz.

Çocuğum ısırıyor. Ne yapmalıyım?

33 aylık oğlum var. Öfke krizleri dışında da çok fazla ısırıp vurma alışkanlığı oluştu. Hiçbir sebep yokken kucağımdayken vurmaya ya da ısırmaya başlıyor ya da TV izlerken bir anda kucağıma atlayıp beni ısırıyor. Bu başka çocuklar yanına geldiği zaman da tekmeleme isteğine dönmüş durumda. Ek olarak yapamadığında (örneğin yemek masasında sandalyede oturuyoruz ve bana ulaşamıyor), anneye vur, anneyi tırmala, anneyi ısır diye gösteremediği tepkisini dile döküyor. Bu durumda ne yapmalıyız?

Eğitin Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Isıracağını veya vuracağını fark ettiğinizde, fırsat vermeyin, kendinizi koruyun. Onu durduramamışsanız, “Isırdın / vurdun çok acıdı. Kimseyi ısırmak yok, anneye vurmak yok” deyin alçak bir ses tonu ile. Kucağınızda ise, kucağınızdan indirin; televizyondan uzaklaştırın, televizyonu kapatın (sonuç yaşatın dediğim bu), ilgiyi kesin, uzun uzun konuşmayın. Tepki göstermeyip dile döküyorsa, ya duymazdan gelin, ya “Anneye vurmuyoruz, anneyi ısırmıyoruz” deyin. Eline bir elma parçası, küçük bir havuç verin (kendi kendine yemesinde sakınca yoksa) “Bunu ısırabilirsin” deyin, çekiçli bir oyuncak verin “Çekiçle bu toya vurabilirsin” deyin. Davranışı tekrarladığında bir süre onunla ilgilenmeyin, kucaktan indirin, yapmakta olduğunuz etkinliği sonlandırın, kucaklayıp öpmeyin, küsmek yok ama ilgisiz davranın, isteklerini yerine getirmeyin, bebektir anlamaz demeyin, tavır koyun, “acıdı, sakinleşmem gerek” deyin. Ağlasa da hemen yumuşamayın. Bir başkası da devreye girip onu eğlendirmesin.

Aşağıdaki videomuzu da izleyebilirsiniz:

https://youtu.be/YJPb22qcloA

Bebeğim ne eline geçerse ağzına götürüyor. Ne yapmalıyım?

Eğitin Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Bebekler her şeyi ağızlarına götürerek keşfederler, tanırlar. Çevresinde yutabileceği, boğazına takılacak çok küçük ve sivri cisimler olmamasına dikkat edin. Eline çıngırak gibi, ağıza alınmasında sakınca olmayan oyuncaklar verin. Bebeği de sürekli “ağzına koyma” diye uyarmayın. Ağzına koymasında sakınca olmayan nesneler için müdahale etmeyin, pis veya zararlı nesneler için “Ağıza koymuyoruz, bu pis, bu sivri” diyebilirsiniz. Dişleri kaşınıyor olabilir, bir diş kaşıyıcısı da yararlı olabilir.

Oyun oynarken hırçınlaşma

Oğlum üç yaşında. Eve bir arkadaşı veya kuzenleri geldiğinde (heyecandan olduğunu sanıyorum) kendini kaybediyor. Oyuncakları yerlere atıyor (bazen gelenlere de) yüksek sesle bağırıyor, hiç yerinde duramıyor. Ama normalde dışarda gördüğü zaman böyle değil. Önce bir utanıyor sonra uyumlu bir şekilde oynuyor. Evde de hareketli ama uykusu veya dikkat çekmek bir sıkıntısı olmadığı sürece gayet uyumlu ve dengeli davranıyor.

Bu durum sizce normal midir?

Böyle davrandığı zaman oğluma nasıl yaklaş malıyım?

Eğitim Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon’un cevabı: Arkadaşı veya kuzenleri gelmeden bir ön hazırlık yapın, onlar gelince nelerle oynamak istediğini sorun, oyuncakları birlikte hazırlayın, paylaşmak istemediği oyuncakları odasından çıkarın.

Arkadaşı veya kuzenleri geldikten sonra hoşlanmadığınız hareketler yapıyorsa, onu yanınıza çağırın, bir müddet arkadaşından uzak tutarak kendisi ile konuşun, misafirlerinin yanında kızmayın, azarlamayın. Oyunların kuralını hatırlatın “Oyunda karşısındakine zarar veremez, kendine zarar veremez, eşyaya- oyuncağa zarar veremez”.

Oynanacak oyunların arasına top atma, hayvan taklitleri, atlama-zıplama, tıp oyunu, heykel olma oyunu, müzikle jimnastik, dans gibi etkinlikler koyun. Çocuklar birbirleriyle uyumlu oynayana kadar siz veya bir yetişkin oyunda yer alın.

Kolay gelsin

3 yaş çocuklarda disiplin eğitimi

28 aylık kızım var. Eğitiminde otorite kurmak istediğimde her defasında daha direnç gösteriyor. Bu da artık bende öfke patlamalarına dönüştü. Nasıl bir yol izlemeliyim? Bu süreci çabuk atlatıp tuvalet eğitimine başlamayı arzu ediyorum.

Eğitim Danışman – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: 28 aylık bir çocuk üzerinde otorite kurmak derken, evde disiplin uygulamak, kurallar koymak, sınırlar çizmek, serbest ve yasakları belirlemek, söz dinletmek söz konusu değil mi? Bunun için sakin, sabırlı, kararlı, tutarlı davranmak, öfkelenmemek, kızmamak çok önemli. Çocuk sizi öfkelendirdiğini fark edince hiç söz dinlemez oluyor.

Bir yönerge verdiğiniz zaman: onun göz seviyesine inin, alçak ve kararlı bir ses tonuyla, ne yapmasını istediğinizi net ve sade bir dille söyleyin, anladığından emin olun ve yapmasını sağlayın.

Örneğin, parka gitmek üzeresiniz ve çocuğunuz montunu giymeyi reddediyor: “Parka gidiyoruz, hava soğuk, montunu kendin mi giyersin, ben mi giydireyim?” veya montunu evin kapısından çıkarken mi apartman kapısından çıkarken mi giymek istersin?” diyerek seçenek sunabilirsiniz. Giymeyi reddediyorsa “Dışarısı çok soğuk, montsuz üşürüz” diyerek eve geri dönün. Öfkelenmeyin, kızmayın, bağırmayın, uzun konuşmayın, pazarlık yapmayın. Bu kararlı sakin tutumunuzla, davranışının sonucunu yaşatmış olursunuz.

Aşağıdaki yazıyı da okuyabilirsiniz:

Çocuklara disiplin eğitimi nasıl verilir?

4.5 yaşındaki oğlum herşeye hayır diyor

Oğlum 4.5 yaşında. Bu dönemde söylediğimiz herşeye “hayır” cevabı veriyor. Örnek olarak; bu montu giyer misin?, dışarı çıkalım mı?, yemek vakti-hadi yemek yiyelim? Bu soruların hepsine “hayır” diyor ve onu evet için ikna etmemizi bekliyor. Bu durumda nasıl davranmalıyım?

Eğitim Danışman – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Oğlunuz her şeye hayır diyorsa

-Soru sormadan, seçenek sunun “Parka gidiyoruz, şu montunu mu giyersin, kazağının üzerine bu yağmurluğunu mu giyersin? deyin

Veya

- “Yemeği ısıtıyorum, 5 dakikada yemeğe oturuyoruz” deyin, yemeği sofraya koyduktan sonra da “Yemek hazır, oturuyoruz” deyin, oturun ve yemeğinizi yiyin. Yediğiniz sırada gelmezse, yemeğinizi bitirince sofrayı toplayın. Sofra toplandıktan sonra gelirse “Sen gelmeyince, aç olmadığını anladım sofrayı topladım, öbür öğünde yersin” deyin, üzerine gitmeyin, hassasiyetinizi göstermeyin.

İnatlaşmaktan, yalvarmaktan, ikna etmek için uzun uzun tartışmaktan kaçının. Kolay gelsin

15 aylık kızım istedikleri olmadığı zaman sinirleniyor, vuruyor

Kızım 15 aylık, istedikleri olmadığı zaman hayır dediğimiz zaman sinirleniyor ve eliyle başına vuruyor bazen yavaşça duvara vuruyor sanki “sen izin vermedin hayır dedin ben de kendime vururum” der gibi bir hali var. Dikkatini hemen dağıtmaya çalışıyorum ama her sinirlendiğinde bu şekilde davranıyor. Vurma dememeye çalışıyorum sarılıp ilgisini farklı yöne çevirmeye çalışıyorum. Bir de yapma dediğim şeyleri özellikle yapıp yaptığını bana gösterip benden gülerek kaçıyor. (Sadece yapma demiyorum, neden yapmaması gerektiğini anlatmama rağmen bu şekilde davranıyor). Bunların sebebi nedir? ve çözüm önerilerinizi rica ediyorum.

Eğitim Danışman – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Kızınızın bir şeyi yapmasını istemiyorsanız, (örneğin bıçakla oynamasını istemiyorsanız) şöyle söyleyin: “Bıçakla oynamıyoruz, elimiz kesilir, acır”, o da engellediğiniz için kendi kendine vuruyor veya hafifçe başını duvara vuruyor ise, şöyle deyin : “Bıçakla oynamana izin vermedim, kızdın, kızabilirsin ama kendine vurmak yok” deyin. Uzun uzun konuşmayın, ya orada kalsın ilgilenmeyin ya tehlikesiz bir yer olan yatağına koyun, “Sakinleş, sonra konuşuruz” deyin, konuşmadan yanında durun, sakinleşince oradan alın. Hemen sarmaş dolaş olmayın, aradan biraz zaman geçsin sonra açıklama yapın.

Bu yaşlarda çocuklar yap deneni yapmaz, yapma deneni yaparlar, inatlaşırlar, çünkü kendilerini kanıtlama çabasındadırlar, akıllarına eseni yapmak isterler, engellenmekten hoşlanmazlar.

Önemli olan sizlerin sakin, sabırlı, kararlı ve tutarlı davranmanızdır.

Kolay gelsin, Sevgiler.

3 yaşındaki oğlumun öfke krizleri

Oğlum dört yaşına girmek üzere. 3 yaşından beri her seferinde öfkelendiğinde; duygularının normal olduğunu ama baş etme şeklinin yanlış olduğunu söyleyerek, duygularını doğru şekilde yönetmesini sağlamaya çalışıyoruz. İlk başlarda vurmalar, bağırmalar, atmalar şiddetliydi. Artık bunlar daha iyi durumda ama bakışları sertleşiyor, sizi sevmiyorum deyip odasına kaçıp odasının kapısını sertçe kapatıyor. Bazen ağlıyor, bağırıyor. Böyle yaptığında nasıl davranmamız gerekiyor. Yardımcı olursanız çok sevinirim.

Eğitin Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Merhabalar, Sakin duruşunuzla öfkesi azaldığına göre kararlı davranarak öfkeli davranışlarını azaltabilirsiniz. Örneğin, engellendi veya istediğini elde edemedi ve öfkelendi “Parka gidemediğin için kızgınsın kızabilirsin ama vuramazsın sakinleş sonra konuşuruz” deyin. Konuşmayı kesin, peşinden odasına gitmeyin. Odasından sakin çıktığında, “öfkelenince neler yapabilirsin konuşalım” deyip yapabileceklerini sıralayın. Yastığa vurmak/yüzünü yıkamak/3’e kadar saymak/kağıt yırtmak/hamur ezmek …gibi. Öfke anında üstüne gitmeyin. Uzun uzun konuşmayın sakinleşmesini bekleyin.

Size vurursa “Vurdun acıdı, çok kızgınım” deyip mesafe koyun. O sizi yumuşatmak için etrafınızda dolaşırsa da mesafenizi koruyun. Kolay gelsin

3 yaşında öfke nöbeti içi ne yapabilirim

Merhaba, benim kızım 3 yaşına yeni girdi. Son 2-3 aydır oyun oynarken başaramadığında, sırası kapıldığında fazla ağlama ve öfke nöbetleri yaşıyor. Sakinleşmesi için yalnız bir odaya götürüyorum, konuşuyorum, “tamam anlaştık annecim” diyor ama yine aynı şimdiden teşekkür ederim. Bu konuyu nasıl aşabiliriz?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Bu yaştaki çocuklar bir şeyi başaramadıklarında, engellendiklerinde öfke nöbeti yaşarlar.

Önce ağlama, kızma demeyin, bağırıp çağırmayın.

Duygusunu anlamaya çalışın “...yapamadığın için kızdın” veya “...sıranı aldığı için üzüldün, ne yapabilirsin, ben sana nasıl yardımcı olabilirim?” deyin.

Yapamadığını tekrar denetin, ara verin tekrar denetin. Yaptığı işi yarım bırakmasına fırsat vermeyin, çaba harcamasını sağlayın. İşin sonucunu değil çabasını takdir edin.

Oyun oynayın, bir kere sırasını bekleyen çocuğu taklit edin, bir kere de sırasını beklemeyen çocuğu taklit edin. Birlikte yorumlayın.

Siz de ara sıra başarısızlık yaşayın, bir şeyi yapamadığınız için üzüldüğünüzü söyleyin, ona örnek olun. “Yapamıyorum tekrar deneyeceğim, uğraşacağım” deyin.

Öfkelendiğinde, ağladığında üzerine gitmeyin, “Ağladığında anlamıyorum, sakinleş sonra konuşuruz” deyin, sakinleşmeden konuşmayın, sakinleşmesini sabırla bekleyin.

Bu olayın dışında öfkelendiğinde nelerin onu sakinleştirdiğini saptamaya çalışın: yüzünü yıkamak, eski bir gazeteyi yırtmak, oyun hamurunu sıkmak, bir yastığa vurmak ...gibi

Kendisi ile şöyle konuşabilirsiniz; “Kızgın olduğunda neler seni rahatlatıyor?”

Öfke anında onu rahatlatan aktivitelerden birini yapmasına izin verebilirsiniz.

Kolay gelsin

Çocuklarda vurma davranışını nasıl engelleriz

Merhaba 2 yaşında kızım var. Durup dururken suratımıza vuruyor, “yapma” desek de vuruyor ve yüzümüzü sıkıyor. Tavrımız nasıl olmalı?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Merhabalar,

2 yaş çocuğuna “yapma” dediğinizde “yapar”, “yap” dediğinizde “ yapmaz”, özetle söylenenin tam tersini yapar, inatlaşır.

Onun için “yapmanı istemiyorum”, `yapmandan hoşlanmıyorum” demek daha yararlı olur.

Kızınız size durup dururken vurduğu zaman: “Vurmanı istemiyorum (vurmandan hoşlanmıyorum) acıyor” deyin, kucağınızda ise kucağınızdan indirin.

“Bana vuramazsın ama bu yastığa vurabilirsin, bu hacıyatmaz oyuncağına vurabilirsin” diyebilirsiniz, vurması için bir yastık verebilirsiniz.

İşe dönen annelere tavsiyeler

Merhaba, kızım 5 yaşında işten ayrıldığım gün itibarine mi denk geldi bilmiyorum fakat iş ayrılışımdan bu yana, 2 haftalık sürecimiz sabah kalkma itibariyle öfkeli ve ağlama. Bir şey isterken ağlayarak isteme gibi davranışlar sergiliyor. Ne yapılmasını önerirsiniz? Teşekkür ediyorum

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Merhabalar,

Sizin çalışmıyor olmanız, onun için yeni bir durum. Bu duruma tepkili olabilir, alışınca geçebilir.

Ağladığında "ağlayarak konuştuğunda anlamıyorum, sakinleşince konuşalım" deyin, kısa konuşun.

Öfkelendiğinde "anlıyorum kızgınsın, sakinleş sonra konuşalım" deyin.

Size bağırmasına, saygısızlık etmesine izin vermeyin, o sırada onu sakinleştirmek için. onunla uzun uzun konuşmayın

Kolay gelsin

Kreşte arkadaşına vuran çocuğa nasıl davranmalı?

Kızım Zeynep 3.5 yaşında. Genel sakin, uyumlu, utangaç bir çocuk. Yaşıtlarına karşı aşırı sevgi dolu. Şuana kadar okul harici hiç ayrılmadık. Hep gözlemimdeydi, şiddet ve zarar vermesi hiç olmadı. Babasını ve beni sevmek istediğinde "Canım benim" diyerek kollarımızı sıkıyordu, öyle sevmeye çalışıyordu. Bu konu da canımızın acıdığını ve böyle yapmamasını gerektiğini çok kere söyledik. Bu davranışını hırsla ya da öfkeyle yapmıyor, sadece sevmek istiyor ama sevme şekli yanlış. Bugün öğretmeninden arkadaşlarını ittirdiğini, saçlarını çektiğini öğrendik. Bu davranışlarını yapmaması gerektiğini, arkadaşlarının canının yanacağından bahsettik fakat tam olarak nasıl bir yol izleyeceğimizi bilmiyoruz. Bu konuda bize yardımcı olursanız çok seviniriz.

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon:

Merhabalar

• Sıktığı zaman, alçak sesle "Sıktın, acıyor, kızgınım" deyin, oyunu kesin, mesafe koyun. "Kolumu sıkamazsın, acıyor veya kolumu sıkmanı istemiyorum, bu hamuru veya bu süngeri sıkabilirsin" deyin.
• "Kolumu sıktığın acıttığın zaman benimle oynamamayı seçiyorsun, kolumu sıkmadığın acıtmadığın zaman benimle oynamayı seçiyorsun" deyin.
• Okulda da öğretmen "Arkadaşlarını ittiğin, saçlarını çektiğin zaman, onlarla oynamamayı seçiyorsun, arkadaşlarının canını acıtmadığın zaman onlarla oynamayı seçiyorsun, yalnız oynamayı seçiyorsun" desin, arkadaşlarından ayırsın.
• Her acıttığında acıtmasını engelleyin, tavır koyun, oyunu kesin.
• Bağırmayın, uzun uzun nasihat etmeyin, alçak sesle konuşun, kararlı davranın, mesafe koyun. 2 dakika sonra özür dilerse özürünü kabul edin, ama hemen sarılıp öpmeyin.
• Acıtmadığı zamanı fark edin, vurgulayın.

Kolay gelsin

Saldırgan çocuklar nasıl sakinleştirilir?

Psikolog Fatma Hazal SARI: Saldırgan davranışlar sergileyen çocuğu sakinleştirmenin en önemli koşulu yetişkinin sakin olmayı başarabilmesidir. Saldırgan ve öfkeli çocuğa yetişkin de öfkeli bir şekilde yaklaştığında çocuk sakinleşemeyecek, aksine öfkesi büyüyecektir. Çocuğu bulunduğu ortamdan uzaklaştırmak, mümkünse etrafta başka kişilerin ve çok fazla eşyanın olmadığı bir alana almak, duygusunu yansıtmak ve sakinleşmesini beklemek ilk adımdır. Çocuk sakinleşmeden onunla konuşmaya çalışmak, çocuğun sakinleşmesini zorlaştıran bir yöntemdir. Çocuk sakinleştikten sonra davranışın nedeni ve çözüm yolları kısa ve net bir şekilde konuşulmalıdır. Etraftaki insanlara ya da eşyalara vuran çocuk durdurulmalı, öfkesini atabileceği bir yastık, kum torbası veya hacıyatmaz gibi vurmanın güvenli olduğu bir nesneye yönlendirilmelidir.

Çocuğun sakin olduğu anlarda duygular ve ifade etme yöntemleri ile ilgili konuşmak, çözüm üretme becerilerini ve iletişim becerilerini geliştirmek çocuğun ilerleyen zamanlarda saldırgan davranışlarının azalmasına yardımcı olacaktır.

Kendini yere atan çocuğa nasıl davranmalı?

27 aylık kızım istediği şeyler olmadığında kendini yerlere atıyor, arkasını dönüp küsüyor, çevredeki eşyaları sağa sola saçıyor, odaya gidip kapıyı kapatıyor. Yaklaşımımız nasıl olmalı? Şimdiden teşekkür ederim.

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: 2-2,5 yaş dolaylarında çocuklar engellendiklerinde, isteklerine ulaşamadıklarında öfkelenir, küserler, ellerindekini fırlatırlar, kendilerini yere atarlar, önlerine çıkana vururlar, hırçınlaşır, küserler, agresifleşir, kendilerine ve çevreye zarar verirler.

Bu hallerde örneğin "Cep telefonunu vermedim diye kızdın, seni anlıyorum ama şimdi uyku saati" diye kısa bir açıklama yapın, kendisine ve çevreye zarar veremeyeceği bir yere götürün, yanından ayrılmayın, üzerine düşmeyin, uzun uzun konuşmayın, sakinleşmesini bekleyin, "küsmek yok, ailemizde kimse kimseye küsmüyor" diye kısa bir açıklama yapın,

Bu krizle istediğini elde edemeyeceğini ve ilgi alamayacağını öğrenmesini sağlayın.

Her seferinde sakin, sabırlı davranın, panik yapmayın, bir süre sonra bu davranış sönecektir.

Kolay gelsin

Kafasını yere vuran çocuğum için nasıl davranmalıyım?

Kızım 16 aylık. Son 15-20 gündür istediği olmadığı zaman kafasını bir yere vuruyor. Bu davranışın sebebi ne oluyor. Geçici bir süreç midir? Nasıl tepki vermeliyim?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma RAZON : İsteği olmadığında, engellendiğinde, bir şeyi yapmaya zorlandığında, bir işi beceremediğinde kafasını bir yerlere vurmak, morarana kadar alnını bir yerlere vurmak 18-24 ay civarındaki bebeklerde çok sık görülen hareketler. Kendi için tehlikeli olan bu hareketleri yaptığında onu güvenli bir yere almak, yatağına koymak, mama sandalyesine oturtmak yararlı olabilir. Bu sırada "kendine zarar vermek yok, karşındakine zarar vermek, elindekine zarar vermek yok" diye tekrarlayın, uzun uzun konuşmayın, ona ilgi göstermeyin ama yanında olun.

Sabırlı, kararlı, tutarlı ve sakin davranın. Ağlamasına dayanın, her ağladığında "Biliyorum......nedenle ağlıyorsun ama bunu yapmanı istemiyorum" demekten çekinmeyin. Kısa ve net olun.

Kolay gelsin.

Giyinmek istemeyen bebeğime nasıl yaklaşmalıyım?

16 aylık kızım var. Kızım kıyafet değiştirme ve bez değiştirme konusunda inatlaşıyor benimle. Kaçıyor giyinmek istemiyor. Zorla giydirince de ağlıyor. Ancak babası giyindirince hiç sorun çıkarmıyor Zannederjm ki bana tepki oluşturdu. Nasıl davranmam gerekiyor?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma RAZON : Genelde 2 yaşına doğru çocuklar bu konularda zorluk çıkarırlar. O sırada eline cep telefonu hariç bir oyuncak verin, ıslak mendil paketini verin, şarkı söyleyin, eğlenin ama çabuk davranın.

Saçını yolan çocuğa nasıl davranmalıyım?

19 aylık bir kızım var sinirlendiğinde kendi saçını yoruyor. Ayrıca bizi de tırmalıyor. Konuyla ilgili ne yapabilir? Nasıl davranabiliriz?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma RAZON : Saç yolma konusunda bazı danışanlarımın çocuklarına duyu bütünleme desteğinin çok iyi geldiğini söyleyebilirim.

Sizi tırmalama konusuna gelince, öncelikle elini hafifçe tutarak sizi tırmalamasını veya agresif davranmasını engelleyin.

"Görüyorum ....... nedenden ötürü kızgınsın, kızgın olabilirsin ama tırmalamak yok, tırmalayınca acıyor, tırmalamanı istemiyorum" deyin. Bunu bağırmadan söyleyin, ses tonunuz alçak ve soğuk olsun. Küs, dargın değilsiniz, kızgınsınız. Uzun uzun konuşmayın, bir süre de oynamayın, aranıza biraz mesafe koyun.

Kolay gelsin

Vuran çocuklara nasıl davranmalı?

Oğlum 3 yaşında. Normalde ılımlı ve sakin bir çocuktur. Ancak son 1-2 aylık dönemde vurma davranışı başladı. Geçici bir dönem midir bilmiyorum ancak bunu doğru yönetmek isterim. Okula da bu süre içerisinde başladı etkisi var mı ya da bir şeyleri mi ifade etmeye çalışıyor anlayamadım.

Şöyle ki; istediği bir şey olmadığında özellikle suratımıza tokat atmaya hızlı bir şekilde birden fazla kere vurmaya başladı. Öncesinde vurunca canımın acıdığını vurmaması gerektiğini anlattım. Eğer benimle konuşursa, yapmamamı istediği bir şey varsa ve ben yapıyorsam özür dileyerek düzelttiğimi söyledim. Ancak bazen izin vermediğimiz durumlarda olduğunu belirtiyorum. Neden olmaması gerektiğini izah etmeye çalışıyorum. Vurmak istiyorsa yastık savaşı vb oyunlar öneriyorum. Ancak bu durum son zamanlarda daha da arttı. Daha rahat anlatabilmek için bir kaç diyalogu paylaşmak istiyorum.

Oğlum dışarıdan eve girerken çizmeleri çıkarmaya çalıştı ancak çıkaramadığı için ağlamadan benzer sesler çıkarmaya başladı, çıkarırken ayakkabısının önündeki bağcığı çekebileceği göstermek için aşağı eğildim

Çocuk: Hayır diyerek bağırmaya başladı

Anne: Senin için nasıl yapman gerektiğini gösterebilirim

Çocuk: Hayır

Anne: Tamam sen kendin çıkartabilirsin, dene o zaman bekliyorum.

Sonrasında babasına vurma, annesine vurma şeklinde devam etti.

Bir süre sonra sakinleşiyor. Vurduğu için canımın acıdığını söylüyorum, özür diliyor öpüyor ancak devam

Susadığını söylediğinde suluğunun kapağını ona açıp verdiğim için bir anda suluğu fırlatma, kenara çekip kollarını bağlayarak bağırma, ağlama ve sonrasında vurma davranışı şeklinde devam ediyor.

Bunu nasıl yönetmemiz gerekir?

Uzman Klinik Psikolog Sena AYHAN: Verdiğiniz iki örnekte çocuğunuzun yapmak istediği bir şeyi yapamadığı için öfkelendiğini anlıyorum. Yaşadığınız öfke durumlarına da dikkat etmeniz ve benzer sebepten mi kaynaklanıyor bakmanızı öneririm. Eğer örneklerdeki gibi başarısızlık konusunda öfkelendiğini görüyorsanız onun başarmak istediğini, yapmak için çabaladığını gördüğünüzü söyleyebilirsiniz. Başaramadığı zamanlarda gösterdiği çabanın önemli olduğunu, ileride bu çabayı göstermeye devam ederse yapabileceğine olan inancınızın olduğunu anlatabilirsiniz. Çok öfkelendiğinde size vurmaya çalıştığında buna izin vermemelisiniz. Tutarak sarılabilirsiniz. Bu aşamada sizin de sakin kalmanız önemli. Sakinleşene kadar sarılmak, çocuğa şefkatten de yoksun kalmadığını gösterir. Sizin de yaptığınız gibi bir şey fırlatmak istiyorsa alternatif oyunlar aracılığıyla bu ihtiyacını giderebilirsiniz. Olay yatıştıktan ve sakinleştikten sonra durum üzerine neden yaşandığı ve neler yapılabileceği gibi konular hakkında konuşabilirsiniz.

Isıran oğlum için ne yapabilirim?

2.5 yaşında oğlum var. Oğlumda son 5-6 aydır ısırma huyu var ve bu son zamanlarda yoğunlaşmaya başladı. Kreşteki arkadaşlarını ısırıyor, evde beni de fırsatı yakalarsa ısırmaya çalışıyor hatta bana vurmaya çalışıyor. Sabah kreş için arabaya giderken yürümek istemiyor kucakta gidiyor. Kucaktan indirdiğimde elimi tutmak istemiyor izin vermeyince ağlamaya ve kendini yere bırakmaya çalışıyor. Vuruyor bana. Sabah arabaya gidene kadar akşamda kreşten eve gelene kadar ter içinde bırakıyor beni. Evde de eşya atma, heryere tırmanma gibi huylar üretti. Bazen çok sinirleniyorum ama ona belli etmiyorum bazen de bağırıyorum dayanamayıp (lütfeennn yeter artık bu ne ya yeterr gibi)

Özetle ısırma huyunu, herşeye ağlama huyunu ve eşya atma huyunu çözmek için ne yapmam lazım bilemiyorum. Ve sabrımı nasıl geliştirebilirim ?

Eğitin Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Merhabalar, 2,5 yaşlarında çocuklar öfkelerini, kırıklıklarını ifade edemediklerinde bazen vururlar, ısırırlar, tırmalarlar, ellerindekini fırlatırlar. Özellikle bir değişiklik yaşadıklarında, okula başlamak, anne baba ayrılığını yaşamak, anne veya babanın evden gidişini yaşamak gibi durumlarda bu davranışlarında artış görülebilir.

Haklı veya haksız, nedenli veya nedensiz, yaşı kaç olursa olsun çocuk annesini, babasını, bir aile büyüğünü, bir yetişkini ısıramaz, hiçbirine vuramaz. Hiçbirine saygısız davranamaz, bağıramaz, tüküremez, üzerine bir şey fırlatamaz.

Bu ara evde

-buzdolabında ısırılarak yenmeye hazır havuç, elma, salatalık bulundurun.

-plastik çekici olan vurmalı oyuncaklar bulundurun

-küçük çekici ile vurarak yamyassı edeceği oyun hamurları bulundurun

-mandalları, jengaları içine atabileceği plastik bir leğen veya kova bulundurun.

· Herhangi bir nedenle vurduğunda: önce vurmasını engelleyin (elini çok sıkmadan tutarak) sonra duygusunu anlayın, sonra da kısa konuşun. Örneğin: Sabah okula giderken onu kucaktan indirdiniz ve elini tuttunuz ve size vurdu: Elini tutun, onun göz hizasına inin, gözünün içine bakın, en alçak ses tonunuzla. "Babaya vurulmaz. Elini tuttuğum için kızdın. Kızabilirsin ama babaya vuramazsın, vurunca acır. Bana vurdun, acıdı, kızdım" deyin, lafı uzatmayın, elini bırakmadan okula götürün.

· Okul sonrası onunla güzel güzel oynadığınız bir zaman: "Bak ne güzel oynuyoruz, eğleniyoruz, sabah bana vurduğunda çok kızmışım, eminim bir daha yapmayacaksın. Çok kızgın olduğunda, vurmak istediğinde evde bu yastığa vurabilirsin, sokakta isen cebindeki bu macunu veya stres topunu sıkabilirsin" deyin.

· Size vurduktan sonra size yaklaşıp, sizi yumuşatmaya çalışırsa, bir süre mesafeli davranın. "Henüz sakinleşmedim" deyin, küsmeyin ama hemen yumuşamayın.

· Vurma, ısırma gibi emirler vermeyin, çocuğun içinden tersini yapmak gelir, "Vurmak yok, vurmanı istemiyorum, vurmandan hoşlanmıyorum diyebilirsiniz.

· Her vurduğunda, ısırdığında, aynı tavrı sergiler, kararlı davranır, uzun uzun konuşmazsanız, onu bir süre ilgisiz bırakırsanız, bağırmaz, ceza vermezseniz, bir süre sonra bu olumsuz davranışlarda sönme olacaktır.

· Birkaç sabah üst üste: "Şimdi hazırlandık, kreşe gidiyoruz, "Seni arabaya kadar kucağımda götüreceğim (istediği), sonra arabaya binip gideceğiz, kreşe giderken de elimi tutarak yürüyeceğiz, akşam da gelip seni kreşten alacağım. Bugün kreşte güzel güzel eğlen, ye, arkadaşlarınla oyna, oynarken vurmak yok, ısırmak yok" deyin

· Bazen kreşe giderken, evin önünde arabaya binmeden onu biraz koşturmak, kreş bahçesinde bir süre koşturmak, kreş çıkışı biraz koşturmak iyi gelebilir.

· Akşam eve girince müzik eşliğinde hoplatmak, zıplatmak, su veya hamurla oynatmak, bir kovaya top attırmak, evde saklambaç, kovalamaca oynamak iyi gelebilir.

· Sabrınızın taştığını hissettiğinizde, sinirlendiğinizde, üçe kadar sayın, derin nefes alın, birkaç dakika ondan uzak durun.

· Çocuğa "Şimdi 3!e kadar sayıyorum, sakinleşmeni bekliyorum" demek de yararlı olabiliyor.

Özetle

· Bir insanı ısırmaya yeltendiğinde, "havucu ısırabilirsin" demek

· Ağladığında, ağlama kes demek yerine " Ağlayabilirsin/ ağlayınca anlamıyorum/ ağlaman bitince konuşuruz" demek

· Eşya atınca "topu sepete atabilirsin/ mandalı leğene atabilirsin" demek yeterli olacaktır.

· Okul da bu olumsuz davranışlarında, sonuç yaşatabilir: onu oyundan çıkarabilir, düşünme sandalyesine oturtabilir, kendi uygulaması neyse onu yapabilir.

· Vurmadığında, ısırmadığında fark edin, birlikte keyifli zaman geçirin, istemediğiniz bir şey yaptığında sakin ama mesafeli davranın.

· Unutmayın her evin, her ailenin kuralları, sınırları olmalı, çocuğa kararlı ve tutarlı davranılmalı, yumuşak bir disiplin uygulanmalıdır.

Kolay gelsin