Çocuklarda Sorumluluk Bilinci Nasıl Geliştirilir?

Çocuklarda sorumluluk bilinci zaman içeresinde ve ebeveyn tutumlarıyla kazanılır. Her ebeveyn çocuklarının sorumluluklarını bilen, yeterli çocuklar olmasını ister. Bu duygu ve bununla bağlantılı tutumlar, çocukların mutlu ve gelecekte başarılı olmasına neden olur.

Bütün anne ve babalar sorumluluklarını bilen, sorunlarını çözen, hakkını yedirmeyen, saygılı, özgüveni olan sosyal çocuk ister. Bunun anne ve babanın davranışlarıyla oluşan bir süreç olduğunu unutmamamız gerekir. Özellikle okul öncesinde çocuğun yeteneklerini, ilgi ve becerilerini tanıyabilmek ve çocuğun kendisini tanımasına izin vermek önemli bir noktadır. Sadece ebeveyn değil, çocuk da kendisiyle ilgili fikir sahibi olmak için birçok deneyime ihtiyaç duyar. Bu deneyimler çocuğun gözlenmesine yardımcı olur. Kendi hakkında fikri olan çocuğun sorumluluklarını fark etmesi ve üstlenmesi daha kolay olacaktır. Özellikle ilk yıllarda öz bakım becerilerini öğrenmek ve üstlenmek ilk deneyimlerini anlamasını sağlayacaktır. İlerleyen yaşlarda sorumluluk bilinci daha karışık ve zor deneyimlerle güçlenme şansı bulacaktır.

Çocuğa Okul Öncesi Dönem ve Sonrasında Sorumluluk Bilinci Kazandırmak

Okul öncesi dönemden ilkokula geçiş kısmında ve sonrasında bununla ilgili yapılacak birçok deneyim bulunmaktadır. Okul hayatındaki ders çalışmak, ödev yapmak gibi sorumluluklar çocuğun öğrenci olma sorumluluğunu ortaya koymaktadır.

İyi not, güzel ödev sadece çocuk için değil, büyük oranda ebeveyn için de tatmin oluşturur. Ödev yapma bilinci, okul başarısını önemseme, öğrenme motivasyonu okul hayatının başlamasıyla oluşmaz. Geri dönerek baktığımızda sosyal, fiziksel, duygusal ve bilişsel gelişim basamaklarındaki aksaklıklar sonraki yıllarda üst sorumluluk dediğimiz eğitim-öğretim hayatının yükümlülüklerini getirmekte zorlanma olarak karşımıza çıkar. Yardımsız yemek yiyemeyen, hala anne ve babasıyla yatan, öz bakımla ilgili becerilerinin sorumluluğunu üstüne alamayan bir çocuğun öğrenmenin önemli bir parçası olan ödev sorumluluğunu da almasını bekleyemeyiz. İlk yıllardan itibaren günlük yaşamla ilgili problemleri çözmekte destek vermeliyiz.

Üye olun çocuk gelişiminde size rehberlik edelim!

Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı

Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun

Uzmanlarla seminerler

Uzmanlara danışma

Üye Ol

Çocuğa Sorumluluk Bilinci Kazandırmak İçin Yapılması Gerekenler

Olayların neden-sonuç ilişkisini öğrenmesine fırsat tanımalıyız. Zaman zaman zorlanması ve kendi çözümlerini oluşturmasına izin vermeliyiz. Çocuklar ancak bu şekilde gelişebilir ve olayları şekillendirebilir. Okul hayatının getirdiği rekabet ve öğrenme için becerilerini kullanabilme ilk zamanlarda çok kolay dengelenemeyebilir. Ebeveynin destekleyen kişi olması ama çocuğun yerine bu sorumluluğu taşıyan kişi olmaması gerekir. Bitirmemek konusunda ısrarcı olduğu ödevlerinin sonuçlarını ertesi gün öğretmeniyle konuşmalı ve yaptırımlarına birlikte karar vermeliler. Bitmemiş ödevin sorumluluğunu tamamıyla ebeveyn hissetmemeli.

Zaman zaman ödevin eksik gelmesi ya da hiç gelmemesiyle de karşılaşılabilir. Bu durumda öğretmen, rehber öğretmen ve veli koordinasyon içerisinde olmalı, mutlaka sebepleri araştırılmalıdır. Tek bir derse özgü gelişen bir durum mudur ya da dersi iyi anlayamadığı için mi ödevini almamıştır, bunları araştırmak gerekir. Ödev için masaya oturamamak ya da çok sık kalkmak bazen çocuktaki öğrenme ve dikkat sorunlarının habercisi de olabilmektedir.

Giderek artan ya da denenen bütün yöntemlere rağmen çözüme ulaşılamayan sorunlarda mutlaka bir uzmanın görüşüne başvurmak gerekir. Anne-çocuk ilişkisinin kalitesi, tutumlar, gelişimsel özellikler, öğretmen ve öğrenme stillerinin öğrenme sürecini direkt etkilediğini unutmamak gerekir.

Ödevlerini öncelikle kendi başına yapması ve daha sonra birlikte kontrol etmeniz konusunda onu teşvik etmelisiniz. Beğenmediğiniz yazıyı defalarca sildirmek ya da kızmak, öğrenmeye olan ilgisini azaltacaktır. İlgisini çekecek ama onu size tamamıyla bağımlı yapmayacak yöntemler keşfetmeye çalışın. Çocukların kendilerine has öğrenme stilleri vardır. Bunları keşfetmek için ayrıca ödev yapmak iyi bir fırsat olacaktır.

Aile ve Çift Terapisti Uzm. Dr. Nuşin Bilgin’in “İlgili Bir Baba Olabilmek” yazısını da okumanızı tavsiye ederiz.