Çocuklarda Konuşma Gelişimi

Konuşma gelişimi hakkında sizden gelen soruları uzmanlarımız cevaplıyor.

Bu hizmetimiz Yıllık Premium üyelerimiz için geçerlidir. Hemen üye olun, çocuğunuz hakkında pedagojik veya psikolojik sorunuzu uzman@cocukludunya.com ‘a yollayın, Uzmanlarımız sorularınızı cevaplasınlar.

2 yaşındaki kızım kendine göre bir dil geliştirdi. Ne anlattığını anlayamıyoruz.

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Kızınızla konuşurken nesneleri doğru isimlendirin, onun kelimeleri ile konuşmayın, kısa cümleler kurarak konuşun, ona resimli kısa kitaplar okuyun, kitaptaki resimleri göstererek isimlendirin, adını söylediğiniz nesneleri göstermesini veya size vermesini isteyin. Bu çabalarınıza rağmen kelimeleri düzelmezse çocuk doktorunuza veya bir pedagog, çocuk psikoloğu, eğitimci veya psikiyatriste danışın.

Çocuğum çok konuşuyor ne yapmalıyım?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Çocuk konuştuğunda yapılacak ilk iş onu dinlemektir, dinler gibi yapmak değil, can kulağı ile dinlemek, aktif olarak dinlemek, ilgi ile dinlemek, söylediklerini önemseyerek dinlemektir. Arkadaşı ile yaşadığı bir sorunu anlatmak istiyorsa, okulda öğrendiği bir bilgiyi paylaşmak istiyorsa, mutlaka ona zaman ayırın, onu dinleyin.

Üye olun çocuk gelişiminde size rehberlik edelim!

Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı

Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun

Uzmanlarla seminerler

Uzmanlara danışma

Üye Ol

Sofrada ailece oturduğunuzda, birbirinize gününüzü anlatın, ortaklaşa bir iş yaptığınızda, o iş hakkında, yaşadığınız zorluklar hakkında, ilgilendiğiniz konular ve hoşlandığınız uğraşlar hakkında konuşun. Bu sohbetler sırasında çocuğa sıra ile konuşmayı, biri konuşmasını bitirmeden araya girmemeyi, sırasını beklemeyi öğretin ayrıca bir konuda konuşurken başka bir konuya atlamamayı öğretin. Örneğin, çocuk o gün okulda olan bir olayı anlatmak istiyorsa: " Evet şimdi sıra senin, seni dinliyoruz" deyin, o sözünü bitirince, başka bir konuya atlamasına fırsat vermeden "Şimdi sıra benim, ben size bugün trafikte gördüklerimi anlatacağım" deyin, yine söz isterse "Şimdi sıra annenin/babanın, bize bu işte yaşadıklarını anlatacak, o bitirince sıra tekrar sana gelecek" deyin, böylece sırasını beklemeyi, sabırlı olmayı, hep onun istediğinin olamayacağını, başkalarının hakkına saygı göstermeyi öğrenecektir. Zaman içinde düşüncelerini toparlamayı, kısa ve net konuşmayı, uzun uzun anlatmak yerine özetleyerek konuşmayı, önemli konulara vurgu yapmayı, olup bitenleri gizlemeden, çarpıtmadan anlatmayı öğretin.

Çocuğun kendi kendine konuşması normal mi?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Genelde çocuklar oyun kurduklarında oyuncaklarını birbirleriyle konuştururlar, öğretmeni taklit ettiklerinde bebeklerine öğretmen gibi konuşurlar, anne-babalarını taklit ettiklerinde pelüş hayvanlarını sever, okşar, besler tatlı tatlı konuşurlar ya da onlara bağırır, öfkelenir, kızgın sözler sarf ederler. Çocuklar kendi kendilerine konuştuklarında bastırdıkları duyguları açığa vururlar, kızgınlıklarını yenmeye çalışırlar, korkuları ile baş etmenin yolunu bulurlar. Örneğin "Annemi sevmiyorum, annem televizyon seyretmemi yasaklıyor, babam beni sevmiyor, babam arkadaşımda yatıya kalmama izin vermiyor" ya da "Korkacak bir şey yok ki, odama gidip kitabımı alıp annemin yanına döneceğim, korkmuyorum ben odamda yalnız uyuyabiliyorum" diyerek kendi kendilerine konuşup kendilerini rahatlatırlar.

Çocukların ara sıra kendi kendilerine konuşmaları sorun değildir ancak başkaları ile konuşmamaları, akranları ile iletişim kurmamaları, sorulan soruları yanıtlamamaları, isteklerini dile getirmemeleri, ihtiyaçlarını söylememeleri sorundur. Bu sorunun ne olduğu araştırılmalıdır. Bu sorun, çekingenlik, özgüven yetersizliği, içe dönüklük, sosyalleşememe...olabilir, profesyonel psikolojik-psikiyatrik destek gerektirebilir.

10 aylık çocukların babıldaması normal midir?

Oğlum 10 aylık ve babıldama evresine hala geçmedi. Birkaç "b" ve "m" sesi dışında pek ses çıkarmıyor. Kitap okuyorum ve mümkün olduğu kadar konuşuyorum ama bu süreç normal mi?

Uzman Klinik Psikolog Sena AYHAN: Öncelikle erken doğum var mı buna bakılması gerekiyor. Erken doğum varsa dil gelişimi de ayına kıyasla geriden geliyor olabilir. 10 aylık bebeklerin çoğunun kendine özgü bir dili vardır ve kendince sesler çıkarmaya çalışır ancak her çocuğun gelişimi farklıdır. Fakat erken doğum yoksa ve bağlanma konusunda endişeleriniz varsa bu durumun etraflıca değerlendirilmesi gerekir. Uzman değerlendirmesinden sonra eğer bağlanma konusunda sorun varsa vakit kaybedilmeden yapılması gereken durumlar vardır. Bu sebeple bir uzmandan yardım almanızı öneririm.

Geç konuşan çocuklar için tavsiyeler

Bebeğim 15 aylık ancak sadece baba ve bir kelimesini söylüyor. Onun dışında baska kelime söylemiyor ve çok istekli değil. Nesneleri öğretip sorduğumuzda gösteriyor ama isimlerini söyleme çabası yok. Bu durum bu ay için normal mi?

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma RAZON : Merhabalar,

Bu yaştaki çocuğun anladığı kelime sayısı söylediği kelime sayısından fazladır. O nesnelerin isimlerini söylemiyor diye siz nesnelerin isimlerini söylememezlik yapmayın. Nesneleri gösterip sürekli "Bu ne ?" diye sormayın, Sizinle inatlaşma sarmalına sokmayın.

Bütün 15 aylık çocukların dil gelişimi aynı düzeyde değildir. Öncelikle yanıtlanması gereken sorular:

Sizinle iletişim halinde mi? Çağırdığınızda bakıyor mu? Al, ver türünden komutları anlıyor mu? Kitapta "Kedi nerede? Köpek nerede? dediğinizde gösteriyor mu? (İfadenizden gösterdiğini anlıyorum). Sizi anlıyor, söylediklerinizi algılıyor ve sizinle iletişim kuruyorsa kelimeler gelecektir.

Yapmanız gerekenler,

• Sade bir dille konuşmak, önce 2 daha sonra 3 kelimelik cümle kurarak konuşmak (Baba geldi, mama hazır, haydi oynayalım ...gibi)
• Konuşmanızı işaretlerle desteklemek (bitti derken ellerinizle bitti yapmak, gel derken elinizle gel gel yapmak...)
• Nesneleri isimlendirmek, yolda giderken "Köpek koşuyor, burası park......demek
• Kitaptaki nesneleri sorgulamak değil isimlendirmek " İşte tavşan. kuş ağaçta...demek
• Beden kısımlarını ona isimlendirmek sonra bunları göstermesini istemek
• Kullandığı cisimleri isimlendirmek: Yemek yedirirken " işte kaşık, tut kaşığını... demek

Bebeğe şefkatle konuşmak, gözünün içine bakarak ne kadar sevildiğini söylemek, onun temel ihtiyaçlarını giderirken neler yaptığınızı anlatmak, ona ninni-şarkı-tekerleme söylemek onu konuşmaya hazırlayacaktır.

Kolay gelsin

Pelteklik Nedir? Tedavileri Nelerdir?

Uzman Klinik Psikolog Sena AYHAN: 2 ila 3 yaş dönemlerinde çocuklar bazı harfleri çıkarmakta zorlanabilir. Bu harfleri çıkarırken doğru söyleyemeyebilir. Bunun nedeni konuşma için bir geçiş döneminde olmasıdır. Bu gelişim sürecinde çocuğun konuşması için çok endişelenmemek gerekmektedir. Durum takip edilmelidir.

Yaşı ilerlemesine rağmen emzik kullanan çocukların bazılarında da harf çıkarmada problem yaşanabilir. Eğer çocuğunuzun doktor tarafından emziğinin bırakılması gerektiği söyleniyorsa ve psikolojik olarak çocuğunuz buna hazırsa veya çocuğunuzu psikolojik olarak hazırlama konusunda bilgi sahibi olmak istiyorsanız emzik bırakma konusunu araştırabilirsiniz.

Yeni bir yere taşınma veya yeni bir kardeşin doğumu gibi sebepler de çocuğun bazı harfleri farklı söylemesine neden olabilir. Özellikle böyle konuştuğu zamanlarda dikkat çektiğini fark eden çocuklar bu şekilde konuşmaya devam edebilirler. Normalden fazla dikkat vermemek, çocuğun konuşmasını taklit etmemek ve eleştirmemek gerekmektedir. Çocuğunuza ne dediğini anlamıyorum diyerek her zamanki gibi konuşmasına teşvik edebilirsiniz. Kitaplar okuyarak dil becerisini geliştirmesine yardımcı olabilirsiniz.

Bunları yapmanıza rağmen çocuğunuz ilkokul dönemine geldiyse ve hala bazı harfleri doğru çıkaramıyorsa konuşma terapistinden yardım almanız gerekmektedir.

Çocuklar neden kendi kendine konuşur?

Uzman Klinik Psikolog Sena AYHAN: Çocukların kendi kendine konuşması, konuşmaya başladığı ilk zamanlarda çoğunlukla görülebilen bir durumdur. Çocuk kendi sesini fark etmek ve nasıl sesler çıkarabildiğini anlamak bu davranışı gerçekleştirir.

Taklit oyunları çocuklarda 1,5 yaş döneminde başlar. Bu yaş döneminde taklit oyunları oynayan çocukların eşyaları veya figürleri konuşturduğu görülür. Bu çocuk gelişimde görülmesi beklenen sağlıklı gelişimin bir parçasıdır. 5-6 yaşına kadar devam edebilir. Bu yaş dönemine yakın rol alarak oyunlara katılma görülmektedir.

Kendi kendine konuşmanın bir diğer nedeni çocuğun hayali arkadaşlarının olması olabilir. Genellikle yalnız olduğunu hisseden, sosyal ortamı olmayan çocukların hayali arkadaşları olur. Bu hayali arkadaş bir insan veya hayvan olabilir. Onunla konuşarak veya hayvan gibi sesler çıkararak iletişim kurabilir. Çocuk sosyalleştiği zamanlarda da bu hayali kişiyle veya hayvanla konuşmaya devam ediyorsa, ilkokul çağına gelinmesine rağmen devam ediyorsa, zamanla içe kapanmaya başladıysa bir uzmandan yardım alınmalıdır.

Ergenlikte döneminde kendi kendine konuşma altta yatan bir psikopatolojinin göstergesi olabilir. Çocuğunuz ergenlik dönemindeyse ve kendi kendine konuşuyorsa vakit kaybetmeden uzman desteği almanız gerekmektedir.

Ekolali Nedir? Neden Olur?

Uzman Klinik Psikolog Sena AYHAN: Ekolali, çocuğun çevresinde duyduğu kelimeleri ve sesleri tekrar etmesine denilmektedir. Ekolali, 2,5 yaş civarlarında çocuklarda görülebilir ve bu durum normal kabul edilir. Yaş ilerlemesine rağmen çocuk ekolali yapmaya devam ediyorsa ve iletişim problemleri yaşıyorsa ekolalinin altından yatan sebep araştırılmalıdır.

Ekolalinin altında yatan sebeplerden biri otizm olabilir. Ekolali otizmde görülen durumlardan bir tanesidir. Çocuğunuzda otizmden şüpheleniyorsanız en erken zamanda bir çocuk psikiyatristiyle görüşmeniz gerekmektedir. Çocuk psikiyatristi tanıyı koyarsa özel eğitim alınmalıdır.

16 aylık oğlumda konuşma gecikmesi mi var?

Bebeğim 16 ay 2 haftalık. Baba, Dede, bir, ver kelimeleri var sadece. Bunun dışında ekmek için bebe diyor. Konuşma konusunda isteği yok. Kitap okuyoruz, ordan daha önce gösterdiğim ve öğrendiği şeyleri sorduğumda parmağıyla gösteriyor, evdeki nesnelerden öğrettiklerimizi gösteriyor, basit talimatları mesela odasından çorabı getirmek gibi, söylediğimiz ev islerini, bulaşık makinesinden tabak vermek, bezini çöpe atmak gibi bunları yapmaya çalışıyor ancak geri dönüş olarak söyleme çabası yok. Bu normal mi, konuşma gecikmesi mi var? Şimdiden teşekkür ederim

Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma RAZON : Anladığım kadarı ile çocuğunuz birkaç kelime söylüyor, söylediğinden daha çok kelime anlıyor, talimat verdiğiniz zaman yerine getiriyor ancak söylediği kelime sayısı sınırlı.

• Bu yaşlarda çocukların anladıkları kelime sayısı söyledikleri kelime sayısından fazla olabiliyor.
• Çocuğunuzun konuşma becerisini takip edin, büyüdükçe anlaması gelişiyor mu, duyduğu ses, hece ve kelimeleri taklit ediyor mu, kelimelerinde artış var mı...
• Çocuğunuzun dil gelişimi konusunda endişeniz devam ediyorsa bir uzmanın görüşüne başvurun, bu uzman bir çocuk psikiyatristi, bir çocuk psikoloğu, bir pedagog veya eğitimci olabilir.
• Bu arada siz onunla bol bol konuşun, kısa ve net cümleler kurun, etraftaki her şeyi isimlendirin, kitap okumaya devam edin, onu yaşıtlarıyla buluşturun ama saatlerce ekran karşısında bırakmayın.

Kolay gelsin

Hiç susmayan çocuğa nasıl yaklaşılmalı?

Oğlumun 4 yaşına girmesine 3 ay var. Çok fazla konuşuyor. Hiç susmuyor. Hatta bunun bi sakıncası yada bi sebebi var mıdır? Nasıl davranmalıyız? Bazen onu duymaz hale geliyorum, elimden geldiğince dinlemeye çalışıyorum. Başka kimseyle iletişim kuramaz hale geldim. Sus desem de susmuyor kesinlikle. İyi günler teşekkürler

Eğitim Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon: Merhabalar,

Onu sıra ile konuşmaya alıştırmak lazım. Sıra ile konuşmayı, konuşmak için sırasını beklemeyi, sırası gelmeden konuşmamayı öğrenemezse, ilkokula geldiğinde ve sonrasında toplum içinde çok sıkıntı çeker.

• Siz birisi ile konuşurken, ona bir işaret edin, "Cümlemi bitirince seninle konuşacağım" deyin.
• Sofrada olduğunuzda veya ailece toplanmış bulunduğunuzda, "Sıra ile herkes bugün ne yaptığını anlatacak" deyin, sırası gelince "Şimdi sıra senin, seni dinliyoruz" deyin.
• Sadece anne- oğul anlayacağınız bir işaret belirleyin, sana şu işareti yaptığımda konuşabilirsin, işareti yapmadığımda beklemeni istiyorum" deyin.
• Size bir şey anlattıktan sonra, "Teşekkür ederim... şimdi ben de sana............anlatmak istiyorum" deyin, böylece sizi dinlemeyi öğrenecek, sırasını bekleyecektir.
• Peş peşe 2 konu anlatmak isterse, "Şimdi sıra benim, ben bitirince sen 2. konunu anlatabilirsin, söyleyeceğini unutmaktan korkuyorsan ne hakkında konuşmak istediğini söyle ben buraya yazıyorum" deyin, bir kağıda konu başlığını not edin.
• Konuşan bir çocuğu susturmak kolay değildir, susturmaya çalışırken azarlamayın, kızmayın, bağırmayın, konuşmayı tümden kesmesine neden olmayın.
• Susmamasının yanı sıra aşırı hareketliliği / dürtüselliği / sabırsızlığı var mı? Kendisine söz verilmediğinde hırçınlaşma / öfke / saldırganlık / zarar verme / küsme var mı?
• Ailede her istediği yapılır, her dediği yapılır mı?
• Kendini susturamamanın yanı sıra bu özelliklerden birini görüyorsanız veya baş edemediğinizi düşünüyorsanız, bir uzmandan (pedagog, çocuk psikoloğu, çocuk psikiyatristi) destek almanızı önerebilirim.

Kolaylıklar dilerim