Bebek ve Uyku Yöntemleri

Bebek ve uyku konusu uzun zamandır tartışılan bir konu, daha katı tutumlara sahip uyku yöntemleri olduğu gibi uyku ve bebek konusunu çok daha şefkatli ele alan kolaylaştırıcı yol ve yöntemler de vardır. Her bebeğe uyan tek bir yöntem olmadığını söyleyebilirim çünkü her bebek biriciktir, her bebeğin kendine has bir mizacı vardır. Bu sebeple, bir çocuğunuz için işe yarayan yöntem diğerinde işe yaramayabilir. Bu yazıda, merak edilen belli başlı uyku yöntemlerini sizler için derledim.

Bu yöntemlerden herhangi birinin daha iyi olduğunu söylemiyorum veya kesinlikle bu yöntemlerden birinin kullanılmasını önermiyorum. Çocuğunuzun yapısını ve hayat şartlarınızı göz önünde bulundurarak bu yöntemlerden birinin işe yarayıp yaramayacağını en iyi sizler bilebilirsiniz. Bu yazıyı okuyarak bebeğinizin uyku süreci ve bu süreçte onun ihtiyaçlarını nasıl karşılayabileceğiniz, ona nasıl yardımcı olabileceğiniz ile ilgili fikir edinebilirsiniz. Daha detaylı bilgi için bu yazıda bahsettiğim isimlerin bebek uykusu ile ilgili yazdıkları kitapları okuyabilirsiniz.

İyi uykunun önkoşulu güvende hissetmektir. Özellikle uyku zamanında duygusal olarak cevap verebilir durumda olan ebeveynlerin çocuklarına bu güveni sağlamakta olduğu ve çocukların uyku kalitesinin bu şekilde arttığı ileri sürülmektedir (Teti, Kim, Mayer ve Countermine, 2010).

Bebek ve uyku konusunda iki ayrı uçta olan iki isim vardır, bu isimler Dr. Richard Ferber ve Dr. William Sears’dır. Ferber davranışsal bir yöntem uygulayarak bebeğin kendi kendine uyumayı öğrenebileceğini savunur, bu davranışsal yönteme göre: Bebek yatırılır ve yalnızca belli aralıklarla kontrol edilir, kontrol etme zamanı gelmeden ağlasa bile müdahale edilmez. Sears’ın “ko-uyku” dediği model ise, bebekle aynı yatakta ya da aynı odada uyumayı içerir. Ferber’in modeline daha yakın olan yöntemler olduğu gibi, Sears’ın modeline daha yakın olan yöntemler de bulunmaktadır. Sears’ın dediğine göre, Ferber’in uyku eğitimi gibi modeller bebeğin ebeveyne karşı olan güvenini zedelemekte ve bebeğin gerekli ihtiyaçlarının karşılanmasını kesintiye uğratmaktadır (Ramos ve Youngclarke, 2006).

Üye olun çocuk gelişiminde size rehberlik edelim!

Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı

Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun

Uzmanlarla seminerler

Uzmanlara danışma

Üye Ol

Dr. Sears Yöntemi Nedir?

Amerikalı bir pediatrist olan Dr. Sears’ın yöntemi, bebek uyandığında ağlamasının görmezden gelinmesi yerine “ko-uyku” yani bebekle beraber ya da bebeğe yakın uyumak üzerine kuruludur. Bu yöntem Dr. Sears’ın “Doğal Ebeveynlik/Bağ Odaklı Ebeveynlik” modeline uygundur (White, 2020). Sears’ın Doğal Ebeveynlik modelinde bebekle sıklıkla fiziksel yakınlık kurulur, beraber uyumak veya bebeğe yakın uyumak da bu fiziksel yakınlığın bir parçasıdır. Sears’ın dediğine göre, ebeveynin gece dahil bebeğe karşı gösterdiği duyarlılık ebeveyn ve bebek arasında sağlıklı bağlanma yı gerçekleştirmektedir (Ramos ve Youngclarke, 2006).

Dr. Sears Yöntemi Nasıl Uygulanır?

Bebekle beraber uyumak farklı şekillerde gerçekleştirilebilir: Aynı yatakta uyumak veya bebeğin uyuduğu beşiğin ebeveyn yatağının yanında olması gibi. Sears’ın dediğine göre, beraber uyumak gerekli önlemler alındığı sürece hem bebek hem ebeveynler için faydalıdır. Beraber uyuma yöntemlerinin bebek ve ebeveyn arasındaki bağı güçlendirdiği, bebeklerin daha rahat ve hızlı şekilde uyuduğu, ebeveynin uykusunu daha iyi aldığı, emzirmenin daha kolay gerçekleştiğine dair bulgular bulunmaktadır (Ramos ve Youngclarke, 2006; White, 2020). Bebekle aynı yatakta uyumak yerine, 0-12 aylık bebeğin ebeveyn yatağının yanında bulunan beşikte uyumasının daha az tehlikeli olduğu söylenmektedir. Aynı yatakta uyumanın bebeğin boğulması gibi durumlara yol açma ihtimali vardır. Ebeveynin erişebileceği noktada olan beşik sayesinde, bebeğin gece kontrol edilmesi, emzirilmesi ve rahatlatılması daha mümkün olmaktadır (American Academy of Pediatrics, 2016).

Dr. Sears Yöntemi Kimin İçin Uygundur? Kimin İçin Uygun Değildir?

Bebeğin anlık fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarını gözeten “Doğal Ebeveynlik/Bağ Odaklı Ebeveynlik” modelini benimseyen ebeveynler için uygundur. Bebekle aynı yatakta uyumayı güvenli hale getirmeyi amaçlayan bazı araçlar (“in-bed sleepers” gibi) bulunmaktadır fakat bunların güvenliği konusunda yeterli bilgi yoktur (AAP, 2016). Bu tarz araçlar kullanılsa bile, fazla kilosu olan, uyku bozukluklarına sahip, sigara, alkol veya yan etkileri olan ilaçlar kullanan ebeveynler için bebekle beraber veya bebeğe yakın uyumak tavsiye edilmemektedir. (AAP, 2016; White, 2020).

Tracy Hogg Yöntemi nedir?

“Bebek Fısıldayıcısı” olarak da bilinen Tracy Hogg İngiliz bir hemşiredir, çocuk bakımı ve uyku konusunda kitaplar kaleme almıştır. Tracy Hogg’un önerdiği uyku yöntemi ne bebeği tamamen yalnız uyumaya bırakma ne de tamamen bebekle birlikte uyumaya dayanır (Holvoet, 2018).

Tracy Hogg Yöntemi nasıl uygulanır?

Hogg, ebeveynlerin bebeği dinlemesi, bebek ağlıyorsa beşikten alınması, “şşş” sesleriyle sırtının sıvazlanması veya kucakta tutularak bir süre oturulması, bebek sakinleşince bebeğin tekrar beşiğe yatırılmasını önermektedir. Eğer odadan çıkıldığında bebeğin tekrar ağladığı duyuluyorsa bebek tekrar beşikten alınır rahatlatılır ve tekrar beşiğe konulur. Beşikten alınıp tekrar yatırılma bebek tamamen uykuya dalana kadar sürebilmektedir (Holvoet, 2018). Hogg’un “E.A.S.Y.” adını verdiği programlı bir metodu da vardır: “E” Eating (Yemek), “A” Activity (Aktivite), “S” Sleep (Uyku), “Y” You (Sen). Her gün bu 4 başlık sırayla uygulanmaktadır. Bebek uyandığı zaman beslenir, sonrasında yaşına uygun olarak hareket edebileceği aktiviteler bebek yorulana kadar gerçekleştirilir, bu aktiviteler sonrasında araya beslenme gibi başka bir şey sokmadan uykuya geçilir, bebek uykudayken ise size zaman kalmış olur diyor Hogg (Wright, 2021).

Tracy Hogg Yöntemi kimin için uygundur? Kimin için uygun değildir?

Özellikle E.A.S.Y. Yöntemi oldukça programlı ve araya başka bir şey sokmayı reddeden bir yöntemdir, Hogg bu yöntemin her gün istikrarlı bir şekilde uygulanmasını önermektedir (Holvoet, 2018). Her ebeveyn için bu istikrar çeşitli nedenlerle mümkün olmayabilir. Aynı zamanda bebeğin ihtiyaçları da günden güne ve saatten saate değişkenlik gösterebilir, bu da göz önünde bulundurulması gereken bir noktadır.

Kim West Yöntemi nedir?

6 aya kadar günün çoğunluğunu uykuda geçiren bebeğin, 6 aydan itibaren uykusu azalmakta, uykusunun doğası değişmektedir. Çocuk ve Aile Terapisti olan Kim West “Bayan Uyku” adıyla da anılmakta ve 6 aydan itibaren bebeğe uyku becerilerinin kazandırılabileceğini söylemektedir. “The Sleep Lady Shuffle” Kim West’in uyku yönteminin adıdır, 6 aydan 6 yaşa kadar kullanılabilmektedir (The Sleep Lady, 2021).

Kim West Yöntemi Nasıl Uygulanır?

Bu yönteme göre, ebeveynin çocuğun beşiğinin veya yatağının yanına bir sandalye koyması ve çocuk uykuya dalarken sandalyede oturup beklemesi gerekmektedir, bu 2-3 gece sürer. 2-3 gece sonrasında, sandalye yavaş yavaş uzaklaştırılmaya başlar, her 2-3 gece sonrası sandalye gitgide daha uzaklaştırılır. Sonunda sandalye odanın dışına çıkar ve ebeveyn dışarda oturur, gerektiğinde bebek veya çocuğa rahatlaması için odanın dışından seslenebilir.

Kim West Yöntemi Kimin için uygundur? Kim için uygun değildir?

Uykuya dalarken anne babasının yanında oturmasına alışmış ve ayrılık konusunda kaygıları olan çocuklar için uygun olabilir. Bazı çocuklar daha zorlanırken bazı çocuklar daha çok uyum gösterebilir. İstikrarlı olabilecek aileler için daha uygun olabilir, istikrarın bozulması yöntemin işe yaramamasına yol açabilir.

Kaynakça:

American Academy of Pediatrics - AAP (2016). SIDS and other sleep related infant deaths: updated 2016 recommendations for a safe infant sleep environment. Pediatrics, 138(5).

Holvoet, H. (2018). Which baby sleep method is right for you? Baby-Sleep-Advice.

Ramos, K. D., Youngclarke, D. M. (2006). Parenting advice books about child sleep: cosleeping and crying it out. Sleep, 29(12), 1616-1623.

Teti, D. M., Kim, B. R., Mayer, G. & Countermine, M. (2010). Maternal emotional availability at bedtime predicts infant sleep quality. Journal of Family Psychology, 24(3), 307-315.

The Sleep Lady (2021). The sleep lady shuffle: how to gently sleep train your baby.

White, J. (2020). Dr. Sears′ views on sleep and attachment parenting. Verywell Family.

Wright, J. (2021). How to apply the baby whisperer’s sleep method. WikiHow.