İçerikler
Çocuklarda Mahremiyet Eğitimi
Öncelikle bir evde mahremiyet bilinci çocuk dünyaya gelmeden önce var olmalıdır. Dünyaya geldikten sonra tamamen bize bağımlı olan kendisini ifade etme becerisi olmayan çocuğumuzun mahremiyetini korumak ve onun bedenine saygılı olmak mahremiyet bilincini güçlendiren davranışlar arasındadır.
Mahremiyet Eğitimi Ne Zaman Verilmeli?
Belirli bir yaşa kadar çocuğun mahremiyetini korumaya özen gösterirken belirli bir yaştan itibaren çocuğa kendi mahremiyetini koruma öğretilmelidir. Çocuk doğduğunda üzerini ortalık yerde değiştirmemek, ortalık yerde emzirmemek, çocukların havuzdaki ve denizdeki fotoğraflarını sosyal medyaya yüklememek, çocuğu cinsel organlarından öperek sevmemek gibi davranışlar çocuğun mahremiyetini korumak ve mahremiyet bilincinin yerleşmesini sağlamak amacıyla yapılması gereken davranışlar arasındadır. Mahremiyet eğitimi ise bu davranışlardan daha detaylı bilgiler içerir. Mahremiyet eğitimi verirken çocuğa daha detaylı bilgiler veririz. Bu yüzden çocuğa bebeklik döneminde (0-3 yaş arası) bebeğin kendini koruması ve bu alanda eğitilmesinin pek mümkün olmaması sebebiyle mahremiyet eğitiminin çocuklara 3 yaş itibariyle verilmesi daha uygundur.
Mahremiyet Eğitimini Nasıl Vermeliyiz?
Mahremiyet eğitiminin ilk adımı çocuğa nasıl geldiğini anlatmaktır. Çocuklar özellikle 3 yaşından sonra cinsel konuları merak ederler. O yaşa kadar cinsiyetinin farkında olmayan çocuk o yaşta kendi cinsiyetini ve cinsel organını fark eder. Bazen bununla ilgili sorular sorabilir. Bu sorular merak duygusu ve keşfetmeyle alakalıdır. Kızmadan yaşına uygun şekilde cevaplandırılmalıdır. Çocuklar bu dönemde anne babaya dünyaya nasıl geldiklerini sorabilirler. Çocuğa “seni leylekler getirdi” demek kafasındaki soru işaretlerini gidermez aksine kafasını karıştırır. Bu yüzden yaşına uygun bir şekilde dünyaya nasıl geldiğini anlatmalıyız.
Çocuğun Özel Bölgelerini Ona Nasıl Anlatmalıyız?
Çocuğun kendi mahremini, özel alanını koruyabilmesi için öncelikle bu alanı ona tanımlamak gerekir. “Bedenin sana aittir, özel bölgelerimiz ağzımız, göğüslerimiz, ön ve arka tuvalet bölgelerimizdir. Özel bölgelerimizi kapatmak için iç çamaşırı giyeriz. Denize girerken mayoyla üzerimizi örttüğümüz yerler bizim özel bölgelerimizdir. Başkaları senin özel bölgelerine dokunamaz ve sende kimsenin özel bölgelerine dokunamazsın.’’ şeklinde bir açıklama yapılabilir. Çocuklara vücutlarının kendilerine ait olduğu ve hiç kimsenin, kendi izinleri olmadan, vücutlarına dokunamayacağı anlatılmalıdır. En önemlisi çocuklara HAYIR demeyi öğretmeliyiz. Birisi özel bölgelerine dokunmak istediğinde hayır demesi gerektiğini öğretin. Çocuklarla konuşurken cinsel organlarını anlatırken ve vücudumuzun diğer kısımlarını anlatırken bilimsel adlarını kullanın (penis yerine pipi, vajina yerine kutu demeyin). Çocuğa bedensel onayı öğretirken “hadi kızım/oğlum şu amcanı ya da şu teyzeni öp” diyerek ısrar etmeyin. Unutmayın beden onun bedenidir. İç çamaşırı kuralı; çocuklara çok açık, anlaşılır ve hatırlanması kolay bir şekilde sınırı öğretmeye yardımcı olur. Özel bölgelerimizi kapatmak için 3 beyaz giyeriz. Bu kural aynı zamanda yetişkinlerin çocukla bu konuda bir diyalog başlatmasına da yardımcı olur. Karşılaştıkları davranışın kabul edilebilir bir davranış olduğundan emin olduklarında, çocukların mutlaka bir yetişkinden yardım istemeleri gerektiğini anlamaları için açıklama yapın. Öneri; Çocuklara iç çamaşırı kuralını öğretmek için Avrupa Birliği Konseyi tarafından hazırlanmış olan “Kiko ve El Kitabını” okuyabilirsiniz. Çocuklara cinsel organları üzerinden şakalar yapmayın bu onun cinsel kimlik gelişimini olumsuz yönde etkiler. Çocuğun cinsel organları üzerinden sevgi gösterisi yapmayın. Çocukların cinsel organlarından ve dudaklarından öpmeyin. Çocuk bunu sevgi gösterisi olarak algılar normal karşılar ve dışarıda kendisine yapılırsa tepki vermez normal karşılar. Çocuğun yanında çıplak dolaşmayın. Tuvalet eğitimini tamamladıktan sonra tuvaletinin kapısının kapalı kalması gerektiğini öğretin. Tuvalette yalnız olması gerektiğini anlatın. 2 yaşından itibaren çocukla beraber yatmamaya özen gösterin. Eğer gelişimsel korkular örneğin; karanlık korkusu gibi korkular oluşursa yardım almaktan çekinmeyin. Çocuğun üzerini değiştirmeden önce, onu öpmeden önce, ona dokunmadan önce onay alın. Bu bedensel onay kavramını çocukta pekiştirir. Çocuğun odasına girerken kapıyı çalmaya gayret gösterin. Ona bu konuda rol model olun. Özellikle 4 yaşından itibaren daha çok dikkat etmeye çalışın. 7 yaşından itibaren mahrem yerlerini kendisinin yıkaması konusunda olanak sağlayın. İlkokuldan itibaren kız ve erkek çocuklarının odasını ayırın. Kendilerine ait özel mahrem alanlar yaratın. Çocuklar istenmeyen bir kelime söylediğinde ” ayıp“ deyip kızmak yerine mahrem ya da özel kelimelerini kullanın. Çocuklarla çıplak bir şekilde banyoya girmeyin. Mahremiyet ihlali gördüğünüzde tepkinizi gösterin. Sokakta ya da televizyonda mahremiyet ihlali görürseniz çocuğunuzun duyabileceği şekilde tepkinizi gösterin (insanların mahrem bölgelerine dokunulmaz gibi).
Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun Uzmanlarla seminerler Uzmanlara danışmaÇocuğa İyi Dokunuş ve Kötü Dokunuş Nasıl Anlatılmalı?
Çocuklar, uygun ve uygunsuz bedensel teması her zaman ayırt edemeyebilirler. Bu sebeple çocuğa başkalarının onun vücudunun özel kısımlarına bakmasının veya dokunmasının ya da bunu istemesinin doğru olmadığını söyleyin. İyi dokunuş; kendimizi mutlu ve güvende hissetmemizi sağlar. Örneğin: babamızın eve geldiğinde bize sarılması, annemizin sıkıca sarılıp öpmesi, doktorun hastalandığımızdaki dokunuşu gibi… Kötü Dokunuş: teyzeler, amcalar sarılmak isterler ve sevgilerini öyle gösterirler ama eğer özel bölgelerimize dokunurlarsa ya da dokunmak isterlerse bu durum tehlikelidir. Bu gibi durumlarda kötü hissederiz. Bu dokunuşlar bize rahatsızlık veren ve bizi kötü hissettiren dokunuşlardır şeklinde anlatılabilir.
Beden Mahremiyeti Nasıl Sağlanır?
Bir evde çocuk doğmadan önce mahremiyetin sağlanması gerekir. Bu bilincin yerleşmesi için de çocuk doğduğu andan itibaren mahremiyet kavramına özen gösterilmelidir. Çocuğun özel alanlarına saygı duyma: Alt değiştirme, emzirme, kişisel temizlik, giyinme gibi bireye özgü ihtiyaçlar, kimsenin olmadığı bir yerde anne baba tarafından ya da bakım veren diğer kişi tarafından karşılanmalıdır. Gerekli olmadığı taktirde anne-baba çocuğun cinsel organına dokunmamalıdır. Çocuğun cinsel organlarına dokunarak sevmek ya da dudağından öpmek ya da cezalandırmak için poposuna vurarak cezalandırmak onun mahrem alanını ihlal etmektedir.
Çocuğun bezini değiştirirken veya krem sürerken, temizliklerini yaparken çocuğun cinsel organıyla oynamak doğru değildir. Bu işlemler sırasında olabildiğince hızlı ve oyun haline getirilmeden fazla baskı uygulamadan ve şakalaşmadan yapılmalıdır. Çocuğa cinsellikle ya da cinsel organı ile ilgili şakalar yapmamak gereklidir. Sünnet törenleri yapılırken çevreden gelen şakalara ya da kendi söyleminize dikkat etmek gereklidir. Çocuklar tuvaletini tamamladıktan sonra mümkün olabildiğince yanlarına girmemeli tuvaletin kapısı kapalı tutulmalıdır. Anne baba ile banyo yapmak ya da kardeşlere bir arada yıkamak da doğru değildir. Çocuklar aynı anda yıkanıyorsa iç çamaşırı giydirmek doğru olacaktır. Ebeveynler çocukların yanında banyoda çıplak girmemeye onların yanında çıplak dolaşmamaya dikkat etmelidir. Çocuklar banyo yaparken özel alanlarını temizlemeleri için fırsat vermeli ve bu sırada ebeveyn arkasını dönmelidir. 7 yaşından itibaren çocuk kendi banyosunu kendisi yapmalıdır. Çocuğun bezi değiştirilirken ya da banyo yaptırırken doğrudan cinsel organına bakılmamalıdır. Çocuğa 3 yaşından itibaren özel bölgeleri öğretilmelidir. Çocuklara beden mahremiyetini ihlal edildiğinde HAYIR demeyi öğretmeliyiz. Çocuklar sizin özel bölgelerinize dokunduğunda bunun doğru olmadığı anlatılmalıdır. Çocukların bedenine dokunmadan önce, öpmeden önce, üzerini değiştirmeden önce izin alınmalıdır.
Mekan Mahremiyeti Nasıl Sağlanır?
2 Yaşından itibaren çocuklar ve anne babanın yatak odası ayrılmalı, kendisine ait bir odada uyumaya başlamalıdır. Eğer çocukta gelişimsel bir sorun varsa yardım alınmalıdır. Ebeveynler çocuğun odasına girerken kapıyı çalmalı, izin isteyerek içeriye girmeli ve çocuğun özel alanına saygı göstermelidir. Kız ve erkek kardeşler aynı odada kalıyorlarsa 7 yaşından itibaren odaları ayrılmalı çocuklara özel alan tanımlanmalıdır.
Bilgi Mahremiyeti Nasıl Sağlanır?
Çocukların bilmesi ve bilmemesi gereken, paylaşılması ve paylaşılmaması gereken bilgiler vardır. Ad, soyadı, T.C. kimlik numarası, adres, telefon numaraları gibi çocuğun bilmesi gereken bilgiler öğretilmeli ve bunları yabancılarla paylaşmaması gerektiği anlatılmalıdır. Çocukların bilmesi gereken bilgilerin yanında bilmemesi gereken bilgiler de vardır. Çocuğun yanında yapılan uygunsuz davranışlar ve konuşmalar, çocuğun yaşına uygun olmayan izlediği içerikler, argo sözler, cinsel içerikler çocuğun bilmemesi gereken bilgilerdir. Çocukların yanında cinsel içerikli davranışlar da bulunmamak gerekir. Çocuğun gereğinden fazla gördüğü ve öğrendiği şeyler onun kafasını karıştırır. Yaşının üstünde yanlış davranışlar göstermesine sebep olur. Çocuk dünyaya nasıl geldiğini sorduğunda ya da karşı cinsle ilgili sorular sorduğunda düzeyine uygun çok detaya inmeden bilgiler verilmelidir.
