İçerikler
Çocuklar Neden Yemek Seçer?
Ebeveynlerin en çok şikayet ettiği konulardan bir tanesi de çocuklarda seçici yeme problemidir. Okul çağı öncesi dönemde özellikle 5-6 yaşında ki çocuklarda görülen en yaygın yeme problemidir. Çocuklar kendi belirledikleri besinleri tüketip geri kalan besinleri tüketmeyi reddederler. Bu besin tercihlerini daha çok patates, makarna, pilav, tatlı gibi genelde karbonhidrat (şeker) ve yağ içeriği yüksek besinlerden kullanırlar. Kilo veya enerji alımı normal sınırlar içerisinde kalsa bile yetersiz ve dengesiz beslenmeden kaynaklanan gelişimsel problemlere maruz kalabilirler. Buna ek olarak, yalnızca belirli besinleri tükettikleri için farklı yemeklerin bulunduğu ortamlardan kaçınabilir ve sosyalleşme problemi yaşayabilirler.
Eğer çocuk her besin grubundan yiyeceği yiyor ve seçici yemesi gelişimsel ve sosyal problemlere sebep olmuyorsa psikolojik destek gerekmeyebilir. Çoğu seçici yeme problemi ergenlikle birlikte ortadan kaybolur.
Seçici yeme problemi olan çocukların ebeveynleri çocuğuna yemek yedirmeye odaklanırlar ve böylece problemin daha kronik hale gelmesine sebep olabilirler. Yemek seçmek problemin kendisi değil var olan problemin sonucudur.
Çocukların Yemek Seçme Sebepleri
● Dikkat çekmek
Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun Uzmanlarla seminerler Uzmanlara danışma● Kontrol etme ihtiyacı
● Sınır koyma ihtiyacı
● Kendi varlığını gösterme ihtiyacı
sayılabilir.
Ebeveynler seçici yeme problemi olan çocuklarına karşı sabırlı olmalılar. Yemedikleri yiyecekleri zorla yedirmeye çalışmamalılar. Odağı yemekten çekmeliler. Eğer odakları yemek olarak kalırsa çocuk yemek ile ebevenynlerini kontrol edebileceğini anlar ve aynı davranışı sürdürmeye devam eder.
Okul öncesi yaşlarda çocuklarda yemek seçmek oldukça yaygındır. Bunun başlıca bazı nedenleri;
● Çocuğun tüketmekte olduğu besinler fizyolojik gelişimi için ihtiyaçlarını karşılamıyor ise bu bir yeme sorunu olarak görülür. Örneğin; çocuk süt ve peynir tüketmeyip, sütün fermente edilmesiyle elde edilen ve besin değeri açısından süte muadil olan yoğurdu tüketiyorsa sorun teşkil etmeyebilir. Ancak hem süt hem de tüm süt ürünlerini reddediyorsa, bu çocuğun o besinlerin içerisinde ki besin ögelerini almasını engelleyecek ve fizyolojik olarak büyüme ve gelişmesinde kalıcı ve geleceğe dönük problemler yaşamasına sebep olacaktır.
● Çocuğun yeme davranışı, içinde bulunduğu sosyal çevresi de baz alınarak değerlendirilmelidir. Çocuğun seçici yeme davranışı, hangi besinleri hangi ortamlarda yemeyi reddettiği göz önünde bulundurularak değerlendirilmelidir. Çocuk seçici yeme davranışını sadece ebeveynlerinin yanında gösterip diğer sosyal ortamlarda göstermiyor olabilir.
Beslenme Uzm. Raysa Büyükbahar’ın “Çocukluk Çağında Sağlıklı Yeme Alışkanlıkları” yazısını da okumanızı tavsiye ederiz.
Çocuğunuzun Yemek Seçmesini Minimuma İndirebilecek Bazı Yaklaşımlar
● Çocuklara yemek üzerinden ödül ve ceza vermeyin
Eğer çocuk yemediği bir yiyeceği yediği zaman ödül alacağını düşünürse o zaman yemek üzerinden ebeveynler üzerindeki kontrol etme gücü daha da artar ve problem kronik hale gelir.
● Çocuğa özel yemek pişirmeyin veya istemediği besini zorla yedirmeye çalışmayın
Seçici yeme probleminde ailelerin yaptığı en büyük hatalardan bir tanesi eğer çocuk yemek yemezse aç kalır ve hastalanır korkusu ile çocuğa istediği yiyeceği pişirmek ya da yemediği yiyecekleri zorla yedirmek oluyor. Bir noktada çocuk acıktığı için yemek yiyecektir yalnız o nokta hiç beklenmediği için çocuğa özel yemek pişirilir, böylece seçici yeme problemi daha da derinleşir.
Eğer çocuğun kontrol ihtiyacı ya da sınır koyma ihtiyacı varsa ve seçici yeme bu sebeplerden dolayı ortaya çıktıysa, çocuğa zorla yemek yedirmeye çalışmak altında yatan sebepleri daha da kuvvetlendirir. Sorunun ortadan kaybolmasını engelleyebileceği gibi ergenlikte birlikte başka yeme bozukluklarına evrilmesine sebep olabilir.
Aile eğer odağını yemekten çeker ve bozuk yeme davranışının altında yatan dinamiklere odaklanırsa çocuk da yemeyi kendini ifade yöntemi olarak kullanmaktan vazgeçecektir.
● Severek tükettiği besinleri tüketmediği besinler ile karıştırın
Bu yöntem ile çocuğun sevmediği besini yavaş yavaş ve zorlamadan tüketmesi sağlanabilir. Örneğin; bezelye sevmiyorsa bezelye pilav ile karıştırılarak veya pırasa sevmiyorsa börek içerisine eklenerek sunulabilir. Her ne kadar bu besinleri ayıklasa da o besini tatmış olacak ve bir sonraki denemelerde daha ılımlı yaklaşabilecektir.
● Çocuğunuza Yaratıcı, zevkli sunumlar hazırlayın
Çocuğun göz zevkine hitap eden sunumlar hazırlayarak yemediği yiyecekleri yemesi kolaylaştırabilir. Sevdiği çizgi film kahramanlarının desenlerinin olduğu tabak, çatal takımları, gülen yüzlü sandviçler ya da internetten kolayca bulabilecek yaratıcı tarifler yardımcı olacaktır.
ÇocukluDünya Editörünün mesajı: Yazımızda da bahsedildiği gibi seçici yeme alışkanlığı problemleri ebeveynlerin en çok yakındığı konuların başında gelmektedir. Çocuğunuz bu alışkanlığa sahipse üzerinde durmanız gereken asıl konu bu tür beslenme şeklinin çocuğunuzun fiziksel ve zihinsel gelişimine olan etkisi olmalıdır. Bu tür çocuklar yetersiz ve dengesiz bir şekilde beslendikleri için almaları gereken besin öğelerini alamadıklarından gelişimsel problemler yaşayabilirler.
Bu noktada öncelikle çocuğun yemek seçici tavırda mı olduğunu yoksa ebeveynlerin çocuklarının doymadıklarını düşündüklerinden bunu bir problem haline mi getirdiklerini ayrıştırmak gerekir. Bu tür problemlerde ebeveynlerin çocuğa karşı tutumları ve davranışları oldukça önemlidir. Bu problemden yakınan ebeveynlerin çoğu çocuklarına sürekli yemek yedirmeye odaklandıklarından problemi kalıcı hale getirebilirler. Bu sebeple öncelikle sabırlı olmak gerekir. Seçici yeme problemi çoğunlukla ergenlikten sonra azalma gösterse de bu problem çocuğunuzda gelişimsel ve sosyal sorunlara yol açıyorsa psikolojik destek almak faydalı olabilir.
